ابطال بخشنامههای شماره 52/34/03/402 مورخ 29/6/76 و 72/34/3/402 مورخ 4/7/77 اداره نظام وظیفه عمومی
ابطال بخشنامههای شماره 52/34/03/402 مورخ 29/6/76 و
72/34/3/402 مورخ 4/7/77 اداره نظام وظیفه عمومی
تاریخ: 30/9/1382 شماره دادنامه: 386
کلاسه پرونده: 81/428
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.
شاکی: آقای ابوالقاسم اسفندیاری.
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامههای شماره 52/34/03/402 مورخ 29/6/76 و 72/34
/3/402 مورخ 4/7/77 اداره نظام وظیفه عمومی.
مقدمه:
شاکی طی شکایتنامه تقدیمی اعلام داشتهاند، بخشنامههای شماره 52/34/03/402 مورخ
29/6/76 و 72/34/3/402 مورخ 4/7/77 اداره نظام وظیفه عمومی به دلایل زیر ناقض
قانون میباشد.
1ـ اصل 169 قانون اساسی مؤید آن است که قانون عطف بماسبق نمیشود چه رسد به
بخشنامه
2ـ قانون مقدم است بر بخشنامه
3ـ مواد 9 و 13 و 16 آییننامه اجرائی قانون نظام وظیفه بخش معافیت تحصیلی و بند
(ج و د) دفترچه آزمون سراسری دانشگاه آزاد اسلامی در سال 72 و نامه مورخ 22/4/79
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون کافی به مقصود بوده و فرزند اینجانب در سال
72 از رشته فوق دیپلم دامپزشکی به دکترای دامپزشکی در راستای مقررات بوده و
بخشنامههای مورد شکایت خلاف قانون نظام وظیفه عمومی و خارج از حدود اختیارات قوه
مجریه است. بنابمراتب خواستار ابطال آنها میباشم.
معاون وظیفه عمومی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به شکایت مذکور طی
نامه شماره 82/3034/10/06-1-23 مورخ 28/2/82 اعلام داشتهاند، مستنداً به قسمت مؤخر
ماده 35 قانون خدمت وظیفه عمومی مصوب 29/7/63 مجلس شورای اسلامی مبنی بر اینکه ….
دانشجویان تا زمانی که اشتغال به تحصیل دارند (منصرف یا اخراج نشده باشند)
میتوانند از معافیت تحصیلی استفاده نمایند، مشروط به اینکه دارای غیبت غیرموجه
نباشند و این معافیت فقط برای یکبار داده خواهد شد» قید اخیر ماده مارالذکر مفید
این معنی است که وقوع هر یک از شقوق انصراف، اخراج یا ترک تحصیل در هر مقطع تحصیلی
دانشجویان مشمول مفاد ماده 34 خواهد شد که حاکیست:… دانشجویان و طلاب علوم دینی
مشمول «به محض ترک تحصیل یا اخراج و یا فراغ از تحصیل» باید برای انجام خدمت دوره
ضرورت خود را معرفی نمایند.
1ـ ماده 11 آییننامه اجرائی بخش معافیت تحصیلی در خصوص موضوع حجت را تمام کرده و
مفاداً حق شرکت مجدد (با داشتن معافیت تحصیلی) را منوط به منحل شدن دانشگاه محل
تحصیل یا حذف رشته تحصیلی نموده، به حکومت این ماده شاکی در حالی که در سال 70
دانشجوی مقطع کاردانی بوده مجوزی برای شرکت مجدد در کنکور سراسری در مقطع دکتری را
نداشته و مرتکب تخلف شده است. چه، مستفاد از ماده 34 قانون مانحن فیه پس از انصراف
از مقطع کاردانی میبایست خود را جهت انجام دوره ضرورت معرفی مینمود.
2ـ بخشنامههای صادره که ملهم از مواد 34 و 35 قانون خدمت وظیفه عمومی و ماده 11
آییننامه اجرائی بخش معافیت تحصیلی صادر شده صرفاً برای مساعدت به پارهای از
مشمولان بوده است و ابطال آن با وجود صراحت مواد قانونی تأثیری در موضوع نخواهد
داشت.
هیأت عمومــی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجتالاسلاموالمسلمین
درینجفآبادی و باحضور رؤسـای شعب بدوی و رؤسـا و مستشاران شعب تجدیدنظـر تشکیل و
پس از استماع توضیحات نماینده اداره وظیفه عمومی و بحـث و بررسـی و انجام مشـاوره
بـا اکثریت آراء بشرح آتی مبادرت بصدور رأی مینماید.
رأی هیأت عمومی
نظر باینکه حسب مدلول ماده 34 قانون خدمت وظیفه عمومی، دانشآموزان و هنرجویان و
دانشجویان و طلاب علوم دینی مشمول به محض ترک تحصیل یا اخراج یا فراغ از تحصیل
باید برای انجام خدمت دوره ضرورت خود را معرفی نمایند و نیز مطابق مفاد ماده 35
قانون مارالذکر مشمولانی که در مسابقه ورودی یکی از دانشگاهها یا مؤسسات آموزش
عالی داخل کشور قبول شدهاند تا زمانی که به تحصیل اشتغال دارند میتوانند از
معافیت تحصیلی استفاده نمایند، مشروط براینکه دارای غیبت غیر موجه نباشند،
بنابراین بخشنامههای شماره 52/34/03/402 مورخ 29/6/76 و 72/34/3/402 مورخ 4/7/77
اداره نظام وظیفه عمومی که تغییر رشته تحصیلی بدون انقطاع دوره تحصیل را از مصادیق
ترک تحصیل و غیبت غیر موجه بشمار آورده است خلاف قانون تشخیص و بموجب شق دوم ماده
25 قانون دیوان عدالت اداری ابطال میگردد.
72/34/3/402 مورخ 4/7/77 اداره نظام وظیفه عمومی
تاریخ: 30/9/1382 شماره دادنامه: 386
کلاسه پرونده: 81/428
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.
شاکی: آقای ابوالقاسم اسفندیاری.
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامههای شماره 52/34/03/402 مورخ 29/6/76 و 72/34
/3/402 مورخ 4/7/77 اداره نظام وظیفه عمومی.
مقدمه:
شاکی طی شکایتنامه تقدیمی اعلام داشتهاند، بخشنامههای شماره 52/34/03/402 مورخ
29/6/76 و 72/34/3/402 مورخ 4/7/77 اداره نظام وظیفه عمومی به دلایل زیر ناقض
قانون میباشد.
1ـ اصل 169 قانون اساسی مؤید آن است که قانون عطف بماسبق نمیشود چه رسد به
بخشنامه
2ـ قانون مقدم است بر بخشنامه
3ـ مواد 9 و 13 و 16 آییننامه اجرائی قانون نظام وظیفه بخش معافیت تحصیلی و بند
(ج و د) دفترچه آزمون سراسری دانشگاه آزاد اسلامی در سال 72 و نامه مورخ 22/4/79
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون کافی به مقصود بوده و فرزند اینجانب در سال
72 از رشته فوق دیپلم دامپزشکی به دکترای دامپزشکی در راستای مقررات بوده و
بخشنامههای مورد شکایت خلاف قانون نظام وظیفه عمومی و خارج از حدود اختیارات قوه
مجریه است. بنابمراتب خواستار ابطال آنها میباشم.
معاون وظیفه عمومی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به شکایت مذکور طی
نامه شماره 82/3034/10/06-1-23 مورخ 28/2/82 اعلام داشتهاند، مستنداً به قسمت مؤخر
ماده 35 قانون خدمت وظیفه عمومی مصوب 29/7/63 مجلس شورای اسلامی مبنی بر اینکه ….
دانشجویان تا زمانی که اشتغال به تحصیل دارند (منصرف یا اخراج نشده باشند)
میتوانند از معافیت تحصیلی استفاده نمایند، مشروط به اینکه دارای غیبت غیرموجه
نباشند و این معافیت فقط برای یکبار داده خواهد شد» قید اخیر ماده مارالذکر مفید
این معنی است که وقوع هر یک از شقوق انصراف، اخراج یا ترک تحصیل در هر مقطع تحصیلی
دانشجویان مشمول مفاد ماده 34 خواهد شد که حاکیست:… دانشجویان و طلاب علوم دینی
مشمول «به محض ترک تحصیل یا اخراج و یا فراغ از تحصیل» باید برای انجام خدمت دوره
ضرورت خود را معرفی نمایند.
1ـ ماده 11 آییننامه اجرائی بخش معافیت تحصیلی در خصوص موضوع حجت را تمام کرده و
مفاداً حق شرکت مجدد (با داشتن معافیت تحصیلی) را منوط به منحل شدن دانشگاه محل
تحصیل یا حذف رشته تحصیلی نموده، به حکومت این ماده شاکی در حالی که در سال 70
دانشجوی مقطع کاردانی بوده مجوزی برای شرکت مجدد در کنکور سراسری در مقطع دکتری را
نداشته و مرتکب تخلف شده است. چه، مستفاد از ماده 34 قانون مانحن فیه پس از انصراف
از مقطع کاردانی میبایست خود را جهت انجام دوره ضرورت معرفی مینمود.
2ـ بخشنامههای صادره که ملهم از مواد 34 و 35 قانون خدمت وظیفه عمومی و ماده 11
آییننامه اجرائی بخش معافیت تحصیلی صادر شده صرفاً برای مساعدت به پارهای از
مشمولان بوده است و ابطال آن با وجود صراحت مواد قانونی تأثیری در موضوع نخواهد
داشت.
هیأت عمومــی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجتالاسلاموالمسلمین
درینجفآبادی و باحضور رؤسـای شعب بدوی و رؤسـا و مستشاران شعب تجدیدنظـر تشکیل و
پس از استماع توضیحات نماینده اداره وظیفه عمومی و بحـث و بررسـی و انجام مشـاوره
بـا اکثریت آراء بشرح آتی مبادرت بصدور رأی مینماید.
رأی هیأت عمومی
نظر باینکه حسب مدلول ماده 34 قانون خدمت وظیفه عمومی، دانشآموزان و هنرجویان و
دانشجویان و طلاب علوم دینی مشمول به محض ترک تحصیل یا اخراج یا فراغ از تحصیل
باید برای انجام خدمت دوره ضرورت خود را معرفی نمایند و نیز مطابق مفاد ماده 35
قانون مارالذکر مشمولانی که در مسابقه ورودی یکی از دانشگاهها یا مؤسسات آموزش
عالی داخل کشور قبول شدهاند تا زمانی که به تحصیل اشتغال دارند میتوانند از
معافیت تحصیلی استفاده نمایند، مشروط براینکه دارای غیبت غیر موجه نباشند،
بنابراین بخشنامههای شماره 52/34/03/402 مورخ 29/6/76 و 72/34/3/402 مورخ 4/7/77
اداره نظام وظیفه عمومی که تغییر رشته تحصیلی بدون انقطاع دوره تحصیل را از مصادیق
ترک تحصیل و غیبت غیر موجه بشمار آورده است خلاف قانون تشخیص و بموجب شق دوم ماده
25 قانون دیوان عدالت اداری ابطال میگردد.