ابطال ماده 3 آیین نامه اجرائی قانون الحاق یک تبصره به ماده 1082 قانون مدنی مصوب 13/2/77 هیأت وزیران

ابطال ماده 3 آیین‌نامه اجرائی قانون الحاق یک تبصره
به ماده 1082 قانون مدنی مصوب 13/2/77 هیأت وزیران

تاریخ: 4/5/1383 شماره دادنامه: 180
کلاسه پرونده: 752/82
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: خانم صدیقه شفیعی بافتی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده 3 آیین‌نامه اجرائی قانون الحاق یک تبصره به
ماده 1082 قانون مدنی مصوب 13/2/77 هیأت وزیران
مقدمه:
شاکی طی دادخواست تقدیمی اعلام داشته است، به موجب قانون الحاق یک تبصره به ماده
1082 قانون مدنی (درخصوص مهریه) مصوب 1376 به طور مطلق بیان شده که چنانچه مهریه
وجه رایج باشد متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تأدیه نسبت به سال اجرای عقد
محاسبه و پرداخت خواهد شد. بدیهی است این حق در صورت فوت مدیون به وارث وی نیز
منتقل شده و فوت شوهر نمی‌تواند تداوم این حق را که تا زمان تأدیه مهریه بایستی
ادامه داشته باشد محدود و متوقف کند. اما متأسفانه هیأت وزیران در ماده 3 از
آیین‌نامه اجرائی قانون مذکور در مواردی که شوهر فوت کند مبنای محاسبه مهریه را
براساس تاریخ فوت اعلام کرده است. با توجه به این‌که ماده 3 مذکور مخالف قانون
می‌باشد ابطال آن مورد تقاضا است. قائم مقام معاونت حقوقی و امور مجلس ریاست
جمهوری در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 17773 مورخ 9/4/83 ضمن ارسال تصویر
نامه‌های شماره 660/02/111 مورخ 17/2/83 وزارت دادگستری و شماره 271/91 مورخ 20/2/
83 وزارت امور اقتصادی و دارائی و شماره 693 مورخ 21/2/83 بانک مرکزی اعلام
داشته‌اند، پرداخت مهریه مطابق مواد 1085، 1086 قانون مدنی منوط به مطالبه زوجه
است و تقویم و محاسبه آن در
مواردی که وجه رایج باشد زمان تأدیه است و نه زمان وقوع عقد، تبصره الحاقی به ماده
1082 نیز با کاربرد عبارت «قیمت سالانه زمان تأدیه» ناظر به همین مطلب است. از سوی
دیگر پرداخت مهریه به وجه رایج از جمله دیون شوهر و از مصادیق بند (2) ماده 869
قانون مدنی است. با توجه به مراتب فوق چنانچه زوجه در زمان حیات شوهر مطالبه مهریه
(که به وجه رایج است) نماید ملاک تقدیم، زمان تأدیه در آن هنگام است و در صورت فوت
شوهر ( زمان تأدیه) طبق مواد 868 و 869 قبل از تقسیم ماترک خواهد بود. به همین جهت
در تبصره الحاقی به ماده 1082 عبارت «زمان تأدیه» مورد حکم قرار گرفته که ناظر به
هر دو مورد «مطالبه در زمان حیات شوهر ـ اداء قبل از تقسیم ماترک در زمان فوت
شوهر) می‌باشد. بنابراین ماده 3 آیین‌نامه که در مقام بیان زمان تأدیه در فرض فوت
شوهر است در چارچوب مواد 868 و 869 که زمان تأدیه را در صورت فوت شوهر تعیین نموده
وضع گردیده است. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجت‌الاسلام
والمسلمین دری نجف‌آبادی و با حضور رؤسای شعب بدوی و رؤسا و مستشاران شعب تجدیدنظر
تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء بشرح آتی مبادرت بصدو
ر رأی می‌نماید.
رأی هیأت عمومی
با عنایت به این‌که با فوت اشخاص مدیون کلیه دیون آنان از جمله مهریه عیال دائم
حال می‌شود و از تاریخ فوت از محل ترکه قابل مطالبه و پرداخت است ماده 3 آیین‌نامه
اجرائی قانون الحاق یک تبصره به ماده 1082 قانون مدنی مصوب هیأت وزیران مغایرتی با
قانون ندارد و خارج از حدود اختیارات قوه مجریه نمی‌باشد.