سوگند تکمیلی و شرایط آن

در قانون آیین دادرسی مدنی سوگند یا قسم به عنوان یکی از مهم ترین ادله اثبات دعوا در دعاوی حقوقی و کیفری مورد پیش بینی قرار گرفته است که با توجه به این قانون ، ادای سوگند در دادگاه می تواند به سه نوع سوگند بتی یا قاطع دعوا ، سوگند استظهاری و سوگند تکمیلی صورت گرفته که هر یک از آنها شرایط ویژه و احکام خاص خود را خواهند داشت ؛ اما آنچه که در این مقاله قصد داریم مورد بررسی قرار دهیم آن است که سوگند یا قسم تکمیلی در دادگاه به چه معناست و در کدام موارد و تحت چه شرایطی باید قسم تکمیلی ادا نمود که برای پاسخ به این سوالات ابتدا تعریف سوگند تکمیلی و شرایط سوگند تکمیلی مطرح شده و سپس دعاوی قابل اثبات با سوگند تکمیلی ذکر خواهد شد .
 

تعریف سوگند تکمیلی چیست؟

یکی از مهم ترین انواع سوگند قضایی بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی ، قسم یا سوگند تکمیلی است و همانگونه که از نام این نوع سوگند مشخص است ، برای تکمیل دلایل ناقص مدعی در جریان رسیدگی به دعوا اقامه می گردد . لذا اگر بخواهیم تعریف سوگند تکمیلی را ارائه کنیم باید بگوییم : " سوگند تکمیلی سوگندی است که مدعی ، برای تکمیل دلیل ناقصی که ارائه نموده است ، ادا می کند " . البته برای آشنایی بیشتر با سوگند تکمیلی باید تفاوت های آن را با سایر انواع سوگند قضایی یعنی سوگند بتی و سوگند استظهاری مطرح کنیم .

تفاوت سوگند تکمیلی با سوگند بتی یا قاطع دعوا آن است که از یک سو اگر چه مدعی دلیلی ارائه نموده است ، اما این دلیل به تنهایی توان اثبات ادعا را ندارد ؛ در حالی که در سوگند بتی ، مدعی هیچ دلیلی ارائه ننموده است . 

تفاوت سوگند تکمیلی با سوگند استظهاری نیز در آن است که ادای سوگند استظهاری در دادگاه صرفا در صورتی پیش بینی شده است که دعوایی علیه متوفی یا میت اقامه شده باشد . 

شرایط سوگند تکمیلی

در قسمت قبل به بررسی اینکه قسم تکمیلی در دادگاه چیست و تعریف سوگند تکمیلی بر اساس قانون پرداخته شد و تفاوت های سوگند تکمیلی با سوگند قاطع دعوا و استظهاری مورد بررسی قرار گرفت ؛ اما در این قسمت قصد داریم به بررسی شرایط سوگند تکمیلی بر اساس قانون بپردازیم که از جمله شرایط قسم یا سوگند تکمیلی با عنایت به تعریف مذکور می توان به موارد زیر اشاره نمود :

اولا در صورتی که مدعی برای اثبات ادعای خود در دادگاه دلیل محکمه پسندی ارائه نکرده باشد تا دادگاه با استناد به آن حکم مقتضی را صادر کند ، می تواند با ادای سوگند تکمیلی در دادگاه ادعای خود را ثابت نماید ؛

ثانیا چون ادای سوگند تکمیلی برای تکمیل دلایل ناقصی است که مدعی ارائه نموده است ، همواره باید مدعی آن را ادا کند ( مدعی یعنی طرفی که ادعایی را مطرح نموده است و دلیل ناقصی را ارائه کرده است ) ؛

ثالثا بر خلاف سوگند بتی یا قاطع دعوا ، در خصوص سوگند تکمیلی ، مدعی نمی تواند سوگند را به مدعی علیه رد کرده و از او تقاضای سوگند تکمیلی نماید . .

دعاوی قابل اثبات با سوگند تکمیلی

در توضیح سوگند تکمیلی و شرایط آن ، نکته مهمی وجود دارد و آن دعاوی قابل اثبات با سوگند تکمیلی می باشد . به عبارت دیگر در این قسمت قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که کدام دعاوی را می توان با سوگند تکمیلی اثبات نمود ؟

به موجب ماده 277 قانون آیین دادرسی مدنی : " در کلیه دعاوی مالی که به هر علت و سببی به ذمه تعلق می گیرد از قبیل قرض ، ثمن معامله ، مال الاجاره ، دیه جنایات ، مهریه ، نفقه ، ضمان به تلف یا اتلاف ؛ همچنین دعاوی که مقصود از آن مال است از قبیل بیع ، صلح ، اجاره ، هبه ، وصیت به نفع مدعی ، جنایت خطایی و شبه عمد موجب دیه ؛ چنانچه برای خواهان امکان اقامه بینه شرعی نباشد ، می تواند با معرفی یک گواه مرد یا دو گواه زن به ضمیمه یک سوگند ادعای خود را اثبات کند . "

تبصره : " در موارد مذکور در این ماده ابتدا گواه واجد شرایط ، شهادت می دهد و سپس سوگند توسط خواهان اداء می شود " .

با توجه به این ماده در می یابیم که ادای سوگند تکمیلی از سوی مدعی صرفا در دعاوی ای قابل پذیرش است که در این ماده شمارش شده اند . بنابراین در سایر دعاوی هر گاه مدعی یک گواه بیشتر نداشته باشد ، یا باید از اثبات ادعای خود چشم پوشی کند و یا خود را در خطر سوگند بتی یا قاطع دعوا قرار دهد و یا دلیل دیگری اقامه کند تا دادگاه ادعای او را محرز بداند . 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد سوگند تکمیلی و شرایط آن ، موارد و مهلت آن به سایت عدل نوین مراجعه کنید . کارشناسان مرکز عدل نوین نیز آماده اند تا به سوالات شما عزیزان پاسخ دهند.