حکم ازدواج سفیه

در قانون مدنی به تبعیت از فقه اسلامی سه دسته از اشخاصی که محجور شمرده می شوند عبارت اند از : اشخاص صغیر یا اشخاص غیر بالغ ، اشخاص مجنون یا دیوانه و همچنین اشخاص غیر رشید یا سفیه که به تبع محجور بودن ، قادر به انجام برخی از اعمال حقوقی اعم از عقود و قراردادهای مالی و غیر مالی نیستند و باید با رضایت ولی یعنی پدر یا جد پدری و یا قیم خود اقدام به انجام امور مذکور نمایند . اما یکی از مهم ترین عقودی که اشخاص محجور نیازمند آن هستند ، عقد نکاح یا ازدواج است که تاثیر بسیار مهمی بر شخصیت آنها خواهد داشت و وضعیت روحی آنان را دگرگون کرده و در جهت مثبت و اصلاحی کاربرد مهمی خواهد داشت . حال سوال اینجاست که آیا اشخاص سفیه یعنی کسانی که غیر رشید می باشند می توانند ازدواج کنند ؟ ازدواج شخص سفیه یا غیر رشید بر اساس قانون مدنی و فقه منوط به چه شرایطی شده است ؟ به همین مناسبت در ادامه این مقاله قصد داریم پس از بررسی مفهوم سفیه در حقوق ، به توضیح حکم ازدواج یا نکاح سفیه طبق قانون و فقه بپردازیم .

سفیه کیست؟

یکی از انواع محجوران بر اساس قانون ، اشخاص سفیه هستند که به اشخاصی اطلاق می گردد که قوه تعقل و درک کافی در خصوص امور مادی و مالی مربوط به خود را ندارند . به همین دلیل ، قانونگذار برای حمایت از این اشخاص ، آنان را محجور به حساب آورده است و اجازه انجام دادن اعمال مالی و مادی را به آنها نداده تا مغبون و دچار زیان نشوند . لذا اشخاص سفیه در امور مالی محجور به حساب می آیند و بنابراین ، زمانی که شخص سفیه می خواهد عقود یا قرادادهایی که جنبه مالی دارد را منعقد کند ، حتما باید با اجازه و رضایت ولی قهری خود همچون پدر بزرگ یا جد پدری و یا قیم خود اقدام کند . در غیر این صورت ، عقد یا قرارداد وی غیر نافذ است . البته بر اساس قانون مدنی ، حجر سفیه محدود به امور مالی است و در انجام امور غیر مالی و غیر مادی خود آزادی کامل خواهد داشت و نیازمند رضایت شخص دیگری نیست . طبق ماده 1214 همین قانون : " معاملات و تصرفات غیر رشید یا سفیه در اموال خود نافذ نیست ؛ مگر با اجازه ولی یا قیم او . اعم از اینکه این اجازه قبلا داده شده باشد یا بعد از انجام عمل . معذالک ، تملکات بلاعوض از هر قبیل که باشد بدون اجازه هم نافذ است " .

حکم ازدواج سفیه

در قسمت قبل به توضیح و بررسی اینکه سفیه در حقوق به چه معناست و چه اشخاصی سفیه هستند پرداخته شد ؛ اما سوال مهمی که در این خصوص وجود دارد آن است که حکم ازدواج سفیه چیست ؟ آیا سفیه می تواند آزادانه ازدواج کند و یا اینکه ازدواج با سفیه یا غیر رشید نیازمند اذن یا اجازه ولی یا قیم است ؟

در پاسخ به این سوال یعنی حکم ازدواج سفیه ، قانون مدنی حکم خاصی را مقرر نکرده است . اما در ماده 1064 قانون مدنی در این خصوص چنین مقرر شده است که : " عاقد باید عاقل و بالغ و مختار باشد " . همانگونه که از این ماده مشخص است ، اهلیت برای ازدواج طبق قانون مدنی شامل مفهوم رشد نیست تا بتوان ازدواج با سفیه را غیر صحیح دانست . بنابراین ، می توان چنین استنباط کرد که ازدواج یا نکاح سفیه بدون اذن ولی یا قیم صحیح و نافذ می باشد و از آن جهت که عقد نکاح ، نوعی عقد غیر مالی است ، سفیه می تواند برای خودش عقد ازدواج منعقد نماید و نیاز به اجازه یا رضایت شخص دیگری نخواهد داشت .

با این حال ، همانگونه که برخی از اساتید حقوق اشاره کرده اند ، در خصوص ازدواج یا نکاح سفیه می توان گفت چون عقد ازدواج دارای پاره ای از آثار مالی همچون لزوم پرداخت مهریه به زن و پرداخت نفقه زن است ، سفیه نمی تواند در این باره مستقلا اقدام کند ؛ چرا که شخص سفیه در امور مالی اش محجور محسوب می شود و به این منظور ، نیاز به اجازه یا رضایت ولی یا قیم خواهد داشت . بنابراین ، هر چند عقد نکاح نوعی عقد غیر مالی است ، اما چون عقد ازدواج سفیه آثار مالی به دنبال می آورد ، باید سفیه یا غیر رشید با اجازه یا رضایت ولی یا قیم خود ازدواج کند و هر گاه بدون اذن اشخاص مذکور عقد نکاحی منعقد نماید ، ازدواج غیر نافذ است که این نظر مبتنی بر فقه امامیه و قانون مدنی است .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد حکم ازدواج سفیه به سایت عدل نوین مراجعه کنید . کارشناسان مرکز عدل نوین نیز آماده اند تا به سوالات شما عزیزان پاسخ دهند.