بیمه بیکاری چیست؟

بیمه بیکاری چیست؟

آخاین روزها که به خاطر شرایط اقتصادی، خیلی از کسب‌و‌کارها به تعدیل نیرو روی آورده‌اند و گاه‌و‌بی‌گاه خبر تعدیل نیروی گسترده‌ یک کسب‌وکار خوشنام به گوش می‌رسد، ناراحتی وجودمان را فرا می‌گیرد. با این حال، دانستن شرایط و نحوه استفاده از بیمه بیکاری می‌تواند برای خیلی از ما یا همکاران تعدیل شدۀ ما مفید باشد.

به چه کسی بی کار می‌گویند؟

 از نظر قانون بیمه بیکاری، بی کار به شخص بیمه‌شده‌ای گفته می‌شود که بدون میل و اراده خود بی کار شده و اکنون آماده به کار است و می‌تواند در محیط کار جدید فعالیت خود را آغاز کند.

براساس قانون، اگر فرد بیمه‌شده به علت تغییرات ساختار اقتصادیِ محل کار و بنا به تشخیص وزارتخانه مربوطه و تائید شورای عالی کار، شغل خود را از دست دهد، «بیکار موقت» شناخته می‌شود و مشمول قانون بیمه بیکاری است. این قانون در مورد بیمه‌شدگانی که به خاطر حوادث غیرمترقبه مانند سیل، زلزله، جنگ و آتش‌سوزی شغل خود را از دست می‌دهند نیز صدق می‌کند.

ارادی یا غیرارادی بودن بیکاریِ فرد، به تشخیص کمیته‌ای متشکل از نمایندگانِ سازمان تأمین اجتماعی و اداره کار و امور اجتماعی محل اشتغال بیمه‌شده بستگی دارد.

حق بیمه چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

برای گزارش بیکاری غیر ارادی فقط یک ماه فرصت دارید

برای دریافت مقرری بیمه بیکاری باید حداکثر تا ۳۰ روز از تاریخ بیکار شدن‌تان‌ دست به کار شوید و موضوع را به واحدهای تعاون، کار و رفاه اجتماعی مربوطه اطلاع دهید و آمادگی خود را برای اشتغال مجدد اعلام کنید.

اگر بیشتر از یک ماه از بیکاری شما گذشته باشد، باید با شرح دلایل قانع‌کننده و نامه کارفرما به شعبه تامین اجتماعی که کُد کارگاه کارفرما در آنجا قرار دارد، مراجعه کنید.

قابل توجه است که مبلغ بیمه بیکاری اشخاص واجد شرایط از روز اولِ شروعِ بیکاری آنان محاسبه و پرداخت می‌شود.

شرایط دریافت بیمه بیکاری چگونه است؟

اگر شرایط زیر را داشته باشید، بیمه بیکاری به شما تعلق می‌گیرد:

مشمول قانون کار و تأمین اجتماعی باشید

تبعه کشورهای دیگر نباشید

مستمری‌بگیر، بازنشسته یا از کارافتاده نباشید

پیش از بی کاری، حداقل یک سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشید

کارفرما، دارای شغل آزاد یا بیمه‌شده اختیاری نباشید

به صورت غیر ارادی از کار اخراج شده باشید

بیکاری خود را تا ۳۰ روز پس از اخراج به اداره کار اعلام نمایید (البته در موارد خاص، بیش از ۳۰ روز نیز امکان‌پذیر است).

نکته: افراد بیمه شده‌ای که به دلیل بروز حوادث غیرمترقبه مانند جنگ، زلزله، آتش‌سوزی و سیل کار خود را از دست می‌دهند، برای دریافت بیمه بیکاری نیازی به داشتن سابقه پرداخت حق بیمه برای مدت زمان مشخص را ندارند. این افراد حتی اگر در اولین روز کاری خود نیز بر اثر چنین حوادثی بی کار شوند، در صورت داشتن سایر شرایط، واجد شرایط بیمه بیکاری خواهند بود.

مدت زمان پرداخت بیمه بیکاری

مدت زمان دریافت مقرری بیمه بیکاری به سابقه پرداخت حق بیمه توسط شما در زمان اشتغال بستگی دارد. با این حال مدت زمان دریافت بیمه بیکاری، از ۳۶ ماه برای افراد مجرد و ۵۰ ماه برای بیمه‌شده‌های متأهل و متکفل بیشتر نیست.

نکته: افراد مسنی که در زمان بیکار شدن ۵۵ سال سن یا بیشتر و ۱۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند (در صورت عدم اشتغال) می‌توانند تا رسیدن به سن بازنشستگی از مقرری بیمه بیکاری استفاده کنند.

نکته ۲: در قوانین آمده است که برای دریافت بیمه بیکاری، شخص بیکار باید حداقل ۶ ماه سابقه کار در یک کارگاه را داشته باشد. با این حال، در زمان مراجعه به دفاتر تامین اجتماعی، کارشناسان مربوطه شرایط دریافت بیمه بیکاری را حداقل یک سال سابقه کار می‌دانند. این نکته را حتما به یاد داشته باشید. 

مبلغ بیمه بیکاری چقدر است؟

طبق قانون، مقرری روزانه بیمه بیکاری ۵۵% متوسط دستمزد، حقوق یا کارمزد روزانه فرد بیمه‌شده است. برای افراد متاهل و متکفل، به ازای هر یک از افراد تحت تکفل (حداکثر تا ۴ نفر) ۱۰% حداقل دستمزد زمان شروع بیکاری به این مبلغ اضافه می‌شود، اما در هر صورت مبلغ کُلی آن نباید از حداقل دستمزد تعیین‌شده برای هر سال کمتر، یا از ۸۰% متوسط دستمزد یا حقوق بیمه‌شده بیشتر باشد.

در ضمن، مبلغ بیمه بیکاری بین دهم تا پانزدهم هر ماه به حساب شما در بانک رفاه واریز می‌شود. بنابراین، برای دریافت مقرری حتما باید در این بانک حساب داشته باشید.

مدارک مورد نیاز برای بیمه بیکاری چه هستند؟

برای به جریان انداختن فرایند دریافت بیمه بیکاری باید با در دست داشتن مدارک زیر به واحدهای اداره تعاون، کار و رفاه ‌اجتماعی مراجعه کنید:

اصل و کپی قرارداد یکسال آخر کار یا رای صادرشده

عکس ۴*۳ جدید (۴ قطعه)

اصل و کپی مدرک تحصیلی یا مدرک فنی

اصل و کپی تمام صفحات شناسنامه و کارت ملی

اصل و کپی کارت پایان خدمت (برای آقایان)

پوشه روغنی (یک جلد)

کپی صفحه اول دفترچه بیمه

نامه عدم نیاز کارفرما

در این نامه باید اشاره شود که از تاریخ … نیازی به حضور شما در مجموعه مربوطه نیست. دقت کنید که تاریخ مندرج در این نامه باید یک روز بعد از تاریخ پایان قرارداد و آخرین روز ذکرشده در لیست بیمه باشد. برای مثال اگر تا ۹۶/۱۰/۳۰ قرارداد دارید، باید در نامه قید شود از تاریخ ۹۶/۱۱/۱ نیازی به حضور شما در کارگاه یا مجموعه نیست.

در چه شرایطی بیمه بیکاری قطع می‌شود؟

بیمه بیکاری تنها در صورتی قطع می‌شود که فرد بیمه‌شده:

مجدداً مشغول به کار شود

بدون دلیل موجه از شرکت در دوره‌های کارآموزی یا سوادآموزی خودداری کند

از قبول شغل تخصصی خود یا شغل مشابهی که به او پیشنهاد شده، خودداری کند

مشمول استفاده از مستمری بازنشستگی یا از کارافتادگی کلی شود

با دریافت دستمزد مدت بلاتکلیفی به کار اولیه‌اش برگردد

فوت کند

مدت‌زمان قانونی دریافت مستمری بیکاری بیمه‌شده (که در بالا درباره نحوه محاسبه آن توضیح داده شد) به پایان برسد

چند نکته در خصوص بیمه بیکاری

بیکارشدگانی که بر اساس مقررات قانون کار و رای صادره از مراجع حل اختلاف به خاطرکوتاهی در انجام وظایف محوله‌شان یا نقض آیین‌نامه‌های انضباطی محل کار توسط کارفرما اخراج شده‌اند، مستحق دریافت بیمه بیکاری نخواهند بود.

در صورتی که پس از پرداخت بیمه بیکاری به بیمه‌شده‌، مشخص شود که بیکاری بیمه‌شده، ارادی بوده است، فرد باید تمامی مبالغ دریافتی به‌عنوان مقرری بیمه بیکاری را به سازمان تأمین اجتماعی بازگرداند. به‌علاوه، اگر بیمه‌شده با دریافت دستمزد روزهای بلاتکلیفی به کار قبلی خود باز گردد هم باید مبالغ دریافتی به‌عنوان بیمه بیکاری را به سازمان تأمین اجتماعی بازگرداند.

اگر بیمه‌شده بیکار، دوباره مشغول به کار شود اما اشتغال مجدد خود را اعلام نکند و با وجود اشتغال به کار، کماکان به دریافت مقرری بیمه بیکاری ادامه بدهد، باید مقرری بیکاری که از زمان اشتغال مجدد دریافت کرده را به حساب تأمین اجتماعی بازگرداند.

در مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری، اصطلاحا برای شما بیمه رد می‌شود و این مدت جزو سوابق بیمه‌ای شما به حساب خواهد آمد.

مقرری بیمه بیکاری از روز اول بیکاری بیمه‌شده محاسبه می‌شود و قابل دریافت است.