قانون موافقتنامه همکاری بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت ترکمنستان در مورد احداث و بهره برداری از سد مخزنی دوستی
قانون موافقتنامه همکاری بین دولت جمهوری
اسلامی ایران و دولت ترکمنستان در مورد احداث و بهرهبرداری از سدمخزنی دوستی
ماده واحده - موافقتنامه همکاری بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری
ترکمنستان در مورد احداث و بهره برداری از سد مخزنیدوستی مشتمل بر یک مقدمه و
(16) ماده به شرح پیوست تصویب و اجازه مبادله اسناد آن داده میشود.
بسم الله الرحمن الرحیم
[z]موافقتنامه همکاری بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت ترکمنستان در مورد
احداث و بهرهبرداری از سد مخزنی دوستی
مقدمه:
دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت ترکمنستان که از این به بعد طرفین نامیده
میشوند با توجه به مناسبات حسن همجواری موجود، طرفین بهپیروی از تمایل متقابل به
تحکیم و توسعه بیشتر همکاری اقتصادی و فنی و براساس اصول برابری، عدم مداخله و
امور داخلی یکدیگر و احترام متقابلبه منافع فیمابین براساس حق مساوی هریک از دو
دولت نسبت به کلیه منابع آب و انرژی قسمت سرحدی رودخانه مرزی هریرود (تجن) در محل
سددوستی (پل خاتون) در مورد مسایل زیر توافق نمودند.
ماده 1- دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت ترکمنستان از طریق سازمانهای ذیربط
ایران و ترکمنستان و با شرایط مساوی در امر احداث وبهرهبرداری از تأسیسات آبی سد
دوستی (پل خاتون) همکاری خواهند نمود.
ماده 2- باتوجه به توافقات قبلی و آغاز عملیات اجرایی سیستم انحراف آب سد دوستی
در سال 1375 (1996) طرفین موافقت دارند که عملیاتاجرایی احداث سد و تأسیسات آبی
وابسته، از سال 1379 (2000 میلادی) آغاز و ظرف پنج (5) سال به اتمام برسد.
ماده 3- طرفین اعتبارات لازم برای احداث سد و تأسیسات آن را با شرایط مساوی تأمین
مینمایند به نحوی که هرطرف پنجاه درصد (50%) هزینههایاحداث تأسیسات مذکور را
پرداخت نماید.
در صورت درخواست طرف ترکمنی و موافقت جمهوری اسلامی ایران تسهیلات مالی لازم برای
ساختمان سد از طرف ایران تأمین و اختصاصمییابد. شرایط تأمین اعتبار، تضمین، دوره
و نحوه بازپرداخت آن با مشارکت ارگانهای اقتصادی و دارایی طرفین و با درنظر گرفتن
شیوههای مرسومبینالمللی، طی دو (2) ماه تعیین میشود.
ماده 4- طرفین به منظور اتمام مطالعات و احداث سد مخزنی و تأسیسات مربوط، منطقه
مشترک ساختمانی و مطالعاتی را تعیین مینمایند. نحوه عبوراتباع دوکشور از مرز
ایران و ترکمنستان و نحوه ورود تجهیزات و مصالح به منطقه فوق براساس مقررات تسهیل
عبور و مرور مرزی ایران و ترکمنستاندر منطقه مطالعاتی و ساختمانی پروژه هریرود
(تجن) که در تاریخ 1372.9.30 برابر با 20 دسامبر 1993 در عشق آباد امضا شده است،
میباشد.
ماده 5- هریک از طرفین بهطور مستقل عملیات جاری، بهرهبرداری، تعمیر و نگهداری
کلیه تأسیسات، ماشینآلات و مخازن آب و نیروگاه که در خاکخود واقع شده است را
انجام داده و از هرگونه اقدامی که در صحت و حفظ تأسیسات آبی و طرز کار عادی آن
تأسیسات خلل و نقصی ایجاد کندخودداری خواهد نمود.
در صورتی که نیاز فنی در مورد انجام عملیات مشترک جهت پایداری سد و تأسیسات آبی و
مخازن آب و سرریز و یا موارد دیگری باشد، طرفینبراساس توافق متقابل به صورت مشترک
کارهای مربوط را انجام خواهند داد.
کلیه هزینههای فوق به صورت مساوی پرداخت و درپایان هرسال شمسی تسویه حساب خواهند
شد.
ماده 6 - طرفین میتوانند براساس توافق متقابل به منظور انجام تعمیرات جاری و
اساسی تأسیسات و ماشینآلات تشریک مساعی نموده و برمبنایاصل تساوی، خدمات متقابلی
را انجام دهند.
ماده 7- بنابه توافق طرفین در صورتی که یکی از طرفین قادر به تأمین بخشی از
هزینههای مربوط به ماده (5) نباشد، طرف مقابل میتواند نسبت بهتأمین هزینههای
فوق اقدام و در مقابل از سهم منابع آب و انرژی طرف مذکور به نسبت هزینههای انجام
شده بهرهبرداری نماید. نرخ آب و انرژی موردنظر توسط کارشناسان طرفین تعیین
میگردد.
ماده 8- ساختمان سد دوستی و تأسیسات مربوط به آن در مالکیت مشترک ایران و
ترکمنستان میباشد و هیچیک از طرفین نمیتواند تأسیسات مذکوررا منتزع نموده و یا
به نحوی از انحا به اشخاص حقیقی یا حقوقی و یا به دولتهای دیگر واگذار نماید.
ماده 9- نظر به حق مساوی هریک از طرفین برای بهرهبرداری از تمام منابع آب و
انرژی رودخانه مرزی هریرود ( تجن) و تأسیسات مربوط به آن در محلسد مخزنی دوستی،
طرفین موافقت نمودند که کل آب رودخانه مذکور ( تنظیمی و سرریز) در محل مزبور به
دو قسمت مساوی تقسیم شود. استفاده ازآب سرریز پایینتر از محل پل خاتون باعث کاهش
سهم هیچ یک از طرفین از آب مخزن سد نمیشود.
طرفین بر طبق هماهنگی متقابل میتوانند از آب بلااستفاده سرریز به وسیله ساخت
تأسیسات مناسب استفاده نمایند.
ماده 10- برحسب اقتضای کار به اتباع هر دو کشور که در اداره بهره برداری از
تأسیسات آبی دخالت دارند، حق ورود و اقامت در مناطق خاک کشورطرف مقابل داده
میشود. طرفین نحوه تحقق حق مذکور را تعیین خواهند نمود.
ماده 11- احداث سد دوستی و تأسیسات مربوطه آن هیچگونه تغییری در خطوط مرزی طرفین
به وجود نمیآورد و خط مرزی فعلی پس از احداث سدو ایجاد دریاچه آب علامتگذاری و
مشخص و مرز رسمی دو کشور خواهد بود.
ماده 12- طرفین موافقت دارند که از انجام هرگونه عملی که باعث آلودگی مخزن سد و
محیط زیست از طریق ورود پسابهای آلوده یا هرطریق دیگریشود جلوگیری نمایند همچنین
موافقت دارند که کلیه ضوابط حفاظت محیط زیست را مراعات کنند.
در صورت آلودگی مخزن سد و محیط زیست توسط یکی از طرفین، طرف مذکور موظف به رفع
آلودگی و جبران خسارات وارده میباشد.
ماده 13- طرفین پروتکلهای امضاء شده در تاریخ 1378.6.10 (اول سپتامبر 1999) و
1378.6.11 (دوم سپتامبر 1999) بین وزارت نیرویجمهوری اسلامی ایران و وزارت
کشاورزی و اقتصاد آب ترکمنستان در خصوص تصویب مطالعات مرحله اول و انجام مطالعات
مرحله دوم و انتخابپیمانکار که ضمیمه لاینفک این موافقتنامه میباشند را مورد
تأیید قرار دادند.
ماده 14- در صورت بروز اختلاف نسبت به تفسیر و یا اجرای موافقتنامه حاضر طرفین با
حسن نیت و روح تفاهم و همکاری از طریق مذاکراتدیپلماتیک حل و فصل خواهند نمود.
ماده 15- موافقتنامه حاضر از تاریخ دریافت آخرین اطلاعیه کتبی از مجاری دیپلماتیک
مبنی بر انجام مراحل قانونی توسط طرفین که برای عملی شدناین موافقتنامه ضروری است
لازم الاجرا میباشد و تا اجرای کامل آن معتبر خواهد بود.
ماده 16- این موافقتنامه در تاریخ 1378.7.28 برابر 1999.10.20 در شهر عشق آباد در
دو نسخه به زبانهای فارسی، روسی و ترکمنی که هرسه متندارای اعتبار یکسان میباشند
امضاء گردید.
از طرفاز طرف
دولت جمهوری اسلامی ایراندولت ترکمنستان
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن موافقتنامه شامل مقدمه و شانزده ماده
در جلسه علنی روز سهشنبه مورخ سیزدهم اردیبهشت ماه یکهزارو سیصد و هفتاد و نه
مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 1379.2.25 به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
علیاکبر ناطقنوری - رئیس مجلس شورای اسلامی
تاریخ تصویب 1379.2.13
تاریخ تایید شورای نگهبان 1379.2.25
اسلامی ایران و دولت ترکمنستان در مورد احداث و بهرهبرداری از سدمخزنی دوستی
ماده واحده - موافقتنامه همکاری بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری
ترکمنستان در مورد احداث و بهره برداری از سد مخزنیدوستی مشتمل بر یک مقدمه و
(16) ماده به شرح پیوست تصویب و اجازه مبادله اسناد آن داده میشود.
بسم الله الرحمن الرحیم
[z]موافقتنامه همکاری بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت ترکمنستان در مورد
احداث و بهرهبرداری از سد مخزنی دوستی
مقدمه:
دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت ترکمنستان که از این به بعد طرفین نامیده
میشوند با توجه به مناسبات حسن همجواری موجود، طرفین بهپیروی از تمایل متقابل به
تحکیم و توسعه بیشتر همکاری اقتصادی و فنی و براساس اصول برابری، عدم مداخله و
امور داخلی یکدیگر و احترام متقابلبه منافع فیمابین براساس حق مساوی هریک از دو
دولت نسبت به کلیه منابع آب و انرژی قسمت سرحدی رودخانه مرزی هریرود (تجن) در محل
سددوستی (پل خاتون) در مورد مسایل زیر توافق نمودند.
ماده 1- دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت ترکمنستان از طریق سازمانهای ذیربط
ایران و ترکمنستان و با شرایط مساوی در امر احداث وبهرهبرداری از تأسیسات آبی سد
دوستی (پل خاتون) همکاری خواهند نمود.
ماده 2- باتوجه به توافقات قبلی و آغاز عملیات اجرایی سیستم انحراف آب سد دوستی
در سال 1375 (1996) طرفین موافقت دارند که عملیاتاجرایی احداث سد و تأسیسات آبی
وابسته، از سال 1379 (2000 میلادی) آغاز و ظرف پنج (5) سال به اتمام برسد.
ماده 3- طرفین اعتبارات لازم برای احداث سد و تأسیسات آن را با شرایط مساوی تأمین
مینمایند به نحوی که هرطرف پنجاه درصد (50%) هزینههایاحداث تأسیسات مذکور را
پرداخت نماید.
در صورت درخواست طرف ترکمنی و موافقت جمهوری اسلامی ایران تسهیلات مالی لازم برای
ساختمان سد از طرف ایران تأمین و اختصاصمییابد. شرایط تأمین اعتبار، تضمین، دوره
و نحوه بازپرداخت آن با مشارکت ارگانهای اقتصادی و دارایی طرفین و با درنظر گرفتن
شیوههای مرسومبینالمللی، طی دو (2) ماه تعیین میشود.
ماده 4- طرفین به منظور اتمام مطالعات و احداث سد مخزنی و تأسیسات مربوط، منطقه
مشترک ساختمانی و مطالعاتی را تعیین مینمایند. نحوه عبوراتباع دوکشور از مرز
ایران و ترکمنستان و نحوه ورود تجهیزات و مصالح به منطقه فوق براساس مقررات تسهیل
عبور و مرور مرزی ایران و ترکمنستاندر منطقه مطالعاتی و ساختمانی پروژه هریرود
(تجن) که در تاریخ 1372.9.30 برابر با 20 دسامبر 1993 در عشق آباد امضا شده است،
میباشد.
ماده 5- هریک از طرفین بهطور مستقل عملیات جاری، بهرهبرداری، تعمیر و نگهداری
کلیه تأسیسات، ماشینآلات و مخازن آب و نیروگاه که در خاکخود واقع شده است را
انجام داده و از هرگونه اقدامی که در صحت و حفظ تأسیسات آبی و طرز کار عادی آن
تأسیسات خلل و نقصی ایجاد کندخودداری خواهد نمود.
در صورتی که نیاز فنی در مورد انجام عملیات مشترک جهت پایداری سد و تأسیسات آبی و
مخازن آب و سرریز و یا موارد دیگری باشد، طرفینبراساس توافق متقابل به صورت مشترک
کارهای مربوط را انجام خواهند داد.
کلیه هزینههای فوق به صورت مساوی پرداخت و درپایان هرسال شمسی تسویه حساب خواهند
شد.
ماده 6 - طرفین میتوانند براساس توافق متقابل به منظور انجام تعمیرات جاری و
اساسی تأسیسات و ماشینآلات تشریک مساعی نموده و برمبنایاصل تساوی، خدمات متقابلی
را انجام دهند.
ماده 7- بنابه توافق طرفین در صورتی که یکی از طرفین قادر به تأمین بخشی از
هزینههای مربوط به ماده (5) نباشد، طرف مقابل میتواند نسبت بهتأمین هزینههای
فوق اقدام و در مقابل از سهم منابع آب و انرژی طرف مذکور به نسبت هزینههای انجام
شده بهرهبرداری نماید. نرخ آب و انرژی موردنظر توسط کارشناسان طرفین تعیین
میگردد.
ماده 8- ساختمان سد دوستی و تأسیسات مربوط به آن در مالکیت مشترک ایران و
ترکمنستان میباشد و هیچیک از طرفین نمیتواند تأسیسات مذکوررا منتزع نموده و یا
به نحوی از انحا به اشخاص حقیقی یا حقوقی و یا به دولتهای دیگر واگذار نماید.
ماده 9- نظر به حق مساوی هریک از طرفین برای بهرهبرداری از تمام منابع آب و
انرژی رودخانه مرزی هریرود ( تجن) و تأسیسات مربوط به آن در محلسد مخزنی دوستی،
طرفین موافقت نمودند که کل آب رودخانه مذکور ( تنظیمی و سرریز) در محل مزبور به
دو قسمت مساوی تقسیم شود. استفاده ازآب سرریز پایینتر از محل پل خاتون باعث کاهش
سهم هیچ یک از طرفین از آب مخزن سد نمیشود.
طرفین بر طبق هماهنگی متقابل میتوانند از آب بلااستفاده سرریز به وسیله ساخت
تأسیسات مناسب استفاده نمایند.
ماده 10- برحسب اقتضای کار به اتباع هر دو کشور که در اداره بهره برداری از
تأسیسات آبی دخالت دارند، حق ورود و اقامت در مناطق خاک کشورطرف مقابل داده
میشود. طرفین نحوه تحقق حق مذکور را تعیین خواهند نمود.
ماده 11- احداث سد دوستی و تأسیسات مربوطه آن هیچگونه تغییری در خطوط مرزی طرفین
به وجود نمیآورد و خط مرزی فعلی پس از احداث سدو ایجاد دریاچه آب علامتگذاری و
مشخص و مرز رسمی دو کشور خواهد بود.
ماده 12- طرفین موافقت دارند که از انجام هرگونه عملی که باعث آلودگی مخزن سد و
محیط زیست از طریق ورود پسابهای آلوده یا هرطریق دیگریشود جلوگیری نمایند همچنین
موافقت دارند که کلیه ضوابط حفاظت محیط زیست را مراعات کنند.
در صورت آلودگی مخزن سد و محیط زیست توسط یکی از طرفین، طرف مذکور موظف به رفع
آلودگی و جبران خسارات وارده میباشد.
ماده 13- طرفین پروتکلهای امضاء شده در تاریخ 1378.6.10 (اول سپتامبر 1999) و
1378.6.11 (دوم سپتامبر 1999) بین وزارت نیرویجمهوری اسلامی ایران و وزارت
کشاورزی و اقتصاد آب ترکمنستان در خصوص تصویب مطالعات مرحله اول و انجام مطالعات
مرحله دوم و انتخابپیمانکار که ضمیمه لاینفک این موافقتنامه میباشند را مورد
تأیید قرار دادند.
ماده 14- در صورت بروز اختلاف نسبت به تفسیر و یا اجرای موافقتنامه حاضر طرفین با
حسن نیت و روح تفاهم و همکاری از طریق مذاکراتدیپلماتیک حل و فصل خواهند نمود.
ماده 15- موافقتنامه حاضر از تاریخ دریافت آخرین اطلاعیه کتبی از مجاری دیپلماتیک
مبنی بر انجام مراحل قانونی توسط طرفین که برای عملی شدناین موافقتنامه ضروری است
لازم الاجرا میباشد و تا اجرای کامل آن معتبر خواهد بود.
ماده 16- این موافقتنامه در تاریخ 1378.7.28 برابر 1999.10.20 در شهر عشق آباد در
دو نسخه به زبانهای فارسی، روسی و ترکمنی که هرسه متندارای اعتبار یکسان میباشند
امضاء گردید.
از طرفاز طرف
دولت جمهوری اسلامی ایراندولت ترکمنستان
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن موافقتنامه شامل مقدمه و شانزده ماده
در جلسه علنی روز سهشنبه مورخ سیزدهم اردیبهشت ماه یکهزارو سیصد و هفتاد و نه
مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 1379.2.25 به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
علیاکبر ناطقنوری - رئیس مجلس شورای اسلامی
تاریخ تصویب 1379.2.13
تاریخ تایید شورای نگهبان 1379.2.25