رشوه چیست ؟

در تمام جوامع رشوه دادن و رشوه گرفتن وجود دارد ولی در برخی از کشورها کمتر و در برخی بیشتر است . در تمامی کشورها دادن و اخذ رشوه جرم شناخته شده است و برای آن طرفین مجازات تعیین شده است و در کشور ما نیز قانونگذار برای پیشگیری از وقوع این جرم و برقراری نظم و امنیت در جامعه هم برای فردی که رشوه می دهد و هم برای فردی که رشوه می گیرد در قانون مجازات تعیین کرده است که در واقع رشوه در لغت به معنای دادن پول یا مال به کسی برای کارسازی ناحق می باشد . در این مقاله به بررسی رشوه و مجازات رشوه دهنده و رشوه گیرنده می پردازیم .

رشوه چیست ؟

می توان گفت که رشوه به معنای آن چیزی است که به کسی می دهند تا کارسازی ناحق برای رشوه دهنده انجام دهد و به کسی که رشوه می دهد مرتشی می گویند که همانطور که گفته شد رشوه خواری مطابق قانون مجازات اسلامی جرم محسوب می شود و مجازات آن عبارت است از این که : 

« هر یک از مستخدمین قضایی یا غیر قضایی دولت که برای انجام امری که از وظایف آنان است وجه یا مالی را قبول کند اگر چه انجام‌ آن امر بر طبق حقانیت بوده باشد مرتشی ( رشوه گیرنده ) محسوب و مجازات آن طبق قانون تعیین می گردد . »

لازم به ذکر است هر گاه اخذ رشوه برای ارتکاب جنایتی باشد مجازات همان جنایت درباره مرتشی مقرر است .

هر گاه ثابت شود که رشوه دهنده برای حفظ حقوق مشروع خود ناچار از دادن رشوه شده از مجازات معاف خواهد بود و همچنین است اگر رشوه دهنده مقامات صلاحیتدار را از دادن رشوه مطلع سازد و ادعای خود را نیز ثابت کند از مجازات معاف می باشد ولی اگر نتوانست ثابت نماید به حبس تأدیبی از یک تا سه‌ سال محکوم خواهد شد . 

اگر رشوه گیرنده قبل از تعقیب وجه یا مالی را که اخذ کرده‌ است مسترد دارد از مجازات رشوه خواری معاف خواهد بود .

مجازات رشوه دهنده و رشوه گیرنده

با توجه به مطالب فوق نه تنها رشوه گیرنده مجرم است ، رشوه دهنده نیز مجرم است و مجازات رشوه دهنده و رشوه گیرنده حسب مورد متفاوت می باشد که در ذیل به آن می پردازیم : 

هر یک از کارکنان قضایی یا غیر قضایی دولت که برای انجام امری که از وظایف آنان است وجه یا مالی را قبول کند اگر چه انجام‌ آن امر بر طبق حقانیت بوده باشد مرتشی محسوب و مجازات آن انفصال دائمی از خدمت دولت و تأدیه غرامت است معادل دو برابر آن چه که گرفته‌ است .

در صورتی که میزان وجه یا قیمت مالی که اخذ کرده‌ است بیش از یکصد تومان باشد مجازات مرتکب محرومیت از حقوق اجتماعی و تأدیه غرامت‌ است معادل سه برابر آن چه که گرفته‌ است و اگر میزان وجه یا قیمت مالی که اخذ کرده‌ است بیش از پانصد تومان باشد علاوه بر مجازات فوق مرتکب‌ به دو ماه الی یک سال حبس تأدیبی نیز محکوم خواهد شد و نیز هر یک از اشخاص مذکوره هر گاه در مقابل اخذ وجه یا مال از انجام امری که وظیفه ایشان است امتناع ورزند مرتشی محسوب و به مجازاتهای‌ فوق محکوم خواهند شد .

هر گاه حکام محاکم جنایی برای حکم دادن بر علیه یا له متهم به هر اسم و رسم که باشد وجه یا مالی بگیرند محکوم به حبس مجرد از دو تا ده سال خواهند گردید .

در صورتی که قاضی به واسطه ارتشاء حکم مجازاتی شدیدتر از حبس داده باشد همان مجازات درباره خود قاضی نیز مقرراست .