ابطال قسمتی از بخشنامه شماره 1/24 مستمریها

ابطال قسمتی از بخشنامه شماره 1
/24 مستمریها

تاریخ: 18/8/1382 شماره دادنامه: 304 کلاسه پرونده: 81/154
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.
شاکی: پریچهر صناعی.
موضوع شکایت و خواسته: ابطال قسمتی از بخشنامه شماره 1/24 مستمریها.
مقدمه:
شاکی طی دادخواست تقدیمی اعلام داشته است، پس از بازخریدی همسرم که 16 سال سابقه
تأمین اجتماعی داشت در تاریخ 15/4/76 فوت و سرپرستی دو فرزند صغیر ایشان را عهده
دار شـدم. مقنن در جهت حل و فصل مشکلات خانواده‎ها در این موارد در بند یک شق ج
ماده 39 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
مصوب 17/1/1379 مراتب را لحاظ و تصویب نمود و بدون اینکه شمول و حیطه اقتدار آنها
را به تاریخ فوت بیمه شدگان تخصیص دهد بطور عام مقرر مـی‎دارد (در صورت فوت بیمه
شده‎ای که بین 10 تا 20 سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد به بازماندگان وی به
سنوات پرداخت حق بیمه بدون الزام به رعایت ماده 111 قانون تأمین اجتماعی و به نسبت
سهام مقرر در ماده 83 همان قانون مستمری پرداخت می‎شود) مع‎الاسف سازمان تأمین
اجتماعی در اقدامی درتضاد کامل با این مصوبه و بدون لحاظ روح و مبنای قانون مورد
استناد طی بخشنامه شماره 42591/5000 مورخ 1/5/1379 (بخشنامه شماره 1/24 مستمریها)
مفاد آن را صرفاً مشمول بیمه‎شدگان متوفی که تاریـخ فوت آنها از 1/1/1379 به بعد
تخصیص داده است. چنانچه مقنن در نظر داشت تخصیص یا استثنائی در عبارت قانونی فوق
بکار بر
د تا موجبات تغایر و اتخاذ رویه‎های متعدد فراهم نشود بطور قطع این امر را به صورت
تبصره یا شقی مشخص لحاظ می‎نمود. کما اینکه در راستای مصداق همین امر مقنن در بند2
ماده 39 همین قانون تکلیف بیمه شدگان پس از تاریخ تصویب این قانون را نیز مشخص
نموده است. نظر باینکه بخشنامه صادر در قسمت مورد شکایت با مصوبه مجلس شورای
اسلامی مغایر بوده حکم به ابطال آن صادر فرمایید.
معاون حقوقی و امور مجلس سازمان تأمین اجتماعی در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه
شماره 1093/7100 مورخ 23/1/1382 اعلام داشته‎اند، اولاً اصل براین است که احکام
قانون عطف به گذشته نمی‎گردد و اثر آن نسبت به مصادیق و موضوعاتی است که بعد از آن
تحقق پیدا می‎کنند مگر در خود قانون ترتیب دیگری مقرر گردیده باشد که با بررسی
مفاد بند یک شق ج ماده 39 قانون برنامه سوم توسعه ترتیبی خلاف اصل مزبور مشاهده
نمی‎گردد. لذا لاجرم مفاد بند یک مزبور نسبت به بیمه شده‎ای صادق است که فوت وی
بعد از وضع قانون اتفاق می‎افتد. ثانیاً، وضعیت بازماندگان بیمه شده متوفی که دارای
10 تا 20 سال سابقه بوده است قبل از تصویب بند یک فوق‎الذکر بموجب قانون خاص اصلاح
مواد 43، 44 و 80 قانون تأمین اجتماعی مصوب 1376 و اصلاحیه مورخ 17/1/1379 آن
تعیین تکلیف گردیده است که بموجب آن به بازماندگانی چنین بیمه شده‎ای بجای مستمری،
غرامت مقطوع فوت داده می‎شود. مهمتر اینکه بموجب تبصره یک بند 3 قانون خاص
اخیرالذکر بیمه شدگانی که قبل از تصویب قانون نیز فوت شده باشند مشمول مقررات آن
قرار می‎گیرند. بدین ترتیب و بطور کلی در رابطه با بازماندگان بیمه شده متوفی که
فاقد شرایط بند 3
ماده 80 قانون اجتماعی مصوب 1376 باشند در صورت دارا بودن 10 الی 20 سال سابقه
صرفاً غرامت فوق لازم‎ التادیه بوده و می‎باشد. لذا ملاحظه می‎شود که نوع حمایت در
این خصوص غرامت بوده است نه مستمری. هر دو گروه بازماندگان (خواه بازماندگان بیمه
شده متوفی قبل از 1/1/1379 و خواه بعد از آن) مشمول حمایت می‎ باشند و اختلاف در
نوع حمایت منتسب بحکم قانونگذار است که با در نظر گرفتن جمیع مصالح وضع و مقرر می‎
گردد و متوجه بخشنامه 1/24 نمی‎باشد.
هیأت عمومــی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجت‎الاسلام‎والمسلمین
دری‎نجف‎آبادی و باحضور رؤسـای شعب بدوی و رؤسـا و مستشاران شعب تجدیدنظـر تشکیل و
پس از بحـث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء بشرح آتی مبادرت بصدور رأی
می‎نماید.
رأی هیأت عمومی
بموجب قانون اصلاح مواد 43، 44 و 80 قانون تأمین اجتماعی مصوب 1376 و اصلاحیه
مـورخ 1379 پرداخت غرامت مقطوع فوق به بازماندگان بیمه شده متوفی که 10 تا 20 سال
سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد تصریح شده است. همچنین در بند یک شق ج ماده 39
قانون برنامه سوم توسعه … پرداخت مستمری فوق به بازماندگان چنین بیمه شده‎ای در
طول اجرای قانون برنامه سوم توسعه تکلیف شده است. بنابمراتب بند یک بخشنامه شماره
1/24 مستمریها مبنی بر تعیین تاریخ 1/1/1379 برای فوت بیمه شده جهت برخورداری
بازماندگان وی از مستمری مذکور در بند یک شق ج ماده 39 قانون مزبور مغایـر قانـون
و خـارج از حدود اختیارات مرجع تصویب تشخیص نگردید.