ابطال بخشنامه شماره 57973/5010 مورخ 14/6/1385 سازمان تأمین اجتماعی
تاریخ: 18/6/
1386
شماره دادنامه:
420
کلاسه پرونده: 85/764
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.
شاکی: آقای مسعود دلاوری خورهه.
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره 57973/5010 مورخ 14/6/1385 سازمان
تأمین اجتماعی.
مقدمه: شاکی بشرح دادخواست تقدیمی اعلام داشتهاست، اینجانب مدت 18 سال سابقه
پرداخت حق بیمه دارم، در سال 1370 تا 1371 در نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی
مشغول خدمت مقدس سربازی بودم و سپس معاف گردیدم، طبق ماده 95 قانون تأمین اجتماعی،
مدت خدمت وظیفه مشمولین این قانون پس از پایان خدمت و انتقال مجدد در مؤسسات مشمول
این قانون جزو سابقه پرداخت حق بیمه آنها منظور خواهد شد (مصوبه 3/4/54 مجلس شورای
ملی) و همچنین با توجه به تبصره ماده 14 قانون کار جمهوری اسلامی که تاکید
مینماید، مدت خدمت نظام وظیفه (ضرورت، احتیاط و ذخیره) و همچنین مدت شرکت
داوطلبانه کارگران در جبهه جزو سوابق خدمت و کار آنان محسوب میگردد (مصوبه 29/8/
1369 مجمع تشخیص مصلحت نظام) کسانی که در کارگاههای مشمول قانون تامین اجتماعی
مشغول به کار میشدند و حق بیمه خود را پرداخت مینمودند و مشمول خدمت نظام وظیفه
میشدند و پس از انجام خدمت نظام وظیفه به محل کار خود باز میگشتند این مدت بطور
اتوماتیک وار جزو سوابق بیمه شدگان قرار میگرفت و بازنشسته میگردیدند، در
صورتیکه اخیراً سازمان تامین اجتماعی با صدور بخشنامه غیر قانونی به شماره 57973/
5010 مورخ 14/6/85 و با استناد به قانون استفساریه به شماره 7094 و صرفاً بر مبنای
نظر مجلس که هیچ پایه و اساس قانونی ندارد و جز مصوبات در صحن مجلس نمیباشد، ماده
95 قانون سازمان تامین اجتماعی مصوب مجلس و همچنین ماده 14 قانون کار جمهوری
اسلامی مصوب تشخیص مصلحت نظام را بلا اثر تلقی نموده که این خلاف قانون میباشد.
با در نظر گرفتن مطالب مذکور تقاضای ابطال بخشنامه شماره 57973/5010 مورخ 14/6/85
سازمان تامین اجتماعی و اجرای ماده 95 قانون سازمان تامین اجتماعی و تبصره ماده 14
قانون کار جمهوری اسلامی را دارم. مدیرکل دفتر امور حقوقی و دعاوی سازمان تأمین
اجتماعی در پاسخ به شکایت مذکور طی نامـه شماره 6696/7100 مـورخ 31/2/1386 اعلام
داشتهاند، 1- بـه موجب تبصره یک
ماده واحده قانون اصلاح تبصره ماده 14 قانون کار و الحاق یک تبصره به آن مصوب 30/1
/83 مجلس شورای اسلامی، «مدت خدمت نظام وظیفه شاغلین مشمول قانون کار یا شرکت
داوطلبانه آنان در جبهه قبل از اشتغال و یا حین اشتغال جزو سوابق خدمتی آنان نزد
سازمان تامین اجتماعی محسوب میگردد». 2- بدلیل ابهام در شمول مقررات ماده واحده
بر مشمولین قانون تامین اجتماعی و با توجه به تصریح «شاغلین مشمول قانون کار» در
تبصره یک ماده واحده فوق الاشعار این ماده واحده در خصوص مشمولین قانون تامین
اجتماعی اعمال نشده و سوابق خدمت زیرپرچم افرادی که تحت پوشش قانون تامین اجتماعی
قرار داشتند با ماده 95 قانون تامین اجتماعی انطباق داده میشد. هرچند اعمال این
ماده قانون در زمان اجرا با نقصان و ضعفهای عدیده روبرو بوده است. 3- نهایتاً پس از
تصویب قانون استفساریه قانون اصلاح تبصره ماده 14 قانون کار و الحاق یک تبصره به
آن مصوب 1383 که در تاریخ 28/3/85 و در 7/4/85 به تایید شورای نگهبان رسیده کلیه
مشمولین قانون تامین اجتماعی که حق بیمه به سازمان پرداختهاند نیز مشمول این
قانون گردیدهاند. بنابراین با توجه به اینکه به موجب قانون اصلاح تبصره ماده 14
قانون کار و استفساریه مربوط به آن خدمت نظام وظیفه مشمولین قانون تأمین اجتماعی
در حین اشتغال مشمول مقررات مذکور بوده و ماده 95 قانون تأمین اجتماعی نیز مربوط
به خدمت نظام وظیفه مشمولین قانون تأمین اجتماعی در حین اشتغال است و با وجود حصری
بودن دامنه شمول امکان اعمال آن در خصوص افرادی چون شاکی را ندارد. همچنین نظر به
اینکه قانون اصلاح تبصره ماده 14 قانون کار و استفساریه مربوطه نسبت به قانون
تامین اجتماعی قانون مؤخر محسوب میشود در نتیجه مقررات مؤخر التصویب ملاک عمل
قرار گرفته و عملاً مفاد ماده 95 قانون تامین اجتماعی بلااثر میگردد. بالنتیجه
احتساب سوابق خدمت نظام وظیفه یا حضور در جبهه کلیه مشمولین قانون تامین اجتماعی
که حق بیمه به سازمان میپردازند اعم از اینکه خدمت سربازی یا حضور در جبهه آنان
قبل از اشتغال انجام یافته باشد تابع قانون اصلاح تبصره ماده 14 قانون کار و الحاق
یک تبصره به آن و آییننامه اجرائی مربوط میباشد. همانطور که مشروحاً تبیین گردیده
ماده 95 قانون تامین اجتماعی عملاً بلااثر و غیر قابل اجرا گشته است و طبق ماده 3
آییننامه اجرای قانون اصلاح تبصره ماده 14 قانون کار و الحاق یک تبصره بـه آن و
استفساریه قانون مذکور، صرفاً ماده واحده قانون اصلاح تبصره ماده 14 قانون کار و
... قابلیت اجراء داشته و در صورت طرح تقاضای احتساب سابقه خدمت زیرپرچم بعنوان
سابقه پرداخت حق بیمه بعد از تاریخ تصویب استفساریه (مانند پرونده حاضر)ف سازمان
موظف به اجرای ماده واحده .... میباشد. بنابراین ملاحظه میفرمایید که جمع بین
این دو ماده قانون (ماده 95 قانون تأمین اجتماعی و ماده واحده اصلاح تبصره 140
قانون کار) در خصوص کلیه متقاضیان و تحت شمول هر قانونی که باشند امکان پذیر
نمیباشد. لذا این سازمان در راستای اجرای ماده واحده فوقالذکر و تأمیم آن به
مشمولین قانون تأمین اجتماعی، بخشنامه شماره 57973/5010 مورخ 14/6/84 را پیرو
بخشنامه شماره 6 مشترک فنی و درآمد در خصوص چگونگی نحوه محاسبه پرداخت حق بیمه
ایام خدمت سربازی دقیقاً مطابق با قانون و آییننامه مربوطه، صادر نموده است.
بنابراین خواسته شاکی مبنی بر الزام به اجرای ماده واحده قانون اصلاح تبصره ماده
14 قانون کار در حال اجرا است. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری درتاریخ فوق باحضور
رؤسا و مستشاران و دادرسان علیالبدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام
مشاوره با اکثریت آراء بـه شرح آتی مبادرت بـه صدور رأی مینماید.
رأی هیأت عمومی
مطابق تبصره یک اصلاحی ماده 14 قانون کار مصوب 1381 مدت خدمت نظام وظیفه شاغلین
قانون کار یا شرکت داوطلبانه آنان در جبهه قبل از اشتغال و یا حین اشتغال جزو
سوابق خدمتی آنان نزد سازمان تامین اجتماعی محسوب میگردد. اعتبار مورد نیاز برای
اجرای این قانون از محل دریافت میانگین حق بیمه دو سال آخر فرد بیمه شده تامین
میگردد و به موجب قانون استفساریه قانون فوقالذکر مصوب 1385، کلیه مشمولین قانون
تامین اجتماعی که حق بیمه به آن سازمان میپردازند نیز مشمول تبصره فوق الاشعار
میباشند. بنابه جهات فوقالذکر مفاد بخشنامه شماره 57973/5010 مورخ 14/6/1385
سازمان تامین اجتماعی که مبین حکم مقنن است، مغایرتی با قانون ندارد و خارج از
حدود اختیارات قانونی نیز نمیباشد.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضائی دیوان عدالت اداری
رهبرپور