جرم خیانت در امانت چیست؟

                                 جرم خیانت در امانت چیست؟

امین بودن و امانت¬داری از جمله اصطلاحاتی است که در طول روز شاید به دفعات از جانب اطرافیان و دوستانتان شنیده و دیده شود و کمابیش با این اصطلاحات آشنا هستیم. لازم به ذکر است که در وصف امانت¬داری امام علی(ع) می¬فرماید « برترین ایمان، امانت¬داری است». وصف خیانت می¬ تواند این بارزه مثبت را نه تنها تبدیل به ویژگی منفی یک شخص نماید بلکه مستوجب مجازات نیز کند. دکتر لنگرودی در کتاب وسیط در تعریف خیانت آورده ¬اند  « سوء استفاده از اعتماد کسی که به وی اعتماد کرده است مانند برداشتن مال مخدوم توسط خادم». تحقق وصف خیانت در امانت، ابتدا با یک رابطه اعتمادساز و یا حتی قراردادی تحقق می ¬یابد؛ بدین معنا که شخصی مال را برای امانت در اختیار دیگری قرار می ¬دهد و پس از مدتی مالک مال امانی تقاضای مطالبه آن را می¬ کند و در صورتی که امین از عودت مال امانی سرباز زند، جرم خیانت در امانت تحقق یافته است. از نگاه مواد قانونی نمی ¬توان تعریف صریح از خیانت در امانت بدست آورد و صرفاً با بهره¬ گیری از مفاهیم مواد 673 و 674 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 که اشاره به برخی از مصادیق آن شده، پی به معنا برد.

ارکان جرم خیانت در امانت

به منظور تحقق جرمی، یک سلسله ارکان و اقدامات می ¬بایست تحقق یابد تا بار حقوقی جرم معنی پیدا کند. در خصوص خیانت در امانت می¬ بایست توالی عرفی و قانونی جرم رعایت گردد تا مصداق جرم خیانت در امانت تحقق یابد؛

اولین رکن لازم در تحقق جرم خیانت در امانت وجود قرارداد سابق و یا وجود شیء و تحویل امانی آن: اصل بر سپردن و تسلیم مال و استرداد آن می ¬باشد؛ در واقع اصل کلی بر منقول بودن مال مورد خیانت در امانت است که در عقودی نظیر وکالت، ودیعه، قرارداد انجام کار، اجاره و رهن ظهور پیدا می ¬کند.

رکن دیگر که در واقع از آن به رکن مادی تحقق جرم خیانت در امانت یاد می ¬شود، تصاحب، تلف، مفقود یا استعمال نمودن اموال امانی است.

رکن دیگر متضرر شدن مالک است بدین معنا که محرز شدن ضرر می ¬بایست تحقق یابد حتی اگر امین نفعی در خیانت نبرده باشد.

و در نهایت عنصر معنوی جرم می¬ باشد که بایست متقلبانه بودن اقدام امین در عدم برگشت مال تحقق یابد؛ در واقع ممکن است امین با موانع ¬ای در عدم استرداد مال امانی مواجه باشد و هیچ¬گونه قصد مجرمانه مبنی بر تحقق جرم خیانت در امانت را نداشته است.