قانون حمایت از خانواده چیست؟

خانواده یکی از محبوب ترین نهادهای اجتماعی نزد خداوند متعال است . به همین دلیل ، در دین مبین اسلام ، قواعدی در خصوص بنیان خانواده وضع شده است که همگی در جهت استحکام آن و جلوگیری از بروز مشکلاتی در این حوزه می باشند . نظر به اهمیت این حوزه ، قانونگذار نیز با تصویب یک قانون تحت عنوان قانون حمایت خانواده سعی نموده است تا با جمع آوری مقرراتی در حوزه خانواده ، به آن سامان بخشیده و این نهاد را تحت حمایت خود قرار بدهد . در این مقاله قصد داریم تا ابتدا به توضیح قانون حمایت خانواده پرداخته و موضوعات قانون حمایت خانواده را مورد بررسی قرار بدهیم .

قانون حمایت خانواده

با مراجعه به دادگاه علی الخصوص دادگاه خانواده متوجه حجم زیاد پرونده هایی می شویم که در خصوص مسائل مختلف خانوادگی اعم از ازدواج ، طلاق ، نفقه ، مهریه ، حضانت فرزندان ، ملاقات با فرزندان و غیره می شویم . این امر نشانگر اهمیت موضوعات خانوادگی است که لزوم تدوین قواعدی در این حوزه را آشکار می کند . به همین دلیل ، قانونگذار مسائل مختلفی که معمولا بنیان خانواده را با چالش مواجه می سازد در مجموعه ای واحد تحت عنوان " قانون حمایت خانواده " جمع آوری کرده است . این قانون در طی سال های اخیر چند مرتبه مورد بازنگری هم قرار گرفته است تا به اقتضای زمان ، حمایت بهتری از مشمولان آن به عمل آورد . گفتنی است که تا همین چند سال پیش ، دادگاهی تحت عنوان دادگاه خانواده وجود نداشت و دعاوی خانواده در همان دادگاه عمومی مورد رسیدگی واقع می شد . اما حجم زیاد پرونده های مربوط به دعاوی خانواده ، قانونگذار را ناچار به تاسیس شعبی از دادگاه تحت عنوان دادگاه خانواده نمود که بر اساس قانون حمایت از خانواده ، صرفا صلاحیت بررسی دعاوی خانواده را دارد .  

موضوعات قانون حمایت خانواده

در حال حاضر ، قانون حمایت خانواده مصوب 1391 در کشور مورد اجرا قرار می گیرد . همانگونه که گفتیم ، موضوع قانون حمایت خانواده ، خانواده به عنوان مهمترین واحد اجتماعی است . شاید به لحاظ عرفی مصادیقی از مهمترین دعاوی خانواده همچون طلاق ، مهریه ، نفقه ، حضانت فرزندان و جهیزیه را بدانیم . در این قسمت سعی داریم تا به بررسی مهمترین موضوعات قانون حمایت خانواده بپردازیم .  

بر اساس فصل اول این قانون ، دادگاهی تحت عنوان دادگاه خانواده تاسیس می شود که صلاحیت رسیدگی به دعاوی خانوادگی را دارد . از جمله مهمترین موضوعاتی که در صلاحیت دادگاه خانواده است و در قانون حمایت خانواده نسبت به آنها تعیین تکلیف شده است می توان به موارد زیر اشاره کرد :

نامزدی و خسارات ناشی از بر هم زدن آن : به عنوان مثال دعوای استرداد هدایای نامزدی ؛

نکاح دائم ، موقت و اذن در نکاح ؛

شروط ضمن عقد نکاح ؛

ازدواج مجدد ؛

جهیزیه و مسائل مربوط به آن ؛ مانند استرداد جهیزیه ؛

مهریه زن اعم از مهریه عندالاستطاعه و مهریه عندالمطالبه ؛

نفقه زن و همچنین اجرت المثل ایام زوجیت ؛

تمکین ، عدم تمکین یا نشوز ؛

طلاق ، رجوع از طلاق ، فسخ نکاح ، بذل مدت عقد موقت و انقضای مدت صیغه ؛

حضانت کودکان و ملاقات با فرزندان ؛

دعاوی مربوط به نَسَب ؛ مانند رابطه پدر و فرزندی ؛

دعاوی مربوط به رشد ، محجوران ؛

ولایت قهری پدر و جد پدری ، قیمومت ، وصایت ؛

نفقه اقارب مانند نفقه فرزندان ؛

امور مربوط به غایب مفقودالاثر ؛

سرپرستی کودکان بی سرپرست ؛

اهدای جنین ؛

تغییر جنسیت .

در راستای موضوعات فوق ، قانون حمایت از خانواده به تشریح مسائل مربوط به آیین رسیدگی ، نحوه ابلاغ به طرفین ، محل اقامه دعوا پرداخته است .  

در فصل دوم این قانون ، مراکز مشاوره خانوادگی جهت تحکیم بنیان خانواده و جلوگیری از طلاق پیش بینی شده است  .

در فصل سوم این قانون ، ثبت ازدواج دائم ، فسخ نکاح ، طلاق  ، رجوع از طلاق و بطلان نکاح الزامی شده است . همچنین ، موارد الزامی ثبت ازدواج موقت نیز مورد بررسی قرار گرفته اند .

در فصل چهارم این قانون ،  انواع طلاق پیش بینی شده است . در مواردی هم دریافت گواهی عدم امکان سازش پیش بینی شده است .

در فصل پنجم این قانون ،  برای حضانت و نگهداری از کودکان و نفقه آنان قواعدی تدوین شده است . از جمله در خصوص ملاقات با فرزندان .

در فصل ششم این قانون ، حقوق و مستمری زوجه دائم متوفی و فرزندان و سایر وراث قانونی وی مواردی مطرح شده است .  

در فصل هفتم این قانون نیز مقررات کیفری در خصوص تخلف از این قانون به تصویب رسیده است ؛ از جمله ضمانت اجرای عدم ثبت ازدواج دائم ، ضمانت اجرای عدم پرداخت نفقه به زن و ممانعت از ملاقات با فرزند .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد قانون حمایت از خانواده به سایت عدل نوین مراجعه کنید . کارشناسان مرکز عدل نوین نیز آماده اند تا به سوالات شما عزیزان پاسخ دهند.