رأی دیوان عدالت اداری در خصوص جواز تملک اراضی واقع در محدوده شهرها (258)
رأی
دیوان عدالت اداری در خصوص جواز تملک اراضی واقع در محدوده شهرها (258)
نقل از شماره 15880-1378.6.11 روزنامه رسمی
شماره هـ 84.77 1378.4.22
تاریخ 1377.11.24 شماره دادنامه 251 کلاسه پرونده 84.77
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای محی الدین خالقیان.
موضوع شکایت و خواسته: اعلام تعارض آراء صادره از شعب 5 و 12و 16 دیوان عدالت
اداری
مقدمه :الف - شعبه شانزدهم در رسیدگی به پرونده کلاسه 982.71 موضوع شکایت آقای
محی الدین خالقیان به طرفیت اداره زمین شهری استانکردستان به خواسته ابطال عملیات
خوانده در پلاکهای موضوع مالکیت به شرح دادنامه شماره 541 مورخ 1373.9.7 چنین رأی
صادر نموده است،اقدامات انجام شده در تملک اراضی مورد شکایت از نظر عدم رعایت
ضوابط واجد ایراد است که ذیلاً مورد اشاره قرار میگیرد: 1 - دستور مقرر درتبصره 6
ماده 9 قانون زمین شهری در آن قسمت که مربوط به وظایف دولت در مورد تودیع بهای
زمین است اجراء نشده و ثمن مربوط به اراضی تملکشده به هنگام تنظیم سند انتقال
تودیع نگردیده و ظاهراًتعهد به پرداخت گردیده است. 2 - اراضی مورد بحث جهت امر خانه
سازی تملک نشده بلکهحسب توضیحات نماینده قضائی مشتکی عنه به عنوان سیاست اداری و
بهره برداری در این زمینه تملک شده و دراین صورت مقررات مربوط به ماده11 آخرین
آئین نامه اجرائی قانون زمین شهری مصوب 1371.4.24 که هنگام تنظیم سند رسمی انتقال
مورخ 1371.6.7 حاکم بوده، علی الخصوصتبصره ماده 12 آ ئین نامه مذکور رعایت نشده
است. 3 - اصولاً با توجه به صفحه 308 پرونده متشکله در اداره کل زمین شهری استان
کردستان
تاریخصورتجلسه کمیسیون ماده 5 قانون شورای عالی شهرسازی و معماری موخر برتاریخ
تملک اراضی میباشد. بنابراین اقدامات اداره کل زمین شهریطرف شکایت بر مبنای
مقررات قانونی صورت نگرفته، لاجرم حکم به ابطال اقدامات انجام شده در تملک اراضی
خواهانها صادر میشود.
ب - شعبه دوازدهم در رسیدگی به پرونده کلاسه 70.74 موضوع شکایت خانم مادلن کمانگر
به طرفیت سازمان مسکن و شهرسازی استان کردستان بهخواسته ابطال عملیات خوانده به
شرح دادنامه شماره 69 مورخ 1376.1.28 چنین رأی صادر نموده است، اولاً ایراد سازمان
خوانده مبنی براینکه ادارهکل اوقاف کردستان اعلام نموده که اراضی مذکور موقوفه
میباشد واردنیست، زیرا دعوی اداره اوقاف دائر بر موقوفه بودن پلاک 2673 بموجب
دادنامه1367.12.4 شعبه اول دادگاه سنندج که به تایید شبعه 34 دیوان عالی کشور
رسیده مردود اعلام گردیده. ثانیاًبموجب تبصره ماده 12 آئین نامه اجرائیقانون زمین
شهری تشخیص اراضی مورد نیاز دستگاههای ذیربط با سازمانهای مربوط بوده که دلیلی بر
وجود چنین نیازی ابراز نشده است .ثالثاً مقرراتمواد 6 و 8 قانون اراضی شهری در
خصوص تخصیص حد نصاب برای شاکیه اعمال نگردیده. رابعاًنامه مورخ 1372.5.3 اداره
کلمسکن و شهرسازیکردستان حاکی از آن است که کمیسیون ماده 5 قانون شهرسازی و
معماری بعد از تملک زمین شاکیه تشکیل و اتخاذ تصمیم نموده است. خامساًوفقمقررات
تبصره 6 ماده 9 قانون زمین شهری سازمان میبایستی بهای زمین مورد تملک را قبلاً
تأمین و در هنگام
تنظیم سند درصندوق ثبت تودیع نمایدکه دلیلی بروقوع چنین امری در پرونده مربوطه
ملاحظه نگردید، علیهذا حکم به ورود شکایت و ابطال اقدامات انجام شده نسبت به تملک
زمین شاکیهصادر میگردد.
ج - شعبه پنجم در رسیدگی به پرونده کلاسه 1656.71 موضوع شکایت خانم ماریه رحیم
زاده با وکالت آقای محی الدین خالقیان به طرفیت اداره کلزمین شهری استان کردستان
به خواسته ابطال عملیات خوانده طی دادنامه شماره 76 مورخ 1374.2.5 چنین رأی صادر
نموده است، نظر به اینکه طرحمصوب سایت اداری سنندج با تأمین بودجه لازم باتوجه به
اختیارات ماده 5 قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن و شهرسازی و ماده یک آئین
نامهاجرائی آن به مرحله اجراء درآمده و سازمان زمین شهری نیز یکی از سازمانهای
وابسته به وزارت مسکن و شهرسازی است که به منظور اجرای طرحفوق اقدام به تملک زمین
مورد نیاز و متناسب با طرح کرده و احداث مستحدثات اداری در اراضی تملک شده نیز خود
دلالت بر وجود طرح مصوب وتأمین بودجه لازم برای اجرای طرح دارد لذا ایرادی از این
جهت به اقدام زمین شهری وارد نیست. و درخصوص اینکه شهر سنندج از جمله شهرهایمشمول
ماده 9 قانون تملک کرده با توجه به صراحت تبصره 7 و 9 قانون زمین شهری و توجه وکیل
محترم دردادخواست تقدیمی تملک دولت وارضی اشخاص به منظور اجرای طرحهای دولتی مصوب
در سراسر کشور جایز است و ممنوعیتی برای شهرهای غیر مذکور در لیست مصوب قانونز
مین شهری و تبصرههای این قانون به قیمت منطقهای و بهای اعیانیها و سایر حقوق
قانونی طبق نظر کارشناس محاسبه خواهد شد، لذا در موارد فوقشکایت مردود است در
مورد شکایت دایر به عدم رعایت مواد 46 و 60 قانون و تنظیم سند رسمی و عدم استعلام
از ثبت اسناد و عدم درج هویتکامل مالک در سند تنظیمی نظر به اینکه تنظیم سند رسمی
و رعایت مفاد قانون ثبت در تنظیم سند رسمی بعهده اداه ثبت اسناد و دفتر اسناد
رسمیاست، بنابراین شکایت در این مورد توجهای به سازمان زمین شهری ندارند و به رد
آن اعلام نظر میشود در مورد نحوه پرداخت قیمت منطقهای ملکمورد تملک با توجه به
پاسخ اداره طرف شکایت و مرتفع شدن شبه وقف بودن ملک مورد ادعا بدیهی است سازمان
زمین شهری نسبت به تأدیه بهایملک بر طبق قانون اقدام خواهد کرد. درخصوص خواسته
شاکی دائر به عدم توجه سازمان زمین ومسکن به برخورداری شاکیه از حق استفاده از
مزایایحد نصاب مقرر قانونی از اراضی مشمول طرح و مطالبه ارزش کارشناسی زمین مشمول
حد نصاب نظر به اینکه وکیل محترم دلیلی بر دارا بودن شرایطمذکور در تبصره 2 ماده
9 قانون زمین شهری و عدم استفاده از مزایای مواد 6 و 8 اراضی شهری مصوب 9 سال 1360
ارائه ننمو
ده بنابراین رسیدگی بهاین اعتراض محکوم به رد است و درمورد ایراد به ارزش قیمت
منطقهای ملک شاکیه که مترمربعی 500 ریال محاسبه خواهد شد چون ادعا توجهی
بهسازمان طرف شکایت ندارد، لذا در این خصوص نیز شکایت مردود است.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست آیت الله موسوی تبریزی و با
حضور رؤسای شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی وانجام مشاوره با اکثریت آراء
بشرح آتی مبادرت به صدور رأی مینماید.
[z]رأی هیأت عمومی
نظر ه مقررات ماده 9 قانون زمین شهری درخصوص جواز تملک اراضی واقع در محدوده
شهرها و با رعایت شرایط قانون مربوط از جمله تبصره 2 مادهمذکور و شقوق مقرر
درماده 23 آئین نامه اجرائی قانون، دادنامههای شماره 541 مورخ 1373.9.7 شعبه
شانزدهم و 69 مورخ 1376.1.28 شعبهدوازدهم دیوان که متضمن این معنی است موافق اصول
و موازین قانونی تشخیص میگردد.
این رأی باستناد قسمت اخیر ماده 20 قانون دیوان عدالت اداری برای شعب دیوان و
سایر مراجه مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری - سید ابوالفضل موسوی تبریزی
دیوان عدالت اداری در خصوص جواز تملک اراضی واقع در محدوده شهرها (258)
نقل از شماره 15880-1378.6.11 روزنامه رسمی
شماره هـ 84.77 1378.4.22
تاریخ 1377.11.24 شماره دادنامه 251 کلاسه پرونده 84.77
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای محی الدین خالقیان.
موضوع شکایت و خواسته: اعلام تعارض آراء صادره از شعب 5 و 12و 16 دیوان عدالت
اداری
مقدمه :الف - شعبه شانزدهم در رسیدگی به پرونده کلاسه 982.71 موضوع شکایت آقای
محی الدین خالقیان به طرفیت اداره زمین شهری استانکردستان به خواسته ابطال عملیات
خوانده در پلاکهای موضوع مالکیت به شرح دادنامه شماره 541 مورخ 1373.9.7 چنین رأی
صادر نموده است،اقدامات انجام شده در تملک اراضی مورد شکایت از نظر عدم رعایت
ضوابط واجد ایراد است که ذیلاً مورد اشاره قرار میگیرد: 1 - دستور مقرر درتبصره 6
ماده 9 قانون زمین شهری در آن قسمت که مربوط به وظایف دولت در مورد تودیع بهای
زمین است اجراء نشده و ثمن مربوط به اراضی تملکشده به هنگام تنظیم سند انتقال
تودیع نگردیده و ظاهراًتعهد به پرداخت گردیده است. 2 - اراضی مورد بحث جهت امر خانه
سازی تملک نشده بلکهحسب توضیحات نماینده قضائی مشتکی عنه به عنوان سیاست اداری و
بهره برداری در این زمینه تملک شده و دراین صورت مقررات مربوط به ماده11 آخرین
آئین نامه اجرائی قانون زمین شهری مصوب 1371.4.24 که هنگام تنظیم سند رسمی انتقال
مورخ 1371.6.7 حاکم بوده، علی الخصوصتبصره ماده 12 آ ئین نامه مذکور رعایت نشده
است. 3 - اصولاً با توجه به صفحه 308 پرونده متشکله در اداره کل زمین شهری استان
کردستان
تاریخصورتجلسه کمیسیون ماده 5 قانون شورای عالی شهرسازی و معماری موخر برتاریخ
تملک اراضی میباشد. بنابراین اقدامات اداره کل زمین شهریطرف شکایت بر مبنای
مقررات قانونی صورت نگرفته، لاجرم حکم به ابطال اقدامات انجام شده در تملک اراضی
خواهانها صادر میشود.
ب - شعبه دوازدهم در رسیدگی به پرونده کلاسه 70.74 موضوع شکایت خانم مادلن کمانگر
به طرفیت سازمان مسکن و شهرسازی استان کردستان بهخواسته ابطال عملیات خوانده به
شرح دادنامه شماره 69 مورخ 1376.1.28 چنین رأی صادر نموده است، اولاً ایراد سازمان
خوانده مبنی براینکه ادارهکل اوقاف کردستان اعلام نموده که اراضی مذکور موقوفه
میباشد واردنیست، زیرا دعوی اداره اوقاف دائر بر موقوفه بودن پلاک 2673 بموجب
دادنامه1367.12.4 شعبه اول دادگاه سنندج که به تایید شبعه 34 دیوان عالی کشور
رسیده مردود اعلام گردیده. ثانیاًبموجب تبصره ماده 12 آئین نامه اجرائیقانون زمین
شهری تشخیص اراضی مورد نیاز دستگاههای ذیربط با سازمانهای مربوط بوده که دلیلی بر
وجود چنین نیازی ابراز نشده است .ثالثاً مقرراتمواد 6 و 8 قانون اراضی شهری در
خصوص تخصیص حد نصاب برای شاکیه اعمال نگردیده. رابعاًنامه مورخ 1372.5.3 اداره
کلمسکن و شهرسازیکردستان حاکی از آن است که کمیسیون ماده 5 قانون شهرسازی و
معماری بعد از تملک زمین شاکیه تشکیل و اتخاذ تصمیم نموده است. خامساًوفقمقررات
تبصره 6 ماده 9 قانون زمین شهری سازمان میبایستی بهای زمین مورد تملک را قبلاً
تأمین و در هنگام
تنظیم سند درصندوق ثبت تودیع نمایدکه دلیلی بروقوع چنین امری در پرونده مربوطه
ملاحظه نگردید، علیهذا حکم به ورود شکایت و ابطال اقدامات انجام شده نسبت به تملک
زمین شاکیهصادر میگردد.
ج - شعبه پنجم در رسیدگی به پرونده کلاسه 1656.71 موضوع شکایت خانم ماریه رحیم
زاده با وکالت آقای محی الدین خالقیان به طرفیت اداره کلزمین شهری استان کردستان
به خواسته ابطال عملیات خوانده طی دادنامه شماره 76 مورخ 1374.2.5 چنین رأی صادر
نموده است، نظر به اینکه طرحمصوب سایت اداری سنندج با تأمین بودجه لازم باتوجه به
اختیارات ماده 5 قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن و شهرسازی و ماده یک آئین
نامهاجرائی آن به مرحله اجراء درآمده و سازمان زمین شهری نیز یکی از سازمانهای
وابسته به وزارت مسکن و شهرسازی است که به منظور اجرای طرحفوق اقدام به تملک زمین
مورد نیاز و متناسب با طرح کرده و احداث مستحدثات اداری در اراضی تملک شده نیز خود
دلالت بر وجود طرح مصوب وتأمین بودجه لازم برای اجرای طرح دارد لذا ایرادی از این
جهت به اقدام زمین شهری وارد نیست. و درخصوص اینکه شهر سنندج از جمله شهرهایمشمول
ماده 9 قانون تملک کرده با توجه به صراحت تبصره 7 و 9 قانون زمین شهری و توجه وکیل
محترم دردادخواست تقدیمی تملک دولت وارضی اشخاص به منظور اجرای طرحهای دولتی مصوب
در سراسر کشور جایز است و ممنوعیتی برای شهرهای غیر مذکور در لیست مصوب قانونز
مین شهری و تبصرههای این قانون به قیمت منطقهای و بهای اعیانیها و سایر حقوق
قانونی طبق نظر کارشناس محاسبه خواهد شد، لذا در موارد فوقشکایت مردود است در
مورد شکایت دایر به عدم رعایت مواد 46 و 60 قانون و تنظیم سند رسمی و عدم استعلام
از ثبت اسناد و عدم درج هویتکامل مالک در سند تنظیمی نظر به اینکه تنظیم سند رسمی
و رعایت مفاد قانون ثبت در تنظیم سند رسمی بعهده اداه ثبت اسناد و دفتر اسناد
رسمیاست، بنابراین شکایت در این مورد توجهای به سازمان زمین شهری ندارند و به رد
آن اعلام نظر میشود در مورد نحوه پرداخت قیمت منطقهای ملکمورد تملک با توجه به
پاسخ اداره طرف شکایت و مرتفع شدن شبه وقف بودن ملک مورد ادعا بدیهی است سازمان
زمین شهری نسبت به تأدیه بهایملک بر طبق قانون اقدام خواهد کرد. درخصوص خواسته
شاکی دائر به عدم توجه سازمان زمین ومسکن به برخورداری شاکیه از حق استفاده از
مزایایحد نصاب مقرر قانونی از اراضی مشمول طرح و مطالبه ارزش کارشناسی زمین مشمول
حد نصاب نظر به اینکه وکیل محترم دلیلی بر دارا بودن شرایطمذکور در تبصره 2 ماده
9 قانون زمین شهری و عدم استفاده از مزایای مواد 6 و 8 اراضی شهری مصوب 9 سال 1360
ارائه ننمو
ده بنابراین رسیدگی بهاین اعتراض محکوم به رد است و درمورد ایراد به ارزش قیمت
منطقهای ملک شاکیه که مترمربعی 500 ریال محاسبه خواهد شد چون ادعا توجهی
بهسازمان طرف شکایت ندارد، لذا در این خصوص نیز شکایت مردود است.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست آیت الله موسوی تبریزی و با
حضور رؤسای شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی وانجام مشاوره با اکثریت آراء
بشرح آتی مبادرت به صدور رأی مینماید.
[z]رأی هیأت عمومی
نظر ه مقررات ماده 9 قانون زمین شهری درخصوص جواز تملک اراضی واقع در محدوده
شهرها و با رعایت شرایط قانون مربوط از جمله تبصره 2 مادهمذکور و شقوق مقرر
درماده 23 آئین نامه اجرائی قانون، دادنامههای شماره 541 مورخ 1373.9.7 شعبه
شانزدهم و 69 مورخ 1376.1.28 شعبهدوازدهم دیوان که متضمن این معنی است موافق اصول
و موازین قانونی تشخیص میگردد.
این رأی باستناد قسمت اخیر ماده 20 قانون دیوان عدالت اداری برای شعب دیوان و
سایر مراجه مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری - سید ابوالفضل موسوی تبریزی