ابطال آیین‎نامه اجرائی اشتغال به کار بهداران تجربی دندان مصوب 14/12/1384

تاریخ:
25/9/1386 شماره دادنامه:
1046 کلاسه پرونده: 86/16
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.
شاکی: آقای ساعد عرفانی.
موضوع شکایت و خواسته: ابطال آیین‎نامه اجرائی اشتغال به کار بهداران تجربی دندان
مصوب 14/12/1384.
مقدمه: شاکی به شرح دادخواست تقدیمی و لایحه تکمیلی آن اعلام داشته است، 1- در
قانون استفاده از کمک دندانپزشکان تجربی مصوب سال 1354 تصویب آیین‎نامه اجرایی
پیش‎بینی نگردیده است. علاوه بر این در زمان تصویب قانون در 7/4/1366 در مجلس
شورای اسلامی، تبصره 7 قانون که مجوز تدوین آیین‎نامه اجرایی را به وزارت بهداشت
می‎داد، حذف شده و نمایندگان مجلس جهت جلوگیری از تبعات بعدی تبصره 7 را حذف
نمودند. بنابراین خوانده اساساً صلاحیت و اختیار تدوین آیین‎نامه اجرایی را نداشته
است. 2- مواد متعددی از آیین‎نامه در حقیقت از مصادیق قانونگذاری و تصویب قانون
بوده که این امر خارج از صلاحیت قوه مجریه می‎باشد. تبصره 2 ماده یک که عمل
مجرمانه را پیش‎بینی و مجازات تعیین نموده دقیقاً خلاف قانون می‎باشد. همچنین مطابق
تبصره 6 قانون که طرح اجازه استفاده از قانون کمک دندانپزشکان تجربی مصوب 7/4/1366
در صورت انجام تعهد خدمت، پروانه اشتغال در سراسر کشور صادر خواهد شد. که این مجوز
تام و فاقد مهلت و محدودیت می‎باشد. در حالیکه طبق آیین‎نامه اجرایی مجوز مقید به
مهلت و دارای محدودیت صادر می‎گردد و هر زمان مسئولین وزارت بهداشت اراده نمایند،
مجوز مذکور باطل خواهد شد (تبصره بند س ماده 9) آیین‎نامه اجرایی مطابق اصل 138
قانون اساسی و اصول و قواعد زمانی می‎تواند تدوین شود که در قانون اختیار تصویب آن
به مرجعی داده شده باشد و نیز آیین‎نامه مذکور باید به تصویب هیأت وزیران برسد.
بنابه مراتب تقاضای ابطال آیین‎نامه مورد شکایت را دارد. مشاور وزیر و مدیرکل دفتر
امور حقوقی، معاونت توسعه مدیریت و منابع وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در
پاسخ به شکایت فوق طی لایحه شماره 207072ح/ن مورخ 14/6/1386 اعلام داشته‎اند،
تبصره 6 ماده واحده قانون اجازه استناده قانونی از قانون کمک دندانپزشکان تجربی
مصوب 1354 مصوب 7/4/1366 مجلس شورای اسلامی اشعار می‎دارد، در صورت انجام تعهد
خدمت فوق‎الذکر پروانه اشتغال در سراسر کشور به استثناء مراکز استان برای
نامبردگان صادر خواهد شد. تبصره مذکور فقط ناظر به صدور پروانه جهت افرادی که تعهد
موضوع تبصره 3 قانون را انجام داده‎اند. در تمامی کشور بجزمراکز استانها می‎باشد و
اشاره‎ای به صدورپروانه دائم ندارد. باتوجه به اینکه
عنوان قانون «قانون اجازه استفاده قانونی از قانون کمک دندانپزشکان تجربی مصوب
1354» می‎باشد بنابراین قانون مذکور از قانون کمک دندانپزشکان تجربی تبعیت نموده و
مطابق تبصره 5 قانون یاد شده آیین‎نامه‎ها و برنامه‎ها از طرف وزارت بهداری با
همکاری نظام پزشکی مرکز تهیه و پس از تصویب وزیر بهداری به مورد اجرا گذارده خواهد
شد. از آیین‎نامه اجرایی قانون اجازه استفاده از قانون کمک دندانپزشکان تجربی
مطابق با موازین قانونی می‎باشد. تبصره 2 ماده یک آیین‎نامه مذکور مبین دخالت غیر
مجاز در امور پزشکی و تأسیس مراکز درمانی بدون مجوز بر طبق مواد 1 و 3 قانون مربوط
به امور پزشکی و ماده 3 آیین‎نامه سایر حرفه‎های پزشکی و وابسته پزشکی و
اصلاحیه‎های بعدی آن بوده و کلیه مندرجات آیین‎نامه فوق‎الذکر بر طبق قوانین و
مقررات مربوط تنظیم گردیده است. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با
حضور رؤسا و مستشاران و دادرسان علی‎البدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و
انجام مشاوره با اکثریت آراء بـه شرح آتی مبادرت بـه صدور رأی می‎نماید.
رأی هیأت عمومی
به موجب ماده 8 قانون تشکیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب 1364 نظارت و
کنترل و برنامه‎ریزی کلیه مؤسسات و واحدهای بهداشتی، درمانی و پزشکی بخش خصوصی و
غیر دولتی کشور که در امر بهداشت و درمان فعالیت دارند، به وزارت بهداشت درمان
آموزش پزشکی محول شده و در قسمت اخیر ماده مزبور تصریح گردیده است که
«آیین‎نامه‎های اجرائی مربوط ظرف مدت یک سال توسط این وزارت تهیه و به تصویب هیأت
وزیران خواهد رسید.» همچنین طبق تبصره 4 ماده واحده قانون تعیین وضع شغلی
دندانسازان تجربی مصوب 1364 آیین‎نامه اجرائی قانون اخیرالذکر توسط وزارت بهداشت،
درمان و آموزش پزشکی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تهیه و به تصویب هیأت وزیران
می‎رسد. بنابراین وضع قواعد آمره تحت عنوان آیین‎نامه اجرائی اشتغال به کار
بهداران تجربی دندان مصوب 14/12/1384 توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که
به شرح فوق‎الذکر در صلاحیت هیأت وزیران قرار داشته است، خارج از حدود اختیارات
وزارتخانه مذکور تشخیص داده می‎شود و مستنداً به ماده 42 قانون دیوان عدالت اداری
مصوب 1385 ابطال می‎شود./
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضائی دیوان عدالت اداری
مقدسی‎فرد