شروط ضمن عقد مندرج در سند ازدواج

بر اساس قانون مدنی ، هر یک از طرفین می توانند شروط خود را در عقد ذکر نموده و بر سر آن توافق نمایند . عقد نکاح هم از این امر مستثنی نیست . به موجب ماده 1119 قانون مدنی ، هر یک از زن و مرد می توانند شروطی که خلاف مقتضای عقد نباشد را در عقد نکاح ذکر کنند که در این صورت طرف مقابل هم موظف به رعایت آن می شود . به همین منظور مجموعه ای از شروط ضمن عقد هم از قبل به صورت چاپ شده در سند ازدواج مورد پیش بینی قرار گرفته اند که زوجین می توانند آنها را امضا کنند یا از امضای آن خودداری نمایند . به همین منظور در این مقاله به بررسی شروط ضمن عقد و شروط ضمن عقد در سند ازدواج خواهیم پرداخت .

شروط ضمن عقد

بر اساس ماده 1119 قانون مدنی ، هریک از زن و مرد می توانند شروطی را که خلاف مقتضای ذات عقد نباشد را در سند ازدواج درج کنند . مانند اینکه شرط شود هرگاه شوهر زن دیگری بگیرد ، یا در مدت معینی غایب شود ، یا ترک انفاق نماید ، یا بر علیه حیات زن سوء قصدی کند ، یا سوء رفتاری نماید که زندگی آنها با یکدیگر غیر قابل تحمل شود ، زن وکیل در توکیل باشد که پس از اثبات تحقق امر در دادگاه خودش را مطلقه نماید .

بر این اساس ، علاوه بر مصادیقی که در این ماده ذکر شده است ، زن و مرد می توانند هرگونه شرطی که خلاق مقتضای عقد نباشد را در عقد درج کنند و در صورتی که طرف مقابل آن را پذیرفته و امضا کند ، متعهد به آن می گردد . در بسیاری از موارد ، اختیارات بی شماری که مرد به موجب عقد ازدواج به دست می آورد ، ممکن است سبب سوء استفاده از این حقوق شود و موجبات عسر و حرج زن را فراهم نماید . به جهت تعدیل این اختیارات ، قانونگذار شروطی را تحت عنوان شروط ضمن العقد در سند ازدواج پیش بینی کرده است که تحت عنوان شروط دوازده گانه طلاق نیز شناخته می شوند ؛ چرا که در صورت وجود داشتن آنها زن می تواند تقاضای طلاق کند . در ادامه به این موارد خواهیم پرداخت .  

شروط ضمن عقد در سند ازدواج

از سال 1360 به بعد ، شروطی در سند ازدواج تحت عنوان شرط ضمن العقد پیش بینی شده است که سردفتر ازدواج مکلف است قبل از اجرای صیغه عقد این شروط را برای زوجین خوانده و مفهوم آن را به اطلاع آنها برساند . نکته مهم آن است که هر یک از طرفین می توانند هر کدام از این شروط را که موافق با آن باشند امضا کنند و هر کدام را که نخواهند امضا نکنند . شروطی که در قباله‌های ازدواج مندرج است به قرار زیر است :

- ضمن عقد ازدواج زوج شرط نموده که هرگاه طلاق به‌درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسرداری یا سوءاخلاق و رفتار او نباشد، زوج موظف است تا نصف دارایی موجود را که در ایام زناشویی با او به‌دست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه، بلاعوض به زوجه منتقل نماید . ( شرط تنصیف اموال و دارایی مرد )

- ضمن عقد نکاح ، زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر داد که در موارد مشروحه ذیل با رجوع به دادگاه و اخذ مجوز دادگاه پس از انتخاب نوع طلاق خود را مطلقه نماید و نیز به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر داد تا در صورت بذل از طرف او قبول کند . این موارد عبارتند از :

الف ـ استنکاف شوهر از دادن نفقه به مدت ۶ ماه به هر عنوان و عدم امکان الزام او به تأدیه نفقه و همچنین در موردی که شوهر سایر حقوق واجبه زن را به مدت ۶ ماه ایفا نکند و اجبار او به ایفا هم ممکن نباشد .

ب ـ سوء رفتار یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه غیرقابل تحمل نماید .

ج ـ ابتلای زوج به امراض صعب‌العلاج به نحوی که دوام زناشویی برای زوجه مخاطره‌انگیز باشد .

د ـ جنون زوج در مواردی که فسخ نکاح شرعا ممکن نباشد .

هـ ـ عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که طبق نظر دادگاه صالح ، منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد .

و ـ محکومیت شوهر به حکم قطعی به مجازات ۵ سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که مجموعا منتهی به ۵ سال یا بیشتر بازداشت شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد. در تمام این موارد، در صورتی حق طرح دعوای طلاق برای زن ایجاد می‌شود که حکم قطعی محکومیت شوهر صادر شود و مرد در زندان باشد.

ز ـ ابتلای زوج به هرگونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و ادامه زندگی را برای زوجه دشوار نماید.

ح ـ زوج ، زندگی خانوادگی را بدون عذر موجه ترک کند (تشخیص ترک زندگی خانوادگی و تشخیص عذر موجه با دادگاه است) و یا ۶ ماه متوالی بدون عذر موجه از نظر دادگاه غیبت کند .

ط ـ محکومیت قطعی زوج در اثر ارتکاب جرم و اجرای هرگونه مجازات اعم از حد و تعزیر در اثر ارتکاب جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی و شؤون زوجه باشد. تشخیص این که مجازات مغایر با حیثیت خانوادگی است با توجه به وضع و موقعیت زوجه و عرف و موازین دیگر با دادگاه است .

ی ـ در صورتی که پس از گذشت ۵ سال ، زوجه از شوهر خود به جهت عقیم بودن و یا عوارض جسمی دیگر صاحب فرزند نشود.

ک ـ در صورتی که زوج مفقودالاثر شود و ظرف ۶ ماه پس از مراجعه زوجه به دادگاه پیدا نشود .

هـ ـ زوج بدون رضایت زوجه همسر دیگری اختیار کند یا به تشخیص دادگاه بین همسران خود به عدالت رفتار ننماید.

علاوه بر شروطی که در سند ازدواج ذکر شده اند ، زن و مرد می توانند هرگونه شرطی که خلاق مقتضای عقد نباشد در عقد بگنجانند ؛ مانند حق اشتغال زوجه ، حق تحصیل زن  ، حق خروج از کشور برای زن و .... 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شروط ضمن عقد مندرج در سند ازدواج به سایت عدل نوین مراجعه کنید . کارشناسان مرکز عدل نوین نیز آماده اند تا به سوالات شما عزیزان پاسخ دهند.