شرایط اجاره مال موقوفه

مال موقوفه ، مالی است که واقف آن را برای استفاده خاصی به موقوف علیهم هدیه می کند . موقوف علیهم کسانی هستند که وقف به نفع آنها صورت گرفته است . کسی که واقف اداره مال موقوفه را به او می سپارد متولی نامیده می شود . متولی می تواند یک نفر باشد و یا اینکه اداره مال موقوفه توسط چند نفر صورت بگیرد . نظام حاکم بر مال موقوفه به صورتی است که خرید و فروش مال موقوفه را در شرایط خاص ممکن می سازد . همچنین اجاره دادن مال موقوفه نیز تابع شرایط خاصی است . ماده ۴۹۹ قانون مدنی : "هر گاه متولی با ملاحظه صرفه وقف مال موقوفه را اجاره دهد اجاره به فوت او باطل نمیگردد . " طبق این ماده متولی اجازه اجاره دادن مال موقوفه را دارد . از این رو در این مقاله به بررسی شرایط اجاره مال موقوفه از جمله شرایط عمومی صحت قرارداد ، مصلحت موقوفه ، نیت واقف و شروط واقف می پردازیم .  

رعایت شرایط عمومی صحت قرارداد

اولین شرط از شرایط اجاره دادن مال موقوفه ، وجود شرایط عمومی صحت قرارداد را داشته باشد . یعنی برای اجاره دادن مال موقوفه ، دو طرف قرارداد باید رضایت ذهنی داشته باشند و این رضایت خود را با اعلام قصد بیان کنند . دوم اینکه دو طرف قرارداد اجاره مال موقوفه باید دارای اهلیت انعقاد قرارداد باشند یعنی از نظر عقلی و سنی و فکری رشد کافی و لازم را کرده باشند . سوم اینکه آنچه مال وقفی باید شرایط مورد معامله را داشته باشد . آخرین شرط از شرایط عمومی صحت قرارداد اجاره مال وقفی این است که مال باید در برای هدفی مشروع اجاره داده شود .  

رعایت مصلحت موقوفه

کسانی که مال موقوفه را اداره می کنند ، وقتی می توانند اقدام به اجاره دادن مال موقوفه کنند که این کار به مصلحت وقف باشد . در صورت عدم تبعیت از شرط رعایت مصلحت موقوفه ، متولی یا سایر مباشران در اداره مال موقوفه ، مثل موقوفه علیهم ، باید رسیدگی های لازم را انجام دهند تا از ادامه عقد اجاره ای که بنا به هر دلیل موجهی که در راستای مصالح موقوفه نیست ، خودداری شود .  

رعایت نیت واقف

وقتی متولی تصمیم به اجاره مال موقوفه می گیرد باید در این کار نیت واقف ، از عمل وقف را در نظر داشته باشد . یعنی متولی تنها زمانی می تواند مال وقفی را اجاره دهد که اجاره مخالف قصد واقف از وقف نباشد . برای مثال اگر کسی مسجدی را با نیت استفاده مردم از مسجد برای عبادت وقف کرده باشد ، متولی دیگر اجازهء اجاره دادن مال موقوفه را ندارد ؛ اما اگر نیت واقف از وقف استفاده مستقیم مردم از مسجد نباشد ، متولی می تواند آن را اجاره دهد . شرط رعایت نیت واقف برای اجاره دادن مال موقوفه از این رو است که قصد و نیت واقف مهمترین دلیل بوجود آمدن عقد وقف است و بنا به هر دلیلی نباید اجاره داده شود .  

رعایت شروط واقف  

سومین شرط ، رعایت شروط واقف در وقفنامه است . گاهی ممکن است واقف ، در عقد وقف ، شرایطی را برای اجاره دادن مال موقوفه ذکر کند . اگر شرایطی که واقف آنها را در وقفنامه برای نحوه اجاره دادن مال موقوفه قید کرده است ، طبق قانون درست باشند و به اصلاح حقوقی شرط خلاف مقتضای ذات عقد نباشند ، رعایت آنها ضروری است . از این رو متولی برای اجاره وقف باید شروط واقف را در نظر بگیرد .