آیین نامه کمیته ملی حقوق بشر دوستانه جمهوری اسلامی ایران
آیین نامه
کمیته ملی حقوق بشر دوستانه جمهوری اسلامی ایران
1378.02.01 - 77125 .ت 19651 هـ - 1378.02.27 - 164
&وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی - جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران
&اتباع خارجه ـ سازمانها و مجامع بین المللی ـ بودجه ـ وزارتخانهها ـ سازمانهای
مستقل ـ محاسبات عمومی ـ معاملات و اموال دولتی ـ بنیاد شهید انقلاباسلامی
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1378.2.1 بنا به پیشنهاد شماره 1045 مورخ 1377.2.7
جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران و در اجرایتصویب نامه شماره 77636 . ت 18304
هـ مورخ 1376.11.15 آیین نامه کمیته ملی حقوق بشر دوستانه جمهوری اسلامی ایران را
به شرح زیرتصویب نمود :
آیین نامه کمیته ملی حقوق بشر دوستانه جمهوری اسلامی ایران
نظر به تعهد دولت جمهوری اسلامی ایران به موجب کنوانسیونهای چهار گانه ژنو مصوب
1949 و همچنین تعهد دولتها و نسبت به اجرای حقوقبشردوستانه و لزوم رعایت حقوق
انسانی در مخاصمات مسلحانه و تلاش برای تسکین آلام بشری، با توجه به ماده (1) و
بند(6) ماده (3) و ماده (5) وبند (7) ماده (9) قانون اساسنامه جمعیت هلال احمر
جمهوری اسلامی ایران مصوب 1367، با تعهد به اصول بشر دوستانه دین مبین اسلام و
همچنیناصول مقرر در موافقتنامه تأسیس کمیته اسلامی هلال بین المللی 1982 با تعهد
به اصول و اهداف منشور ملل متحد و معاهدات بین المللی لازمالاجرای بشر دوستانه،
به منظور ترویج، تبیین و اجرای حقوق بشر دوستانه در سطح ملی و مشارکت در تلاشهای
بین المللی، و با ملاحظه مصوبهبیست و ششمین کنفرانس بین المللی صلیب سرخ و هلال
احمر 1995 مبنی بر تشکیل کمیتههای ملی حقوق بشر دوستانه، مواد این آیین نامه
بهترتیب ذیل مقرر میشود.
فصل اول - کلیات
ماده 1 - در این آیین نامه عبارت کمیته ملی به جای کمیته ملی حقوق بشر دوستانه
جمهوری اسلامی ایران به کار میرود.
ماده 2 - اهداف کمیته ملی عبارت است از ترویج و تکامل و زمینه سازی برای اجرای
حقوق بشر دوستانه در سطح ملی و مشارکت در تحکیم ورعایت حقوق بشر دوستانه در سطح
بین المللی.
ماده 3 - وظایف و اختیارات کمیته ملی بدین قرار است:
1 - تصمیمگیری در خصوص نحوه اجرای مقررات بین المللی بشر دوستانه در سطح ملی در
چار چوب قوانین و مقررات جاری.
2 - نظارت بر رعایت حقوق بشر دوستانه در سطح ملی.
3 - آموزش و ترویج مفاهیم حقوق بشر دوستانه در میان نیروهای مسلح، عموم مردم و در
مقاطع تحصیلی مختلف.
4 - تهیه و ارایه پیشنهاد تصویب قوانین و مقررات در جهت رعایت و اجرای حقوق بشر
دوستانه و همچنین پیشنهاد الحاق جمهوری اسلامی ایران بهمعاهدات بین المللی مربوط.
5 - ارایه نظارت مشورتی در زمینه تبیین و تفسیر مقررات بشر دوستانه.
6 - پیگیری امور حمایت از کلیه اشخاص مشمول مقررات حقوقی بشر دوستانه بین المللی
از جمله: الف - پیگیری امور مربوط به ورود اقامت وخروج یا اخراج پناهندگان و
آوارگان،
ب - پیگیری امور مربوط به اسرای خارجی در ایران و اسرا و زندانیان ایرانی در خارج
از کشور
پ - پیگیری امور مربوط به مجروحان جنگی به ویژه قربانیان سلاحهای کشتار جمعی
(شیمیایی، هستهای، میکروبی و بیو لوژیکی)
7 - تشریح و ترویج نقطه نظرات و عملکرد جمهوری اسلامی ایران در قبال حقوق بشر
دوستانه برای ارایه به مجامع و نهادهای ملی و بین المللی باهماهنگی وزارت امور
خارجه.
8 - همکاری با سازمانهای منطقهای و بین المللی به منظور ترویج و اجرای حقوق بشر
دوستانه با هماهنگی وزارت امور خارجه
9 - پیگیری موارد نقض مقررات بشر دوستانه در سطح بین المللی و ارایه گزارش به
مجامع بین المللی ذی ربط
10 - هماهنگی و تبادل اطلاعات علمی و تحقیقاتی با مراجع داخلی و خارجی در زمینه
حقوق بشر دوستانه
فصل دوم - ارکان
ماده 4 - کمیته ملی متشکل از ارکان زیر است:
1 - کمیته،
2 - دبیرخانه
ماده 5 - ریاست کمیته ملی و اداره جلسات کمیته بر عهده ریاست جمعیت هلال احمر
جمهوری اسلامی ایران است و در غیاب وی بر عهده دبیر کلجمعیت هلال احمر میباشد.
دبیر کمیته ملی خواهد بود .
ماده 6 - کمیته مرکب از اعضای ذیل است.
1 - رییس و دبیر کل جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران
2 - نمایندگان تام الاختیار وزارتخانههای امور خارجه، دادگستری، کشور، بهداشت،
درمان و آموزش پزشکی و دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح.
3 - مدیر کل امور حقوقی و مدیر کل امور بین الملل جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی
ایران به منظور پیگیری اجرای تصمیمات کمیته و فعالیتهایلازم در این خصوص، بدون
داشتن حق رای در جلسات کمیته شرکت خواهند داشت.
تبصره - در صورت نیاز به شرکت سایر دستگاههای دولتی، رییس کمیته ملی و در غیاب وی
دبیر کل میتواند از دستگاه ذی ربط، حسب مورد، جهتمعرفی نماینده برای شرکت در
جلسات کمیته با حق رای دعوت به عمل آورد.
نماینده این دستگاهها منحصراً در جلسات ذی ربط از حق رای برخوردار میباشند.
ماده 7 - کمیته وظایف و اختیارات کمیته ملی را بر عهده داشته نسبت به تمهیدات
اجرای این آیین نامه و همچنین فعالیت کمیته ملی اتخاذ تصمیممینماید.
ماده 8 - تصمیمات کمیته که تصمیمات کمیته ملی تلقی میشود با اکثریت نسبی اعضای
واجد حق رای حاضر در جلسه اتخاذ میشود. در صورتتساوی آرا، رای اعضایی که رییس
کمیته ملی جزو آنهاست معتبر خواهد بود.
ماده 9 - هریک از وزارتخانهها و نهادهای عضو کمیته از یک حق رای برخوردار
میباشند.
ماده 10 - جلسات کمیته با حضور دو سوم اعضای واجد حق رای رسمیت مییابد و در صورت
فقدان حد نصاب لام مجدداً از اعضا دعوت به عملمیآید.
ماده 11 - کمیته به صورت عادی، سالیانه چهار جلسه (هرسه ماه یک جلسه) خواهد
داشت. همچنین جلسات فوق العاده به تصمیم رییس کمیته ملی- در غیاب وی، دبیر کل - و
یا بنا به تقاضای دو سوم اعضای واجد حق رای تشکیل میگردد.
ماده 12 - بنا به پیشنهاد هریک از اعضا و تصویب کمیته، دعوت از کارشناسان برای
حضور در جلسات کمیته بلامانع است .
ماده 13 - به منظور حسن جریان امور، تعیین جلسات و دعوت از اعضا، تنظیم دستور
جلسات کمیته، طرح پیشنهادها و ارایه گزارشهای توجیهی، ابلاغو نظارت بر اجرای
تصمیمات کمیته، برقراری ارتباط و هماهنگی میان اعضا و ارکان کمیته ملی با سایر
نهادها و دستگاههای ملی و مراجع بین المللی،تهیه گزارش از عملکرد کمیته ملی و
فعالیتهای پژوهشی، دبیرخانهای تحت ریاست دبیر کمیته ملی تشکیل میشود.
ماده 14 - دبیر کمیته ملی سخنگوی کمیته ملی خواهد بود
ماده 15 - امور پژوهشی و انتشارات تحت نظارت دبیر کمیته ملی انجام میشود و در
صورت لزوم میتواند دارای یک نشریه تخصصی باشد.
ماده 16 - محل تشکیل دبیرخانه کمیته ملی در تهران و در جمعیت هلال احمر جمهوری
اسلامی ایران میباشد.
فصل سوم - امور مالی کمیته ملی
ماده 17 - هزینه فعالیتهای کمیته ملی در هرسال مالی از محل اعتبار مربوط که بنا
به پیشنهاد کمیته توسط سازمان برنامه و بودجه در لایحه بودجه تحتعنوان کمک به
کمیته ملی حقوق بشر دوستانه منظور میگردد تأمین خواهد شد. بدیهی است اعتبارات
منظور شده بابت کمیته ملی در قانون بودجه هرسال تخصیص یافته تلقی خواهد شد.
تبصره - تا زمان تخصیص اعتبار، هزینههای جاری از محل ردیف ویژه در اختیار رییس
جمهور تأمین میگردد.
ماده 18 - در خواست وجه و پیشنهاد گشایش حساب و نظارت بر هزینهها با هماهنگی
رییس کمیته ملی - در غیاب وی، دبیر کل - توسط ذی حسابهلال احمر جمهوری اسلامی
ایران انجام خواهد پذیرفت
ماده 19 - کمیته ملی تابع آیین نامه مالی و محاسباتی جمعیت هلال احمر جمهوری
اسلامی ایران با هر گونه تغییرات و اصلاحات بعدی خواهد بود.
فصل چهارم - مقررات نهایی
ماده 20 - بنا به اختیارات قانونی حاصل از قانون اساسنامه جمعیت هلال احمر جمهوری
اسلامی ایران - مصوب 1367 - تصویب نامه شماره.77636ت 18304 هـ مورخ 1376.11.15
هیأت وزیران و به منظور حسن اجرای وظایف مقرر در این آیین نامه، وزارتخانهها و
دستگاههای دولتیهمکاری لازم را با کمیته ملی معمول میدارند.
ماده 21 - تصمیمات کمیته ملی برای تمامی دستگاههای دولتی لازم الاجر است .
ماده 22 - فعالیتهای کمیته به صورت دایمی خواهد بود.
ماده 23 - هر گونه تغییر در این آیین نامه با تصویب دو سوم اعضای واجد حق رای و
تصویب نهایی هیأت وزیران معتبر خواهد بود.
حسن حبیبی - معاون اول رییس جمهور
کمیته ملی حقوق بشر دوستانه جمهوری اسلامی ایران
1378.02.01 - 77125 .ت 19651 هـ - 1378.02.27 - 164
&وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی - جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران
&اتباع خارجه ـ سازمانها و مجامع بین المللی ـ بودجه ـ وزارتخانهها ـ سازمانهای
مستقل ـ محاسبات عمومی ـ معاملات و اموال دولتی ـ بنیاد شهید انقلاباسلامی
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1378.2.1 بنا به پیشنهاد شماره 1045 مورخ 1377.2.7
جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران و در اجرایتصویب نامه شماره 77636 . ت 18304
هـ مورخ 1376.11.15 آیین نامه کمیته ملی حقوق بشر دوستانه جمهوری اسلامی ایران را
به شرح زیرتصویب نمود :
آیین نامه کمیته ملی حقوق بشر دوستانه جمهوری اسلامی ایران
نظر به تعهد دولت جمهوری اسلامی ایران به موجب کنوانسیونهای چهار گانه ژنو مصوب
1949 و همچنین تعهد دولتها و نسبت به اجرای حقوقبشردوستانه و لزوم رعایت حقوق
انسانی در مخاصمات مسلحانه و تلاش برای تسکین آلام بشری، با توجه به ماده (1) و
بند(6) ماده (3) و ماده (5) وبند (7) ماده (9) قانون اساسنامه جمعیت هلال احمر
جمهوری اسلامی ایران مصوب 1367، با تعهد به اصول بشر دوستانه دین مبین اسلام و
همچنیناصول مقرر در موافقتنامه تأسیس کمیته اسلامی هلال بین المللی 1982 با تعهد
به اصول و اهداف منشور ملل متحد و معاهدات بین المللی لازمالاجرای بشر دوستانه،
به منظور ترویج، تبیین و اجرای حقوق بشر دوستانه در سطح ملی و مشارکت در تلاشهای
بین المللی، و با ملاحظه مصوبهبیست و ششمین کنفرانس بین المللی صلیب سرخ و هلال
احمر 1995 مبنی بر تشکیل کمیتههای ملی حقوق بشر دوستانه، مواد این آیین نامه
بهترتیب ذیل مقرر میشود.
فصل اول - کلیات
ماده 1 - در این آیین نامه عبارت کمیته ملی به جای کمیته ملی حقوق بشر دوستانه
جمهوری اسلامی ایران به کار میرود.
ماده 2 - اهداف کمیته ملی عبارت است از ترویج و تکامل و زمینه سازی برای اجرای
حقوق بشر دوستانه در سطح ملی و مشارکت در تحکیم ورعایت حقوق بشر دوستانه در سطح
بین المللی.
ماده 3 - وظایف و اختیارات کمیته ملی بدین قرار است:
1 - تصمیمگیری در خصوص نحوه اجرای مقررات بین المللی بشر دوستانه در سطح ملی در
چار چوب قوانین و مقررات جاری.
2 - نظارت بر رعایت حقوق بشر دوستانه در سطح ملی.
3 - آموزش و ترویج مفاهیم حقوق بشر دوستانه در میان نیروهای مسلح، عموم مردم و در
مقاطع تحصیلی مختلف.
4 - تهیه و ارایه پیشنهاد تصویب قوانین و مقررات در جهت رعایت و اجرای حقوق بشر
دوستانه و همچنین پیشنهاد الحاق جمهوری اسلامی ایران بهمعاهدات بین المللی مربوط.
5 - ارایه نظارت مشورتی در زمینه تبیین و تفسیر مقررات بشر دوستانه.
6 - پیگیری امور حمایت از کلیه اشخاص مشمول مقررات حقوقی بشر دوستانه بین المللی
از جمله: الف - پیگیری امور مربوط به ورود اقامت وخروج یا اخراج پناهندگان و
آوارگان،
ب - پیگیری امور مربوط به اسرای خارجی در ایران و اسرا و زندانیان ایرانی در خارج
از کشور
پ - پیگیری امور مربوط به مجروحان جنگی به ویژه قربانیان سلاحهای کشتار جمعی
(شیمیایی، هستهای، میکروبی و بیو لوژیکی)
7 - تشریح و ترویج نقطه نظرات و عملکرد جمهوری اسلامی ایران در قبال حقوق بشر
دوستانه برای ارایه به مجامع و نهادهای ملی و بین المللی باهماهنگی وزارت امور
خارجه.
8 - همکاری با سازمانهای منطقهای و بین المللی به منظور ترویج و اجرای حقوق بشر
دوستانه با هماهنگی وزارت امور خارجه
9 - پیگیری موارد نقض مقررات بشر دوستانه در سطح بین المللی و ارایه گزارش به
مجامع بین المللی ذی ربط
10 - هماهنگی و تبادل اطلاعات علمی و تحقیقاتی با مراجع داخلی و خارجی در زمینه
حقوق بشر دوستانه
فصل دوم - ارکان
ماده 4 - کمیته ملی متشکل از ارکان زیر است:
1 - کمیته،
2 - دبیرخانه
ماده 5 - ریاست کمیته ملی و اداره جلسات کمیته بر عهده ریاست جمعیت هلال احمر
جمهوری اسلامی ایران است و در غیاب وی بر عهده دبیر کلجمعیت هلال احمر میباشد.
دبیر کمیته ملی خواهد بود .
ماده 6 - کمیته مرکب از اعضای ذیل است.
1 - رییس و دبیر کل جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران
2 - نمایندگان تام الاختیار وزارتخانههای امور خارجه، دادگستری، کشور، بهداشت،
درمان و آموزش پزشکی و دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح.
3 - مدیر کل امور حقوقی و مدیر کل امور بین الملل جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی
ایران به منظور پیگیری اجرای تصمیمات کمیته و فعالیتهایلازم در این خصوص، بدون
داشتن حق رای در جلسات کمیته شرکت خواهند داشت.
تبصره - در صورت نیاز به شرکت سایر دستگاههای دولتی، رییس کمیته ملی و در غیاب وی
دبیر کل میتواند از دستگاه ذی ربط، حسب مورد، جهتمعرفی نماینده برای شرکت در
جلسات کمیته با حق رای دعوت به عمل آورد.
نماینده این دستگاهها منحصراً در جلسات ذی ربط از حق رای برخوردار میباشند.
ماده 7 - کمیته وظایف و اختیارات کمیته ملی را بر عهده داشته نسبت به تمهیدات
اجرای این آیین نامه و همچنین فعالیت کمیته ملی اتخاذ تصمیممینماید.
ماده 8 - تصمیمات کمیته که تصمیمات کمیته ملی تلقی میشود با اکثریت نسبی اعضای
واجد حق رای حاضر در جلسه اتخاذ میشود. در صورتتساوی آرا، رای اعضایی که رییس
کمیته ملی جزو آنهاست معتبر خواهد بود.
ماده 9 - هریک از وزارتخانهها و نهادهای عضو کمیته از یک حق رای برخوردار
میباشند.
ماده 10 - جلسات کمیته با حضور دو سوم اعضای واجد حق رای رسمیت مییابد و در صورت
فقدان حد نصاب لام مجدداً از اعضا دعوت به عملمیآید.
ماده 11 - کمیته به صورت عادی، سالیانه چهار جلسه (هرسه ماه یک جلسه) خواهد
داشت. همچنین جلسات فوق العاده به تصمیم رییس کمیته ملی- در غیاب وی، دبیر کل - و
یا بنا به تقاضای دو سوم اعضای واجد حق رای تشکیل میگردد.
ماده 12 - بنا به پیشنهاد هریک از اعضا و تصویب کمیته، دعوت از کارشناسان برای
حضور در جلسات کمیته بلامانع است .
ماده 13 - به منظور حسن جریان امور، تعیین جلسات و دعوت از اعضا، تنظیم دستور
جلسات کمیته، طرح پیشنهادها و ارایه گزارشهای توجیهی، ابلاغو نظارت بر اجرای
تصمیمات کمیته، برقراری ارتباط و هماهنگی میان اعضا و ارکان کمیته ملی با سایر
نهادها و دستگاههای ملی و مراجع بین المللی،تهیه گزارش از عملکرد کمیته ملی و
فعالیتهای پژوهشی، دبیرخانهای تحت ریاست دبیر کمیته ملی تشکیل میشود.
ماده 14 - دبیر کمیته ملی سخنگوی کمیته ملی خواهد بود
ماده 15 - امور پژوهشی و انتشارات تحت نظارت دبیر کمیته ملی انجام میشود و در
صورت لزوم میتواند دارای یک نشریه تخصصی باشد.
ماده 16 - محل تشکیل دبیرخانه کمیته ملی در تهران و در جمعیت هلال احمر جمهوری
اسلامی ایران میباشد.
فصل سوم - امور مالی کمیته ملی
ماده 17 - هزینه فعالیتهای کمیته ملی در هرسال مالی از محل اعتبار مربوط که بنا
به پیشنهاد کمیته توسط سازمان برنامه و بودجه در لایحه بودجه تحتعنوان کمک به
کمیته ملی حقوق بشر دوستانه منظور میگردد تأمین خواهد شد. بدیهی است اعتبارات
منظور شده بابت کمیته ملی در قانون بودجه هرسال تخصیص یافته تلقی خواهد شد.
تبصره - تا زمان تخصیص اعتبار، هزینههای جاری از محل ردیف ویژه در اختیار رییس
جمهور تأمین میگردد.
ماده 18 - در خواست وجه و پیشنهاد گشایش حساب و نظارت بر هزینهها با هماهنگی
رییس کمیته ملی - در غیاب وی، دبیر کل - توسط ذی حسابهلال احمر جمهوری اسلامی
ایران انجام خواهد پذیرفت
ماده 19 - کمیته ملی تابع آیین نامه مالی و محاسباتی جمعیت هلال احمر جمهوری
اسلامی ایران با هر گونه تغییرات و اصلاحات بعدی خواهد بود.
فصل چهارم - مقررات نهایی
ماده 20 - بنا به اختیارات قانونی حاصل از قانون اساسنامه جمعیت هلال احمر جمهوری
اسلامی ایران - مصوب 1367 - تصویب نامه شماره.77636ت 18304 هـ مورخ 1376.11.15
هیأت وزیران و به منظور حسن اجرای وظایف مقرر در این آیین نامه، وزارتخانهها و
دستگاههای دولتیهمکاری لازم را با کمیته ملی معمول میدارند.
ماده 21 - تصمیمات کمیته ملی برای تمامی دستگاههای دولتی لازم الاجر است .
ماده 22 - فعالیتهای کمیته به صورت دایمی خواهد بود.
ماده 23 - هر گونه تغییر در این آیین نامه با تصویب دو سوم اعضای واجد حق رای و
تصویب نهایی هیأت وزیران معتبر خواهد بود.
حسن حبیبی - معاون اول رییس جمهور