ابطال دستورالعمل شماره 24626-1/3 مورخ 18/7/1383 مدیرکل هماهنگی امور بازرسی و تعزیرات وزارت بازرگانی

تاریخ: 26/1/86 شماره دادنامه: 31 کلاسه پرونده: 83/
589
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.
شاکی: آقای عباس آریان پور.
موضوع شکایت و خواسته: ابطال دستورالعمل شماره 24626-1/3 مورخ 18/7/1383 مدیرکل
هماهنگی امور بازرسی و تعزیرات وزارت بازرگانی.
مقدمه: شاکی به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشته‎است، برابر ماده 2 قانون نظام
صنفی کشور مصوب 24/12/1382 «هر واحد اقتصادی که فعالیت آن در محل ثابت یا وسیله
سیار باشد و توسط مزد با افراد صنفی با اخذ پروانه کسب دایر شده باشد، واحد صنفی
شناخته می‎شود». همچنین در ماده 12 این قانون افراد صنفی را موظف نموده قبل از
تأسیس هر نوع واحد صنفی یا اشتغال به کار و حرفه، نسبت به اخذ پروانه کسب اقدام
کنند. در مواد 18 و 26 نیز مطالبی درباره پروانه کسب و نحوه دریافت آن بیان گردیده
است و در ماده 27 ضمانت اجراء فعالیت پروانه کسب تعیین شده است. نهایتاً اینکه در
تبصره 2 ماده 79 بیان گردیده «اتحادیه‎ها موظفند دارنده پروانه کسب را به عنوان
فرد صنفی بپذیرند.» مجموع مطالب فوق بیانگر این مطالب است که اشخاصی که واحدهایی
که بدون اخذ پروانه کسب از اتحادیه مربوطه فعالیت می‎نمایند اساساً فرد یا واحد
صنفی موضوع قانون نظام صنفی با توجه به مطالب مندرج در ماده یک می‎باشند و طرح
پرونده تخلف اینگونه اشخاص در هیأتهای بدوی رسیدگی به تخلفات صنفی (موضوع ماده 72)
وجاهت قانونی ندارد. کما اینکه چنانچه هیأت مذکور به پرونده تخلف اشخاص بدون
پروانه رسیدگی نماید
عملاً واحد متخلف را به عنوان واحد صنفی تایید نموده است. در نتیجه در مورد اینگونه
اشخاص و واحدها فقط می‎توان ماده 27 قانون نظام صنفی را اجراء نمود. علی ایحال با
عنایت به اینکه مدیرکل هماهنگی امور بازرسی و تعزیرات وزارت بارزگانی در نامه
شماره 24626-1/3 مورخ 18/7/1383 رسیدگی به پرونده‎های تخلف اشخاص بدون پروانه را
در هیإتهای بدوی و تجدیدنظر تجویز نموده است. لذا نظر به اینکه اولاً مرجع تفسیر
قانون عادی مجلس شورای اسلامی است نه اداره کل هماهنگی امور بازرسی و تعزیرات،
ثانیاً دستورالعمل یاد شده بر خلاف مصرحات مـواد و روح قانون نظام صنفی صادر شده
است تقاضا دارد نسبت به ابطال آن اقدام فرمایید.

خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری تلفن 8-5609031
مدیرکل دفتر حقوقی وزارت بازرگانی در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 11906/25
مورخ 28/9/1383 ضمن ارسال تصویر نامه شماره 34502-1/3 مورخ 23/9/1383 سازمان
بازرسی و نظارت اعلام داشته‎اند، با توجه به منطوق نامه مورد شکایت ضمانت اجرای
جلوگیری از واحدهای صنفی بدون پروانه ماده 27 قانون نظام صنفی اعلام شده است و این
ضمانت اجرا یعنی پلمپ واحد صنفی بدون پروانه قبل از طرح در هیأت بدوی رسیدگی به
تخلفات صنفی رأساً از طریق نیروی انتظامی و صرفاً با اعلام اتحادیه صورت می‎پذیرد.
لذا با عنایت به لایحه دفاعیه سازمان یاد شده به نظر می‎رسد دستورالعمل صادره
مباینتی نداشته و موجبی برای طرح شکایت نمی‎ باشد. در نامه مدیرکل هماهنگی امور
بازرسی و تعزیرات سازمان بازرسی و نظارت وزارت بازرگانی آمده است، 1- با توجه به
تصویب قانون نظام صنفی مورخ 14/12/1382 رسیدگی به تخلفات فصل هشتم (مواد 57 الی 74
قانون نظام صنفی) بر اساس ماده 72 در صلاحیت هیأتهای رسیدگی بدوی می‎باشد. 2- بر
اساس ماده 27 قانون نظام صنفی هر شخص حقیقی و حقوقی که محلی دایر نموده و فعالیت
صنفی می‎نماید به عنوان واحد صنفی محسوب گردیده و بایستی جهت این فعالیت پروانه
کسب (اعم از دائ
م و موقت) دریافت نماید و در صورتی که پروانه کسب نداشته باشد محل دائر شده با
اعلام نظر اتحادیه رأساً توسط نیروی انتظامی پلمپ می‎گردد که این به عنوان شرح
وظیفه برای اتحادیه‎ها و نیروی انتظامی براساس قانون تعریف شده و ارتباط ماهوی با
هیأتهای رسیدگی بدوی ندارد و موضوع صلاحیت هیأتها در خصوص ماده 27 سالبه به انتفاء
موضوع می‎باشد. با توجه به قانون نظام صنفی، هیأتها براساس مصادیق تعریف شده و
تخلفات مربوطه در فصل هشتم به تخلفات واحدهای صنفی رسیدگی و حکم صادر می‎نماید و
نیروی انتظامی با نظر اتحادیه بر اساس ماده 72 قانون نظام صنفی و وظیفه خاص تعریف
شده، واحدی را که پروانه کسب نداشته پلمپ می‎نمایند. هیأت عمومـی دیوان عـدالت
اداری در تـاریخ فـوق بـا حضور رؤسـا و مستشاران و دادرسان علی‎ البدل شعب دیـوان
تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به
صدور رأی می‎نماید.
رأی هیأت عمومی
نظر بـه تعریف فرد صنفی به شرح مقرر در ماده 2 قانون نظام صنفی کشور مصوب 1382 و
الزام فرد صنفی به اخذ پروانه کسب بشرح مادتین 5 و 12 قانون مزبور و عنایت به ماده
72 آن قانون موضوع جواز رسیدگـی

خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری تلفن 8-5609031
به شکایات خریداران و مصرف کنندگان کالاها و خدمات از فرد صنفی به لحاظ ارتکاب
تخلفات مقرر در قانون مزبور، در مراجع مندرج در ماده اخیرالذکر، بخشنامه مورد
اعتراض در این خصوص مغایرتی با قانون ندارد./
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضائی دیوان عدالت اداری
مقدسی‎فرد
خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری تلفن 8-5609031