نفقه فرزند

1403/1/10 06:28

نفقه فرزند

یکی از مهمترین تکالیفی که در خصوص فرزندان بر عهده والدین می باشد ، پرداخت نفقه به آنها می باشد . معنای حقوقی نفقه به معنای عرفی آن بسیار نزدیک است . در قانون نفقه تعریف نشده است اما برخی از مصادیق آن همچون خوراک و مسکن و پوشاک و غیره مشخص شده است . مطابق قانون مدنی پرداخت نفقه به فرزند در درجه نخست بر عهده پدر و سپس بر عهده جد پدری است و در صورت عدم وجود آنها و یا ناتوانی آنها ، بر عهده مادر و اجداد مادری است . در قانون مدنی مفهوم نفقه اولاد یا نفقه اقارب مورد توجه قانونگذار قرار گرفته است که باید به مواد مربوطه به آنها مراجعه نمود . به همین دلیل در این مقاله نخست به نفقه فرزند پرداخته و در ادامه مصادیق نفقه فرزند و ویژگی های نفقه فرزند را مورد بررسی قرار می دهیم .

نفقه فرزند چیست؟

یکی از مهمترین تکالیفی که پدر و مادر در قبال فرزندانشان بر عهده دارند پرداخت نفقه به فرزندان شان است . مفهوم نفقه فرزند در قانون مدنی مورد توجه قانونگذار قرار گرفته است و تحت عنوان نفقه اقارب به آن پرداخته شده است . بر اساس ماده 1199 قانون مدنی ، نفقه اولاد یا فرزندان بر عهده پدر آنها می باشد . پس از فوت پدر یا در صورتی که نتواند نفقه فرزندش را بپردازد ، نفقه فرزند در درجه دوم بر عهده اجداد پدری است ؛ با رعایت کسانی که نزدیک تر هستند . ( پدر بزرگ و هر چه بالاتر برود )

در صورتی که پدر و اجداد پدری زنده نباشند یا توانایی پرداختن نفقه به فرزند را نداشته باشند ، نفقه بر عهده مادر است . اگر مادر هم زنده نباشد یا اینکه نتواند نفقه فرزند را بپردازد ، پرداخت نفقه فرزند بر عهده پدربزرگ و مادربزرگ مادری و مادربزرگ پدری است .

مصادیق نفقه فرزند

در ماده 1204 قانون مدنی ، مصادیقی از نفقه نام برده شده است . نفقه اقارب که نفقه فرزند هم شامل آن است ، عبارت است از مسکن و البسه و غذا و اثاث البیت به قدر رفع حاجت . البته مصادیق نفقه فرزند که در این ماده آمده اند انحصاری نیستند و جزء مهمترین مصادیق نفقه می باشد . بنابراین هزینه های بهداشت و درمان ، رفت آمد و آموزش و هر نیاز متعارف دیگر را  نیز می توان به آن اضافه کرد .

ویژگی های نفقه فرزند

همانگونه که گفتیم ، نفقه فرزند در قانون مدنی جزء نفقه اقارب محسوب می شود و ویژگی هایی دارد که باعث تمایز آن با نفقه زوجه می شود . پرداخت نفقه در درجه اول بر عهده پدر می باشد و او موظف به پرداخت نفقه است . در صورتی که پدر تمکن مالی جهت پرداخت نفقه داشته باشد ولی نفقه فرزندش را ندهد ، می توان نسبت به او شکایت کرد و نفقه را مطالبه کرد . 

البته این مسئله اندکی با دریافت نفقه زن متفاوت است . به این صورت که اگر زوجه بابت دریافت نفقه اش  شکایتی کند ، می تواند نفقه زمان گذشته و آینده را از شوهرش مطالبه کند ، اما دریافت نفقه فرزند فقط نسبت به نفقه آینده امکانپذیر است .  

بعلاوه اینکه بر اساس ماده 1197 قانون مدنی در خصوص نفقه فرزندان چنین مقرر شده است : " کسی مستحق نفقه است که ندار بوده و نتواند به وسیله اشتغال به شغلی وسایل معیشت خود را فراهم کند . به لحاظ عرفی معمولا دختر تا سن ازدواج و فرزند پسر تا زمانیکه شغل و درآمد مشخصی نداشته باشد و مشغول به تحصیل باشد ، از نفقه پسر برخوردار است .

بعلاوه اینکه مطابق ماده 1204 قانون مدنی ، پرداخت نفقه اقارب با در نظر گرفتن استطاعت مالی منفق امکانپذیر است . بنابراین ، در صورتی که پدر استطاعت مالی برای پرداخت نفقه نداشته باشد ، نمی شود از او شکایتی کرد . شکایت از او در صورتی ممکن است که وی تمکن مالی داشته باشد و با این وجود نفقه ندهد . این مسئله در خصوص نفقه زن صدق نمی کند . چرا که مرد در هر صورت موظف است نیازهای متعارف زن را برآورده سازد . 


نویسنده: عاطفه جمالی دسته بندی: نفقه تاریخ ثبت: 06:28 1403/1/10 276 نفر بازدید