نفقه در دوران عقد

به محض اینکه زن و مرد به موجب عقد ازدواج به زوجیت یکدیگر در می آیند ، به موجب قانون و شرع مجموعه ای از حقوق و تکالیف بر عهده آنها قرار می گیرد . از جمله اینکه زن در مقابل شوهر موظف به تمکین است و مرد نیز ملزم به پرداخت نفقه به همسر خود می باشد . این تکلیف دو سویه است ؛ یعنی زن در برابر تمکین از حق نفقه برخوردار خواهد بود . اما از آن جهت که تمکین از شوهر از زمان ازدواج و نه در دوران عقد موضوعیت پیدا می کند ، برخی معتقدند که زن تنها پس از ازدواج و رابطه زناشویی از حق نفقه برخوردار خواهد بود که این مطلب صحیح نیست . لذا زن می تواند در دوران عقد نیز مطالبه نفقه کند ؛ بدون اینکه تمکین کرده باشد . به همین دلیل ، در این مقاله ، به بررسی نفقه زن ، حق نفقه در دوران عقد و نفقه در صورت استفاده از حق حبس خواهیم پرداخت .

نفقه زن چیست؟

بر اساس ماده 1107 " نفقه زوجه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن ، البسه، نان ، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض " .

در مقابل تکلیف شوهر برای پرداخت نفقه ، زن مکلف به تمکین در برابر شوهر می باشد . لذا بر اساس ماده 1114 قانون مدنی " زن باید در منزلی که شوهر تعیین می کند سکنی نماید ؛ مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد " . با جمع نکات مذکور ، واضح است که پرداخت نفقه به زن ، منوط به تمکین زن در برابر شوهر می باشد . بنابراین ، در صورتی که مرد بتواند در طول زندگی مشترک عدم تمکین همسرش را اثبات نماید ، از پرداخت نفقه معاف خواهد شد .  

حق نفقه در دوران عقد

بنابر آنچه که گفتیم ، میان حق نفقه و تمکین زن از مرد رابطه ای دو سویه برقرار است . یعنی حق نفقه منوط به تمکین از مرد است . اما سوالی که ممکن است مطرح شود این است که حق نفقه زن در دوران عقد به چه شکل است ؟ آیا در دوران عقد نفقه به زن تعلق می گیرد یا خیر . 

پاسخ به این سوال از این جهت مهم است که در دوران عقد ، اصولا زن و مرد در یک منزل سکونت ندارند و رابطه زناشویی زن و مرد تا قبل از ازدواج ، مرسوم نیست و به اصطلاح زوجه باکره است . بنابراین ، در اینجا نه تمکین عام محقق شده است و نه تمکین خاص . به همین دلیل است که برخی عقیده دارند که نفقه زن تنها پس از ازدواج به زن تعلق می گیرد و قبل از ازدواج یعنی در دوران عقد نفقه ای به زن تعلق نمی گیرد . اما چنین نکته ای قابل پذیرش نیست . چرا که بر اساس ماده 1102 قانون مدنی ، " همین که نکاح به طور صحت واقع شد ، روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می شود " .

لذا همین که عقد ازدواج بسته شد و زن و مرد پای سند ازدواج را امضا کردند ، حقوق و تکالیف مشترک زن و مرد برقرار می شود . یکی از این حقوق ، حق نفقه زن می باشد که مرد مکلف به پرداخت آن در مقابل زن است .  

نفقه در صورت استفاده از حق حبس

یکی از حقوقی که به موجب شرع و قانون به زن تعلق گرفته است ، استفاده از حق حبس در ازدواج برای زنان است . به این معنا که زن می تواند تا پیش از اینکه مهریه به او داده نشده است از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد خودداری کند و در عین حال از حق نفقه نیز بهره مند است . همانطور که گفتیم ، یکی از وظایف زنان در مقابل شوهر تمکین می باشد . به همین مناسبت ، زن تا زمانیکه مهریه اش را دریافت نکرده است می تواند از تمکین در برابر شوهر خودداری کرده و در عین حال نفقه اش را بگیرد . لذا بر اساس قانون مدنی ، یکی از موارد مجاز عدم تمکین زن ، استفاده از حق حبس می باشد .

البته استفاده از حق حبس در ازدواج منوط به شرایطی است . از جمله اینکه زن تنها تا پیش از برقراری رابطه جنسی می تواند به حق حبس خود استناد کند و پس از وقوع رابطه زناشویی ، دیگر امکان استفاده از حق حبس را ندارد .  

بنابر مطالبی که گفته شد ، زن در دوران عقد می تواند تا زمانیکه مهریه اش را نگرفته به استناد حق حبس ، از تمکین در برابر شوهر خودداری کرده و در عین حال نفقه هم دریافت کند . 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نفقه در دوران عقد به سایت عدل نوین مراجعه کنید . کارشناسان مرکز عدل نوین نیز آماده اند تا به سوالات شما عزیزان پاسخ دهند.