شروط ضمن عقد نکاح

شاید تا به حال شنیده باشید که خانمی می خواهد حق طلاق خود را با همسر آینده اش شرط کرده و یا حق تحصیل ، یا حق خروج از کشور را به موجب عقد ازدواج بدست آورد . این شروط در اصطلاح حقوقی شروط ضمن عقد نام دارند . چرا که بر اساس قانون مدنی ، زن و مرد می توانند هر شرطی که مخالف مقتضای عقد نباشد را ضمن عقد ازدواج در سند درج کنند که طرف مقابل ، در صورت قبول و امضای آن شرط ، متعهد به آن می شود . درج صحیح این شروط سبب می شود تا بسیاری از خلاء های حقوقی که متاسفانه در خصوص حقوق زنان بعد از عقد ازدواج وجود دارد جبران شده و از بسیاری از اختلافات پس از ازدواج کاسته شود . به همین دلیل ، در این مقاله ابتدا مفهوم شرط ضمن عقد را مطرح می کنیم و سپس به بررسی انواع شروط ضمن عقد خواهیم پرداخت .  

مفهوم شرط ضمن عقد

به محض اینکه عقد ازدواج میان زن و مردی خوانده شد ، آن دو با یکدیگر رابطه زوجیت پیدا می کنند . این رابطه زوجیت سبب می شود تا زن و مرد مکلف به انجام اموری در قبال همسر خود باشند . از جمله اینکه زن موظف به تمکین در برابر شوهر خود می شود و مرد موظف به پرداخت نفقه زن است . مرد موظف به پرداخت مهریه به زن است و در قبال آن حق تعیین محل سکونت یا  منزل مشترک با مرد است . بعلاوه اینکه زن و مرد هر دو موظف به حسن معاشرت با یکدیگر و حفظ و بقای کانون خانوادگی هستند . در حالت عادی ، انجام این تکالیف دشواری خاصی ایجاد نمی کند ؛ مگر در صورتی که زن و شوهر با یکدیگر به اختلاف بخورند و یک یا هر دوی زوجین بخواهند با استفاده از حقوقی که به موجب قانون دارند ، دیگری را در مضیقه قرار بدهند .

بر اساس قانون مدنی ، عمده اختیاراتی که به موجب عقد ازدواج شکل می گیرد ، اختیاراتی است که به مرد ، و البته در راستای حفظ کیان خانواده داده می شود . در مقابل ، زن از برخی از حقوق خود مانند مسافرت و خروج از کشور ، ادامه تحصیل یا اشتغال به کار محروم می شود ؛ مگر اینکه همسرش با آن موفق باشد . به همین دلیل ، قانونگذار این امکان را پیش بینی کرده است که زن و مرد در حین وقوع عقد نکاح بتوانند شرط و شروطی که می خواهند را به عقد نامه اضافه کنند . در این حالت ، طرفی که عقد را امضا می کند ، موظف است که به آن شروط عمل نماید . این مطلب مفهوم شروط ضمن عقد را می رساند .

انواع شروط ضمن عقد نکاح

شروط ضمن عقد را به دو نوع مختلف می توان در عقد درج نمود . از سال 1360 به بعد ، شروطی در سند ازدواج تحت عنوان شرط ضمن العقد پیش بینی شده است که سردفتر ازدواج مکلف است قبل از اجرای صیغه عقد این شروط را برای زوجین خوانده و مفهوم آن را به اطلاع آنها برساند . نکته مهم آن است که هر یک از طرفین می توانند  هر کدام از این شروط را که موافق با آن باشند امضا کنند و هر کدام را که نخواهند امضا نکنند . مانند شرط تنصیف اموال و دارایی شوهر و وکالت به زن برای طلاق . 

علاوه بر شروطی که به صورت نمونه در قباله های ازدواج وجود دارد و زن و مرد می توانند آن شروط را مدنظر قرار دهند ، بر اساس ماده 1119 قانون مدنی ، " طرفین عقد می توانند هر شرطی که مخالف با مقتضای عقد مزبور نباشد در ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگر بنمایند ، مثل اینکه شرط شود هرگاه شوهر زن دیگر بگیرد یا در مدت معینی غایب شود ، یا ترک انفاق نماید یا بر علیه حیات زن سوء قصد کند یا سوء رفتاری نماید که زندگی آنها با یکدیگر غیر قابل تحمل شود ، زن وکیل درتوکیل باشد که پس از اثبات تحقق شر در محکمه نهایی خود را مطقه سازد ". مصادیقی که در این ماده آمده است ، تمثیلی هستند . لذا هرگونه شرطی که مخالف ذات عقد نباشد را می توان به عنوان شرط ضمن عقد و با توافق یکدیگر در عقد گنجانید . مثلا حق تحصیل زن ، حق اشتغال زن ، حق خروج از کشور برای زن و ... . .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شروط ضمن عقد نکاح به سایت عدل نوین مراجعه کنید . کارشناسان مرکز عدل نوین نیز آماده اند تا به سوالات شما عزیزان پاسخ دهند.