تصویبنامه هیات وزیران در خصوص راهبردهای توسعه بلند مدت منابع آب کشور
تصویبنامه هیات وزیران در خصوص راهبردهای توسعه
بلند مدت منابع آب کشور
شماره : .44712ت27443ه¨
تاریخ : 1382.08.11
وزارت نیرو
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1382.7.27 بنا به پیشنهاد شماره 50909.31.100 مورخ
1381.8.20وزارت نیرو و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی
ایران راهبردهای توسعه بلندمدت منابع آب کشور را به شرح زیر تصویب نمود:
"راهبردهای توسعه بلند مدت منابع آب کشور"
1- مدیریت ملی آب کشور باید براساس مدیریت توامان عرضه و تقاضا، جامعنگری در کل
چرخه آب و اصولتوسعه پایدار و آمایش سرزمین در حوضههای آبریز کشور و مشترک،
تقویت شده و به منظور تحقق مدیریتیکپارچه ( جامع) منابع آب هماهنگیهای متقابل
بین بخشهای مختلف اقتصادی، اجتماعی، زیربنایی و خدماتی بابخش آب فراهم گردد.
2- بهرهبرداری از منابع آب کشور در هر یک از حوضههای آبریز با رعایت ظرفیت تحمل
آنها به گونهایبرنامهریزی شود که میزان استحصال از آبهای زیرزمینی حسب مورد
(بیلان منفی) از میزان فعلی تجاوز نکرده واقدامات سازهای و غیرسازهای برای
تعادل بخشی آنها و تأمین نیازهای جدید کشور صورت گیرد، به طوری که سهمبهرهبرداری
از منابع آب سطحی از رقم چهل و شش درصد (46%) فعلی به حدود پنجاه و پنج درصد (55%)
دربیست سال آتی افزایش یابد و حداقل نیاز محیط های طبیعی آبی به طور پایدار تأمین
گردد.
3- اصلاح ساختار مصرف آب در کشور، به گونهای که سهم مصارف آب کشاورزی از نود و دو
درصد (92%) دروضع فعلی با احتساب سایر نیازها به حداکثر هشتاد و هفت درصد (87%) در
بیست سال آینده تغییر یابد و در عینحال با افزایش راندمان آبیاری و تخصیص آب به
محصولات با ارزش اقتصادی بیشتر، بازدهی آب در بخشکشاورزی به ازای یک متر مکعب آب
از وضع فعلی به دو برابر در بیست سال آتی افزایش یابد. اولویت تخصیصهایجدید آب
به ترتیب به مصارف شرب و بهداشت، صنعت و خدمات، باغداری و زراعت خواهد بود.
4- مدیریت آب کشور باید ارزش اقتصادی آب، شامل ارزش ذاتی آن در هر یک از حوضههای
آبریز، متناسب باشرایط طبیعی و اقلیمی دسترسی به آب، ارزش سرمایهگذاریهای
تأمین، انتقال، توزیع و بازیافت آب برای بخشهایمختلف مصرف را تعیین و اعلام
نماید تا در برنامههای توسعه بخشهای مصرف منظور گردد.
5- مدیریت فعالیتهای مصرف کنندگان مختلف آب، به گونهای اعمال شود که ابتدا
آلودگیهای منابع آب ناشی ازفعالیتهای این بخشها کنترل و سپس شاخصهای کیفی آب به
تدریج ارتقا یابد. برای تحقق این هدف رعایتاستانداردهای ملی حفاظت کیفی منابع
آب، توسط مصرف کنندگان برای پساب خروجی الزامی است.
6- تعیین نرخ آب در مصارف مختلف به گونهای انجام شود تا نیازهای پایه آب شرب و
بهداشت مردم (درچارچوب الگوی مصوب برای شهر و روستا) به صورت ترجیحی تأمین گردد و
برای مصارف فراتر از آن و سایرمصارف با توجه به تأمین منابع مالی و تنوع بخشی به
این منابع، در مرحله اول هزینههای بهرهبرداری و نگهداریپوشش داده و در مراحل
بعدی بازیافت هزینههای سرمایهگذاری را تأمین نماید.
7- با توجه به نقش آب در توسعه ملی و ارزش اقتصادی آن در بازارهای منطقه با لحاظ
منافع ملی و براساسطرح جامع آب کشور، مبادله آب با کشورهای همجوار با رعایت
توجیهات فنی، اقتصادی، زیست محیطی واجتماعی در برنامههای توسعه لحاظ گردد.
8- در تهیه طرحهای توسعه کالبدی و آمایش سرزمین، محدودیت منابع آب کشور از نظر
کمی و کیفی و توزیعمکانی و زمانی آن به لحاظ هزینه فرصت و ارزش ذاتی آب مورد توجه
و عمل قرار گرفته و برنامههای توسعهبخشهای آب و کشاورزی، صنعت و معدن، انرژی،
عمران شهرها و روستاها و سایر بخشها در هر یک از حوضههایآبریز با رعایت ظرفیت
تحمل آنها تهیه و به اجرا درآید.
9- طرحهای انتقال آب بین حوضهای از دیدگاه توسعه پایدار، با رعایت حقوق ذینفعان
و برای تأمین نیازهایمختلف مصرف، مشروط به توجیهات فنی، اقتصادی، اجتماعی و
منافع ملی مورد نظر قرار گیرد.
10- ساختار مدیریت آب کشور در جهت تمرکززدایی در اجرا و بهرهبرداری با افزایش نقش
مشارکت مردم وسازمانهای محلی و جامعنگری در چرخه آب و با ملحوظ نمودن حوضههای
آبریز به عنوان واحدهای طبیعیمدیریت آب و واحدهای استانی برای عملیات اجرایی و
مشارکت بهرهبرداران، با رعایت قوانین و مقررات بهبودیافته و اصلاح گردد.
11- در برنامههای توسعه استانی، حوضههای آبریز به عنوان قلمرو مؤثر در توسعه
اقتصادی و اجتماعی استانمورد توجه قرار گیرد.
12- تهیه و اجرای برنامههای مدیریت خشکسالی و سیلاب با مشارکت کلیه دستگاههای
ذیربط و با تکیه برمدیریت پیشگیری (ریسک) انجام پذیرد.
13- اعمال شیوههای مختلف مدیریت مصرف و جلوگیری از هدر رفت آب در خطوط انتقال آب
و شبکههایتوزیع آب شهری و روستایی، به عنوان اولویت اول فعالیتها در مدیریت
آبرسانی شهری و روستایی لحاظ گردد.
14- برنامههای آگاهسازی عمومی برای حفاظت کمی و کیفی آب و بهرهبرداری بهینه از
آن تدوین و به مرحلهعمل گذاشته شود.
15- مهار آبهای خروجی، استفاده از آبهای مشترک و ساماندهی رودخانههای مرزی با
رعایت جنبههایاقتصادی و زیست محیطی تحقق یابد.
16- تجهیز و تکمیل شبکههای اندازهگیریهای کمی و کیفی منابع و مصارف آب و نیز
تکمیل سامانههایاطلاعاتی و اطلاع رسانی مورد توجه قرار گیرد.
17- حفظ، احیا و بهرهبرداری پایدار از سازههای تاریخی آبی در تهیه و تدوین
برنامههای آب کشور مورد توجهقرار گیرد.
18- هماهنگی سیاستگذاریها در زمینه تأمین، توزیع و مصرف آب، مطابق ماده (10)
قانون تشکیل وزارتجهاد کشاورزی - مصوب 1379 - با شورای عالی آب خواهد بود.
محمدرضا عارف - معاون اول رییسجمهور
بلند مدت منابع آب کشور
شماره : .44712ت27443ه¨
تاریخ : 1382.08.11
وزارت نیرو
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1382.7.27 بنا به پیشنهاد شماره 50909.31.100 مورخ
1381.8.20وزارت نیرو و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی
ایران راهبردهای توسعه بلندمدت منابع آب کشور را به شرح زیر تصویب نمود:
"راهبردهای توسعه بلند مدت منابع آب کشور"
1- مدیریت ملی آب کشور باید براساس مدیریت توامان عرضه و تقاضا، جامعنگری در کل
چرخه آب و اصولتوسعه پایدار و آمایش سرزمین در حوضههای آبریز کشور و مشترک،
تقویت شده و به منظور تحقق مدیریتیکپارچه ( جامع) منابع آب هماهنگیهای متقابل
بین بخشهای مختلف اقتصادی، اجتماعی، زیربنایی و خدماتی بابخش آب فراهم گردد.
2- بهرهبرداری از منابع آب کشور در هر یک از حوضههای آبریز با رعایت ظرفیت تحمل
آنها به گونهایبرنامهریزی شود که میزان استحصال از آبهای زیرزمینی حسب مورد
(بیلان منفی) از میزان فعلی تجاوز نکرده واقدامات سازهای و غیرسازهای برای
تعادل بخشی آنها و تأمین نیازهای جدید کشور صورت گیرد، به طوری که سهمبهرهبرداری
از منابع آب سطحی از رقم چهل و شش درصد (46%) فعلی به حدود پنجاه و پنج درصد (55%)
دربیست سال آتی افزایش یابد و حداقل نیاز محیط های طبیعی آبی به طور پایدار تأمین
گردد.
3- اصلاح ساختار مصرف آب در کشور، به گونهای که سهم مصارف آب کشاورزی از نود و دو
درصد (92%) دروضع فعلی با احتساب سایر نیازها به حداکثر هشتاد و هفت درصد (87%) در
بیست سال آینده تغییر یابد و در عینحال با افزایش راندمان آبیاری و تخصیص آب به
محصولات با ارزش اقتصادی بیشتر، بازدهی آب در بخشکشاورزی به ازای یک متر مکعب آب
از وضع فعلی به دو برابر در بیست سال آتی افزایش یابد. اولویت تخصیصهایجدید آب
به ترتیب به مصارف شرب و بهداشت، صنعت و خدمات، باغداری و زراعت خواهد بود.
4- مدیریت آب کشور باید ارزش اقتصادی آب، شامل ارزش ذاتی آن در هر یک از حوضههای
آبریز، متناسب باشرایط طبیعی و اقلیمی دسترسی به آب، ارزش سرمایهگذاریهای
تأمین، انتقال، توزیع و بازیافت آب برای بخشهایمختلف مصرف را تعیین و اعلام
نماید تا در برنامههای توسعه بخشهای مصرف منظور گردد.
5- مدیریت فعالیتهای مصرف کنندگان مختلف آب، به گونهای اعمال شود که ابتدا
آلودگیهای منابع آب ناشی ازفعالیتهای این بخشها کنترل و سپس شاخصهای کیفی آب به
تدریج ارتقا یابد. برای تحقق این هدف رعایتاستانداردهای ملی حفاظت کیفی منابع
آب، توسط مصرف کنندگان برای پساب خروجی الزامی است.
6- تعیین نرخ آب در مصارف مختلف به گونهای انجام شود تا نیازهای پایه آب شرب و
بهداشت مردم (درچارچوب الگوی مصوب برای شهر و روستا) به صورت ترجیحی تأمین گردد و
برای مصارف فراتر از آن و سایرمصارف با توجه به تأمین منابع مالی و تنوع بخشی به
این منابع، در مرحله اول هزینههای بهرهبرداری و نگهداریپوشش داده و در مراحل
بعدی بازیافت هزینههای سرمایهگذاری را تأمین نماید.
7- با توجه به نقش آب در توسعه ملی و ارزش اقتصادی آن در بازارهای منطقه با لحاظ
منافع ملی و براساسطرح جامع آب کشور، مبادله آب با کشورهای همجوار با رعایت
توجیهات فنی، اقتصادی، زیست محیطی واجتماعی در برنامههای توسعه لحاظ گردد.
8- در تهیه طرحهای توسعه کالبدی و آمایش سرزمین، محدودیت منابع آب کشور از نظر
کمی و کیفی و توزیعمکانی و زمانی آن به لحاظ هزینه فرصت و ارزش ذاتی آب مورد توجه
و عمل قرار گرفته و برنامههای توسعهبخشهای آب و کشاورزی، صنعت و معدن، انرژی،
عمران شهرها و روستاها و سایر بخشها در هر یک از حوضههایآبریز با رعایت ظرفیت
تحمل آنها تهیه و به اجرا درآید.
9- طرحهای انتقال آب بین حوضهای از دیدگاه توسعه پایدار، با رعایت حقوق ذینفعان
و برای تأمین نیازهایمختلف مصرف، مشروط به توجیهات فنی، اقتصادی، اجتماعی و
منافع ملی مورد نظر قرار گیرد.
10- ساختار مدیریت آب کشور در جهت تمرکززدایی در اجرا و بهرهبرداری با افزایش نقش
مشارکت مردم وسازمانهای محلی و جامعنگری در چرخه آب و با ملحوظ نمودن حوضههای
آبریز به عنوان واحدهای طبیعیمدیریت آب و واحدهای استانی برای عملیات اجرایی و
مشارکت بهرهبرداران، با رعایت قوانین و مقررات بهبودیافته و اصلاح گردد.
11- در برنامههای توسعه استانی، حوضههای آبریز به عنوان قلمرو مؤثر در توسعه
اقتصادی و اجتماعی استانمورد توجه قرار گیرد.
12- تهیه و اجرای برنامههای مدیریت خشکسالی و سیلاب با مشارکت کلیه دستگاههای
ذیربط و با تکیه برمدیریت پیشگیری (ریسک) انجام پذیرد.
13- اعمال شیوههای مختلف مدیریت مصرف و جلوگیری از هدر رفت آب در خطوط انتقال آب
و شبکههایتوزیع آب شهری و روستایی، به عنوان اولویت اول فعالیتها در مدیریت
آبرسانی شهری و روستایی لحاظ گردد.
14- برنامههای آگاهسازی عمومی برای حفاظت کمی و کیفی آب و بهرهبرداری بهینه از
آن تدوین و به مرحلهعمل گذاشته شود.
15- مهار آبهای خروجی، استفاده از آبهای مشترک و ساماندهی رودخانههای مرزی با
رعایت جنبههایاقتصادی و زیست محیطی تحقق یابد.
16- تجهیز و تکمیل شبکههای اندازهگیریهای کمی و کیفی منابع و مصارف آب و نیز
تکمیل سامانههایاطلاعاتی و اطلاع رسانی مورد توجه قرار گیرد.
17- حفظ، احیا و بهرهبرداری پایدار از سازههای تاریخی آبی در تهیه و تدوین
برنامههای آب کشور مورد توجهقرار گیرد.
18- هماهنگی سیاستگذاریها در زمینه تأمین، توزیع و مصرف آب، مطابق ماده (10)
قانون تشکیل وزارتجهاد کشاورزی - مصوب 1379 - با شورای عالی آب خواهد بود.
محمدرضا عارف - معاون اول رییسجمهور