1404/7/2 03:29

در قانون کار ایران، افزایش مدرک تحصیلی به‌طور مستقیم و خودکار باعث افزایش حقوق و مزایا نمی‌شود؛ اما اثر آن در سه بخش دیده می‌شود که عمدتاً به جدول طبقه‌بندی مشاغل و مصوبات شورای عالی کار وابسته است: ۱. مبنای قانونی ماده ۴۹ قانون کار: کارگاه‌هایی که مشمول قانون طبقه‌بندی مشاغل هستند باید برای هر شغل امتیازاتی بر اساس عوامل مؤثر (از جمله «سطح تحصیلات») تعیین کنند. آیین‌نامه و دستورالعمل اجرایی طبقه‌بندی مشاغل: یکی از فاکتورهای ارزیابی و تعیین مزد در این نظام، سطح مدرک تحصیلی است و برای هر مقطع، امتیاز جداگانه درج می‌شود. ۲. اثر عملی افزایش مدرک در کارگاه‌های دارای طرح طبقه‌بندی مشاغل مصوب اداره کار: افزایش مدرک، امتیاز شغلی فرد را بالاتر برده و به افزایش مزد پایه منجر می‌شود. مثال: در یک کارخانه، کارگر با مدرک دیپلم ۱۲۰ امتیاز، و با مدرک لیسانس ۱۴۰ امتیاز می‌گیرد، که این امتیاز مستقیم به جدول مزد ترجمه می‌شود. در کارگاه‌های فاقد طبقه‌بندی مشاغل: قانون الزام نمی‌کند که صرفاً به دلیل مدرک بالاتر، حقوق افزایش یابد. افزایش حقوق نیازمند توافق با کارفرما یا تغییر پست سازمانی است. در بخش دولتی یا شبه‌دولتی (تحت قانون مدیریت خدمات کشوری): ارتقاء مدرک تحصیلی طبق جدول گروه و پایه، به‌صورت سیستمی منجر به افزایش حقوق و مزایا می‌شود. این مقرره خارج از حوزه قانون کار و خاص کارکنان دولت است. ۳. نکات مهم اگر مدرک جدید مرتبط با شغل باشد، کارگر در کارگاه‌های مشمول طبقه‌بندی می‌تواند به اداره کار مراجعه و درخواست بازنگری مزد بر اساس مدرک جدید بدهد. اگر مدرک غیرمرتبط یا خارج از نیاز شغل باشد، کارفرما الزامی به تغییر مزد ندارد مگر در قرارداد یا آیین‌نامه داخلی قید شده باشد. تغییر مدرک تحصیلی روی مزایایی مثل حق مهارت، حق تخصص، و فوق‌العاده شغل اثرگذار است، ولی روی حقوق پایه بدون ساختار طبقه‌بندی، اثر قانونی مستقیم ندارد. ۴. نتیجه افزایش مدرک تحصیلی در قانون کار فقط در چارچوب طرح طبقه‌بندی مشاغل اثر الزام‌آور بر افزایش حقوق دارد. در کارگاه بدون این طرح، افزایش حقوق به علت مدرک، یک توافق اختیاری بین کارگر و کارفرما محسوب می‌شود.

1404/7/2 03:38

بر اساس قانون کار جمهوری اسلامی ایران، افزایش مدرک تحصیلی به‌طور خودکار باعث افزایش حقوق نمی‌شود، اما اثر آن وابسته به ساختار و مقررات محل کار است. توضیح دقیق را در دو حالت می‌دهم: ۱. حالت کارگاه دارای طرح طبقه‌بندی مشاغل مصوب ماده ۴۹ قانون کار و آیین‌نامه‌های مربوط به طرح طبقه‌بندی مشاغل، امکان امتیازدهی به مدرک تحصیلی را پیش‌بینی کرده‌اند. هر شغل دارای “گروه شغلی” و “امتیاز شغلی” است؛ مدرک تحصیلی یکی از عوامل تعیین این امتیاز است. با افزایش مدرک، امتیاز شغلی بالاتر می‌رود و مزد پایه شغل (حداقل مزدِ آن گروه) بیشتر می‌شود. این تغییر معمولاً پس از تأیید در کمیته اجرایی طرح طبقه‌بندی شرکت و ثبت در اداره کار اجرایی می‌شود. ۲. حالت کارگاه فاقد طرح طبقه‌بندی مشاغل در این حالت، قانون کار افزایش حقوق صرفاً بر اثر ارتقاء مدرک را الزامی نکرده است. افزایش حقوق ناشی از افزایش مدرک به توافق بین کارگر و کارفرما وابسته است و می‌تواند در قالب ارتقاء شغلی، تغییر سمت، یا پاداش عملکرد اعمال شود. کارگر نمی‌تواند صرفاً به استناد مدرک بالاتر، الزام قانونی به افزایش حقوق را مطالبه کند مگر اینکه در قرارداد یا آیین‌نامه داخلی شرکت چنین شرطی وجود داشته باشد. ۳. نکته مهم آنچه قانون الزام کرده، رعایت حداقل مزد مصوب شورای عالی کار (ماده ۴۱) است. مدرک تحصیلی می‌تواند بر مزایای غیرمستمر (پاداش، کمک هزینه، ارتقاء) هم اثر بگذارد، ولی این موضوع در کارگاه‌های بدون طبقه‌بندی، فقط با توافق اجرایی می‌شود.