قانون موافقتنامه همکاری های بلندمدت اقتصادی، بازرگانی، علمی، فنی و فرهنگی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت ترکمنستان
قانون موافقتنامه همکاریهای بلندمدت
اقتصادی،بازرگانی، علمی، فنی و فرهنگی بین دولت جمهوریاسلامی ایران و دولت
ترکمنستان
ماده واحده - موافقتنامه همکاریهای بلندمدت اقتصادی، بازرگانی، علمی، فنی
وفرهنگی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت ترکمنستان مشتمل بر یک مقدمه،هفت
ماده و یک ضمیمه به شرح پیوست تصویب و اجازه مبادله اسناد آن داده میشود.
بسمالله الرحمن الرحیم
موافقتنامه همکاریهای بلندمدت اقتصادی، بازرگانی،علمی، فنی و فرهنگی بین دولت
جمهوری اسلامی ایرانو دولت ترکمنستان
مقدمه :
جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان که منبعد طرفین نامیده میشوند،
- با اعتقاد به اینکه مناسبات دوستی و تفاهم متقابل معیار همکاریهای
فیمابینتلقی میگردد،
- با درنظر گرفتن علاقه متقابل جهت توسعه و تحکیم روابط فیمابین.
- با عنایت به اینکه همکاریهای بلند مدت موجب تأمین منافع و افزایش سطح
رفاه مردم دو کشور خواهد شد،
- با راهنمایی از طریق مفاد بیانیه بین جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستاندرخصوص
دوستی و همکاری مورخ 2 آبان 1372 مطابق با 24 نوامبر 1993 و نیزپروتکل سیاسی بین
جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان مورخ 17 تیر 1377 مطابق باژوئیه 1998، در موارد
ذیل توافق نمودند :
ماده 1 - طرفین برنامه همکاری بلندمدت اقتصادی، بازرگانی، علمی، فنی وفرهنگی بین
جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان را که منبعد برنامه نامیده میشود وجزء لاینفک
این موافقتنامه است برای یک دوره ده ساله اجرا خواهند نمود.
ماده 2 - همکاری طرفین در زمینههای درنظرگرفته شده در برنامه، با رعایت
اصولشناخته شده جهانی و موازین حقوق بینالملل و قوانین ملی طرفین خواهد بود.
طرفینبرای اجرای فعالیتهای اقتصادی خارجی، و مشارکت متقابل در طرحهای
سرمایهگذاری،شرایط لازم را ایجاد خواهند نمود.
ماده 3 - نظارت بر پیشرفت اجرای برنامه در چارچوب کمیسیون مشترکهمکاریهای
اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان صورت خواهد گرفت.
ماده 4 - اختلاف نظر در خصوص تفسیر و نحوه اجرای مفاد این موافقتنامه از
طریقرایزنی و مذاکره بین طرفین حل و فصل خواهد شد.
ماده 5 - با توافق طرفین، تغییرات و اضافات در این موافقتنامه از طریقپروتکلهای
جداگانهای که جزء لاینفک این موافقتنامه میباشند انجام خواهد شد، و بهصورت ذکر
شده در ماده (7) این موافقتنامه لازمالاجراء خواهد شد.
ماده 6 - اجرای این موافقتنامه بر تعهدات طرفین به موجب سایر
پیمانهایبینالمللی منعقده توسط آنها، تأثیری ندارد.
ماده 7 - این موافقتنامه منوط به تصویب است و از تاریخ مبادله اسناد
تصویبلازمالاجراء شده و از زمان لازمالاجراشدن آن به مدت ده سال اعتبار دارد.
هر یک از طرفین میتوانند این موافقتنامه را با ارسال یک اعلامیه کتبی به
طرفدیگر، فسخ نمایند. در این صورت، موافقتنامه اعتبار خود را پس از شش ماه از
تاریخدریافت این اعلامیه، از دست میدهد.
در هر صورت، فسخ این موافقتنامه برانجام طرحهایی که براساس برنامه در حالاجراء
میباشند، تأثیری نخواهد داشت.
این موافقتنامه در تاریخ 3 اردیبهشت 1381 مطابق با 23 آوریل 2002 در شهرعشقآباد
در دو نسخه اصلی هر یک به زبانهای فارسی، ترکمنی و انگلیسی امضاء و تماممتون
دارای اعتبار یکسان میباشند.
در صورت اختلاف نظر در تفسیر مفاد این موافقتنامه، متن انگلیسی ملاک میباشد.
ازطرف دولت جمهوری اسلامی ایران ازطرف ترکمنستان
سیدمحمد خاتمی صفر مرادنیازوف
رئیس جمهوری اسلامی ایران رئیسجمهور ترکمنستان
بسمه تعالی
ضمیمه موافقتنامه فیمابین جمهوری اسلامی ایران وترکمنستان درخصوص همکاریهای
بلندمدت اقتصادی، بازرگانی، علمی، فنی و فرهنگی
برنامه همکاریهای بلندمدت اقتصادی، بازرگانی، علمی، فنی
و فرهنگی بین جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان
برنامه همکاریهای بلندمدت اقتصادی، بازرگانی، علمی، فنی و فرهنگی بینجمهوری
اسلامی ایران و ترکمنستان که از این پس برنامه نامیده میشود، پایهای برایتحکیم
روابط فیمابین دو کشور خواهد بود.
1 - اهداف برنامه :
این برنامه بهمنظور انجام سلسله اقدامات مورد توافق به منظور حمایت دولتی
برایگسترش همکاریهای متقابل مفید اقتصادی، بازرگانی، علمی، فنی و فرهنگی به میزان
چندبرابر بین جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان تنظیم میگردد.
این برنامه برای اجرای این اهداف، رفتار متقابل وزارتخانهها، ادارات، سازمانها
وشرکتهای جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان در زمینههای ذیل را درنظر میگیرد:
- اقتصادی - بازرگانی
- نفت و گاز
- برق
- حمل و نقل
- ارتباطات
- کشاورزی و آب
- آموزشی، علمی و فرهنگی
- محیط زیست
- جهانگردی و ورزش
2 - زمینههای اصلی همکاری:
اقتصادی - بازرگانی:
طرفین با ابراز رضایت از همکاریهای موجود اقتصادی و تجاری و اینکه گسترشهمکاریها
در این بخش میتواند در روند توسعه روابط فیمابین نقش مؤثری داشته باشد،نسبت به
موارد ذیل توافق نمودند :
1 - باتوجه به اهمیت مکانیزم بانکی در گسترش همکاریهای اقتصادی - بازرگانیبین دو
کشور، طرفین موافقت نمودند نسبت به گسترش فعالیتهای بانکی براساس قوانینبانکی دو
کشور و نیز عرف بانکداری بینالمللی که به طور عمومی پذیرفته شده، اقدامنمایند.
2 - با درنظرگرفتن همکاری تنگاتنگ بین گمرکات دو کشور، طرفین توافق نمودندکه از
این پس نیز این همکاری را گسترش دهند و اسناد و اطلاعات اداری و قانونی ملیجدید
گمرکی را تبادل نمایند.
3 - تحویل کالا و ارائه خدمات براساس منافع متقابل و تسویه حساب بر مبنایقواعد
پذیرفته شده در عرف بازرگانی، مالی و بانکی بینالمللی و همچنین قوانین جاریطرفین
صورت خواهد پذیرفت.
4 - طرفین آمادگی خود را جهت همکاری و مشارکت فعال در مناطق آزاداقتصادی- تجاری
دو کشور اعلام نمودند.
5 - طرف ایرانی موافقت نمود تمامی ترتیبات لازم برای بهرهگیری طرف ترکمنی
ازظرفیتها و امکانات مناطق آزاد تجاری و مناطق ویژه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران
بهصورت تأسیس دفاتر و شعبات سازمانهای اقتصادی ترکمنستان، مشارکت در
تأسیسشرکتهای حمل و نقل، مراکز دائمی نمایشگاهها و نیز تأسیس شرکتهای مستقل و یا
مشترکسرمایهگذاری ترکمنستان در زمینه فعالیتهای تولیدی، تجاری و خدماتی در مناطق
مذکوررا فراهم آورد.
6 - به منظور افزایش میزان عرضه کالا در بازارچه مرزی باجگیران - گودان
طرفینعلاقمندی متقابل خود را در رابطه با برطرفکردن موانع تعرفهای و
غیرتعرفهای درفعالیتهای بازرگانی اعلام نمودند. بدین منظور طرفین اسناد موردنیاز
را بررسی و تنظیمخواهند نمود.
7 - طرفین موضوع تشکیل گروه کاری دائمی مشترک بازرگانی را در چارچوبکمیسیون مشترک
همکاریهای اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان موردبررسی قرار خواهند داد.
8 - بهمنظور افزایش مبادلات کالا فیمابین دو کشور و نیز ایجاد شرایط مناسببرای
فعالیت شرکت دولتی باجگیران - گودان (شهر مشهد) و شرکت شاهد خراسان
(شهرعشقآباد)، طرفین لازم دانستند کلیه مسائل موجود را حل نمایند.
نفت و گاز :
طرفین با تأکید بر امکانات و توانمندیهای موجود در دو کشور، آمادگی خود رابرای
گسترش همکاریها در زمینه نفت و گاز اعلام و در موارد ذیل توافق نمودند :
1 - طرفین علاقمندی خود را درخصوص همکاری بیشتر براساس منافع متقابل درزمینههای
نفت و گاز دو کشور ابراز نمودند.
2 - طرفین مسیرهای مختلف صادرات نفت و فرآوردههای نفتی ترکمنستان ازطریق خاک
جمهوری اسلامی ایران به کشورهای دیگر را بررسی خواهند نمود.
3 - با درنظرگرفتن طرح امکان سنجی تهیه شده از سوی شرکتهای عامل طرفیندرخصوص طرح
خط لوله نفت تا پالایشگاه تهران (مرحله اول) و تا خلیج فارس (مرحلهدوم)، طرفین
گروه کاری مشترک درخصوص تنظیم اقدامات بعدی اجرای این طرح،تشکیل خواهند داد.
4 - در چارچوب ترتیبات به عمل آمده (یادداشتهای تفاهم و موافقتنامهها)،طرفین
اقدامات بعدی را برای توسعه و اجرای طرح خط لوله گاز سراسری ایران برایصدور گاز
طبیعی ترکمنستان به جمهوری ترکیه و متعاقباً به اروپا با مشارکت شرکتهایعلاقمند
خارجی مورد بررسی قرار خواهند داد.
5 - طرفین امکانات بهرهبرداری مشترک از میادین نفت و گاز آیندهدار را
بررسیخواهند نمود.
6 - طرفین براساس قوانین ملی خود امکانات توسعه همکاری متقابل مفید درزمینه عرضه
تجهیزات و لوازم صنعت نفت و گاز را بررسی خواهند نمود.
برق :
به منظور حصول اطمینان از صدور برق از ترکمنستان به بازارهای جهانی
بهصورتترانزیت از قلمرو جمهوری اسلامی ایران و اجرای طرح مذکور، طرفین درخصوص
انجامموارد ذیل به توافق رسیدند :
1 - گسترش همکاری در چارچوب موافقتنامه مورخ 1372.10.6 برابر با 6 ژانویه1994 بین
جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان درخصوص صدور برق از ترکمنستان بهکشورهای ثالث به
صورت ترانزیت از قلمرو جمهوری اسلامی ایران.
2 - همکاری در زمینه تأمین و نگهداری تجهیزات و فناوری موردنیاز در صنعتبرق.
3 - بررسی مبادله فصلی برق بین دو کشور.
4 - مطالعه امکانات ارائه خدمات متقابل فنی - مهندسی برای طرحهای برق
وبهرهبرداری از این امکانات.
5 - مطالعه امکانات مشارکت متقابل پیمانکاران و متخصصان دو کشور در اجرایطرحهای
صنعت برق.
حمل و نقل:
طرفین توافق نمودند در زمینه حمل و نقل در موارد زیر همکاری نمایند :
الف - حمل و نقل ریلی:
1 - طرف ترکمنی براساس یادداشت تفاهم امضاءشده در ملاقات مورخ 9 خرداد1375 مطابق
با 14 مه 1996 توسط سران سه کشور جمهوری اسلامی ایران، ترکمنستان وقزاقستان در
باره همکاری جهت اجرای پروژه راهآهن یرالیو - ترکمنباشی - بندر ترکمن،ظرف مدت سه
ماه نسخهای از تحقیق امکانسنجی خود را درخصوص طرح ساختراهآهن یرالیو -
ترکمنباشی - بندر ترکمن، به طرف ایرانی ارائه خواهد نمود.
2 - دو طرف با تأکید بر ضرورت اجرای موافقتنامه بین دولتین جمهوری اسلامیایران و
ترکمنستان درخصوص ارتباطات بینالمللی راهآهن مورخ 1375.11.24 برابر با12 فوریه
1997 آمادگی خود را برای گسترش همکاریها در چارچوب موافقتنامه مذکوراعلام نمودند.
3 - طرفین تلاش خواهند نمود حجم کالاهای ترانزیتی در مسیر تجن - سرخس -مشهد و
بالعکس افزایش یابد.
ب - حمل و نقل جادهای :
1 - دو طرف تلاش خواهند نمود با رعایت اصول و قواعد بینالمللی وموافقتنامههای
حمل و نقل بینالمللی جادهای فیمابین، مساعدت لازم جهت افزایشحمل جادهای کالا،
ترانزیت کالا و همچنین افزایش تردد مسافران بین دو کشور را به عملآورند.
2 - طرفین تأکید نمودند جهت ترانزیت محمولات از طریق جمهوری اسلامی ایرانو
ترکمنستان با درنظر گرفتن موافقتنامههای دو و سه جانبه، موارد ذیل موردنیاز است:
- توسعه همکاریها در چارچوب موافقتنامه بین جمهوری اسلامی ایران وترکمنستان
درخصوص حمل و نقل بینالمللی جادهای مورخ 1372.8.2 برابر با 24 اکتبر1993 و از
جمله افزایش حجم و کیفیت خدمات در مسیرهای مسافربری بین دو کشور،
- افزایش جابجایی مسافران در مسیرهای عشقآباد - مشهد ، عشقآباد - گرگان،مرو-
مشهد، ترکمنآباد - مشهد و بالکان آباد - گرگان،
- توسعه حمل و نقل ترانزیتی از قلمرو جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستانبراساس
موافقتنامههای منعقده دوجانبه و چند جانبه،
- افزایش ظرفیت تردد در نقاط مرزی جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان و بهبودکیفیت
ارائه خدمات توسط ارگانهای مختلف ذیصلاح در نقاط مرزی دو کشور.
ج - حمل و نقل هوایی:
طرفین در زمینه توسعه همکاریهای حمل و نقل هوایی بین دو کشور، موارد ذیل رامورد
توافق قرار دادند :
1 - بررسی امکان تهیه موافقتنامههای اینترلاین و موافقتنامه خدمات آژانسی،
2 - افزایش تعداد پروازها در مسیرهای هوایی توافق شده تا شش پرواز در هفته ونیز
افزایش ظرفیت هواپیماها،
3 - بررسی امکان اعطای متقابل حق آزادی پنجم برای شرکتهای هواپیمایی تعیینشده در
مسیرهای جداگانه توسط مقامات هواپیمایی دو کشور،
4 - برقراری ارتباط مستقیم تلفنی بین مراکز کنترل پرواز تهران - عشقآباد،
5 - انجام مشاوره مستمر سالانه درخصوص آموزش متخصصان هواپیمایی،
6 - سازماندهی دیدارهای سالانه متخصصان هواپیمایی کشوری دو کشور بهمنظور مذاکره
درباره بهبود مقررات ترافیک هوایی.
د - حمل و نقل دریایی :
در زمینه حمل و نقل دریایی، طرفین در موارد زیر توافق نمودند :
1 - گسترش همکاری در کلیه زمینههای ممکن حمل و نقل دریایی،
2 - افزایش حمل و نقل کالا بین بنادر جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستانبدینمنظور
افزایش تردد کشتیها بین بنادر دو کشور و نیز بازسازی بندر ترکمنباشی، به اینامر
کمک خواهد کرد،
3 - سازماندهی حمل و نقل ترکیبی بار با استفاده از انواع وسایل نقلیه به
کشورهایثالث از طریق بنادر دو کشور.
هـ- خدمات فنی - مهندسی:
طرفین توافق نمودند در زمینه مطالعات، طراحی و احداث پروژههای بخش حملو نقل در
موارد ذیل همکاری و اقدام نمایند :
1 - معرفی شرکتهای معتبر راهسازی و پیمانکاران پروژههای حمل و نقلی،
2 - تبادل تجربیات علمی در زمینههای احداث پل، تونل و راهسازی،
3 - تعیین و مطلع نمودن یکدیگر از اصول و چارچوبهای حقوقی و قانونی لازمدرخصوص
نحوه همکاری شرکتهای ساختمانی و مهندسان مشاور دو کشور در زمینههایحمل و نقل،
4 - طراحی و ساخت پلهای جدید و بازسازی پلهای موجود،
5 - مبادله اطلاعات بین طرفین در زمینه تجهیزات فنی امنیتی، آلودگی محیطزیست
(گازهای مختلف، آلودگیهای صوتی و غیره) و زیرساختهای حاشیه جادهها.
ارتباطات :
طرفین توافق نمودند در زمینه ارتباطات، همکاریهای ذیل را گسترش دهند:
1 - گسترش همکاری فنی و مبادله اطلاعات و برگزاری سمینارها درخصوص تبادلتجربه در
ارتباط با تسریع در ارسال مرسولات پستی،
2 - همکاری در زمینه بهرهبرداری از سیستمهای مخابراتی و پستی جمهوریاسلامی
ایران و ترکمنستان براساس مفاد اسناد اتحادیه جهانی پست و پیشنهادات
اتحادیهبینالمللی ارتباط الکترونیکی،
3 - همکاری در زمینه بهرهبرداری از بخشهای ملی TAE (خط فیبرنوری) جمهوریاسلامی
ایران و ترکمنستان.
4 - همکاری در زمینه مخابرات، نصب و راهاندازی سیستمهای مخابراتیبادرنظرگرفتن
همکاری تنگاتنگ قبلی ایجاد شده بین دو کشور و از طریق تأسیس شرکتمشترک.
5 - تشکیل گروههای مشترک کاری درخصوص :
- مطالعه و تبادلنظر در زمینه راههای ارتقای سطح کیفی سیستمهای مخابراتی وپستی
جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان،
- بررسی مسائل مربوط به استفاده از دیاپازونهای فرکانسهای رادیویی در مناطقمرزی
دو کشور،
- مطالعه نیازهای مربوط به تعداد کانالهای ارتباطی بین دو کشور و نیزمشخصنمودن
برنامه ترانزیت مخابرات،
- مطالعه و تبادلنظر به منظور افزایش حجم مبادلات پستی بین دو کشور و نیزترانزیت
مرسولات پستی به کشورهای ثالث.
کشاورزی و آب :
طرفین درخصوص همکاری در بخش کشاورزی و آب، در موارد ذیل توافق نمودند:
1 - انجام اقدامات مشترک برای مبارزه با آفات کشاورزی و همکاری در زمینهقرنطینه
نباتات،
2 - انجام کارهای مشترک برای مبارزه با بیابانزدایی و توسعه مراتع،
3 - ادامه احداث مشترک سد «دوستی» مطابق موافقتنامه بین جمهوری اسلامیایران و
ترکمنستان مورخ 28 مهر 1378 برابر با 20 اکتبر 1999 درخصوص احداث وبهرهبرداری از
سد دوستی،
4 - احداث مشترک تأسیسات تقسیم آب در رودخانه اترک در منطقه داشلیبرونبراساس
پروتکل امضاءشده درخصوص احداث مشترک سد دوستی در رودخانه هریرود(تجن) فیمابین
وزارت نیروی جمهوری اسلامی ایران و وزارت کشاورزی و آبترکمنستان در مورخ 4-3
اردیبهشت 1379 مطابق با 23-22 آوریل 2000 میلادی.
علمی، فرهنگی و آموزشی :
طرفین توافق نمودند براساس موافقتنامه همکاریهای فرهنگی، علمی و آموزشیمنعقده
در تاریخ 10 اسفند 1371 مطابق با مارس 1993 میلادی، هر دو سال یکبار یکبرنامه
مبادلات فرهنگی، آموزشی و علمی فیمابین دو کشور، گسترش همکاری در زمینهرسانه
رادیو و تلویزیون، هنری، باستان شناسی، نسخ خطی، ادبیات و توسعه زبانهایملی،
جهانگردی، ورزشی و برگزاری کنفرانسهای منطقهای و بینالمللی ذیربط را
تدویننمایند.
محیط زیست :
طرفین با تأکید بر اهمیت حفظ محیط زیست، درخصوص موارد ذیل توافق نمودند:
1 - گسترش همکاری در زمینه حفاظت محیط زیست و ارائه مساعدت در اجرایبرنامههای
موردپذیرش عمومی منطقهای و جهانی مربوط به فعالیتهای حفاظت ازطبیعت،
2 - همکاری در زمینه تأمین حفاظت از تنوع گیاهی،
3 - متحدنمودن تلاشها در مورد ایجاد سیستم امنیت و حفاظت از محیط زیست،
4 - همکاری در مسائل نگهداری و گسترش محدوده جنگلها و حفاظت آنها ازآتشسوزی،
آفات طبیعی (حشرههای مضر) و بیماریها.
جهانگردی و ورزش :
1 - با اشاره به همسایگی، موقعیت خاص جغرافیایی و نیز میراث تاریخی، طرفینتمایل
خود را برای گسترش همکاریها در زمینه جهانگردی و ورزش از جمله مبادلهگروهها و
هیأتهای توریستی، برنامهریزی و برگزاری انواع مسابقات ورزشی، تربیت ومبادله
متخصصان و مربی، مشارکت در سمینارها و کنفرانسهای مربوط اعلام نمودند.
2 - در چارچوب یادداشت تفاهم بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولتترکمنستان
درخصوص همکاری در زمینه جهانگردی مورخ 2 فروردین 1376 مطابق با 22مارس 1997 و
پروتکل جلسه کاری مورخ 12 اسفند 1378 مطابق با 3 مارس 2000 درمورد اجرای یادداشت
تفاهم بین دو کشور، طرفین علاقمندی خود را جهت تشکیلگروههای کاری ذیل اعلام
نمودند :
- در مورد تسهیلات و بازاریابی.
- در مورد سرمایهگذاری.
- در مورد آموزش و تحقیقات.
3 - طرفین تمایل خود را برای ایجاد نمایندگی رسمی جهانگردی در کشور مقابل برطبق
توافقاتی که به دست خواهد آمد، اعلام نمودند.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن موافقتنامه شامل مقدمه و هفتماده و
یک ضمیمه در جلسه علنی روز سهشنبه مورخ بیست و سوم اردیبهشت ماه یکهزارو سیصد و
هشتاد و دو مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 1382.2.31 به تأییدشورای نگهبان
رسیده است.
مهدی کروبی
رئیس مجلس شورای اسلامی
اقتصادی،بازرگانی، علمی، فنی و فرهنگی بین دولت جمهوریاسلامی ایران و دولت
ترکمنستان
ماده واحده - موافقتنامه همکاریهای بلندمدت اقتصادی، بازرگانی، علمی، فنی
وفرهنگی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت ترکمنستان مشتمل بر یک مقدمه،هفت
ماده و یک ضمیمه به شرح پیوست تصویب و اجازه مبادله اسناد آن داده میشود.
بسمالله الرحمن الرحیم
موافقتنامه همکاریهای بلندمدت اقتصادی، بازرگانی،علمی، فنی و فرهنگی بین دولت
جمهوری اسلامی ایرانو دولت ترکمنستان
مقدمه :
جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان که منبعد طرفین نامیده میشوند،
- با اعتقاد به اینکه مناسبات دوستی و تفاهم متقابل معیار همکاریهای
فیمابینتلقی میگردد،
- با درنظر گرفتن علاقه متقابل جهت توسعه و تحکیم روابط فیمابین.
- با عنایت به اینکه همکاریهای بلند مدت موجب تأمین منافع و افزایش سطح
رفاه مردم دو کشور خواهد شد،
- با راهنمایی از طریق مفاد بیانیه بین جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستاندرخصوص
دوستی و همکاری مورخ 2 آبان 1372 مطابق با 24 نوامبر 1993 و نیزپروتکل سیاسی بین
جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان مورخ 17 تیر 1377 مطابق باژوئیه 1998، در موارد
ذیل توافق نمودند :
ماده 1 - طرفین برنامه همکاری بلندمدت اقتصادی، بازرگانی، علمی، فنی وفرهنگی بین
جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان را که منبعد برنامه نامیده میشود وجزء لاینفک
این موافقتنامه است برای یک دوره ده ساله اجرا خواهند نمود.
ماده 2 - همکاری طرفین در زمینههای درنظرگرفته شده در برنامه، با رعایت
اصولشناخته شده جهانی و موازین حقوق بینالملل و قوانین ملی طرفین خواهد بود.
طرفینبرای اجرای فعالیتهای اقتصادی خارجی، و مشارکت متقابل در طرحهای
سرمایهگذاری،شرایط لازم را ایجاد خواهند نمود.
ماده 3 - نظارت بر پیشرفت اجرای برنامه در چارچوب کمیسیون مشترکهمکاریهای
اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان صورت خواهد گرفت.
ماده 4 - اختلاف نظر در خصوص تفسیر و نحوه اجرای مفاد این موافقتنامه از
طریقرایزنی و مذاکره بین طرفین حل و فصل خواهد شد.
ماده 5 - با توافق طرفین، تغییرات و اضافات در این موافقتنامه از طریقپروتکلهای
جداگانهای که جزء لاینفک این موافقتنامه میباشند انجام خواهد شد، و بهصورت ذکر
شده در ماده (7) این موافقتنامه لازمالاجراء خواهد شد.
ماده 6 - اجرای این موافقتنامه بر تعهدات طرفین به موجب سایر
پیمانهایبینالمللی منعقده توسط آنها، تأثیری ندارد.
ماده 7 - این موافقتنامه منوط به تصویب است و از تاریخ مبادله اسناد
تصویبلازمالاجراء شده و از زمان لازمالاجراشدن آن به مدت ده سال اعتبار دارد.
هر یک از طرفین میتوانند این موافقتنامه را با ارسال یک اعلامیه کتبی به
طرفدیگر، فسخ نمایند. در این صورت، موافقتنامه اعتبار خود را پس از شش ماه از
تاریخدریافت این اعلامیه، از دست میدهد.
در هر صورت، فسخ این موافقتنامه برانجام طرحهایی که براساس برنامه در حالاجراء
میباشند، تأثیری نخواهد داشت.
این موافقتنامه در تاریخ 3 اردیبهشت 1381 مطابق با 23 آوریل 2002 در شهرعشقآباد
در دو نسخه اصلی هر یک به زبانهای فارسی، ترکمنی و انگلیسی امضاء و تماممتون
دارای اعتبار یکسان میباشند.
در صورت اختلاف نظر در تفسیر مفاد این موافقتنامه، متن انگلیسی ملاک میباشد.
ازطرف دولت جمهوری اسلامی ایران ازطرف ترکمنستان
سیدمحمد خاتمی صفر مرادنیازوف
رئیس جمهوری اسلامی ایران رئیسجمهور ترکمنستان
بسمه تعالی
ضمیمه موافقتنامه فیمابین جمهوری اسلامی ایران وترکمنستان درخصوص همکاریهای
بلندمدت اقتصادی، بازرگانی، علمی، فنی و فرهنگی
برنامه همکاریهای بلندمدت اقتصادی، بازرگانی، علمی، فنی
و فرهنگی بین جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان
برنامه همکاریهای بلندمدت اقتصادی، بازرگانی، علمی، فنی و فرهنگی بینجمهوری
اسلامی ایران و ترکمنستان که از این پس برنامه نامیده میشود، پایهای برایتحکیم
روابط فیمابین دو کشور خواهد بود.
1 - اهداف برنامه :
این برنامه بهمنظور انجام سلسله اقدامات مورد توافق به منظور حمایت دولتی
برایگسترش همکاریهای متقابل مفید اقتصادی، بازرگانی، علمی، فنی و فرهنگی به میزان
چندبرابر بین جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان تنظیم میگردد.
این برنامه برای اجرای این اهداف، رفتار متقابل وزارتخانهها، ادارات، سازمانها
وشرکتهای جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان در زمینههای ذیل را درنظر میگیرد:
- اقتصادی - بازرگانی
- نفت و گاز
- برق
- حمل و نقل
- ارتباطات
- کشاورزی و آب
- آموزشی، علمی و فرهنگی
- محیط زیست
- جهانگردی و ورزش
2 - زمینههای اصلی همکاری:
اقتصادی - بازرگانی:
طرفین با ابراز رضایت از همکاریهای موجود اقتصادی و تجاری و اینکه گسترشهمکاریها
در این بخش میتواند در روند توسعه روابط فیمابین نقش مؤثری داشته باشد،نسبت به
موارد ذیل توافق نمودند :
1 - باتوجه به اهمیت مکانیزم بانکی در گسترش همکاریهای اقتصادی - بازرگانیبین دو
کشور، طرفین موافقت نمودند نسبت به گسترش فعالیتهای بانکی براساس قوانینبانکی دو
کشور و نیز عرف بانکداری بینالمللی که به طور عمومی پذیرفته شده، اقدامنمایند.
2 - با درنظرگرفتن همکاری تنگاتنگ بین گمرکات دو کشور، طرفین توافق نمودندکه از
این پس نیز این همکاری را گسترش دهند و اسناد و اطلاعات اداری و قانونی ملیجدید
گمرکی را تبادل نمایند.
3 - تحویل کالا و ارائه خدمات براساس منافع متقابل و تسویه حساب بر مبنایقواعد
پذیرفته شده در عرف بازرگانی، مالی و بانکی بینالمللی و همچنین قوانین جاریطرفین
صورت خواهد پذیرفت.
4 - طرفین آمادگی خود را جهت همکاری و مشارکت فعال در مناطق آزاداقتصادی- تجاری
دو کشور اعلام نمودند.
5 - طرف ایرانی موافقت نمود تمامی ترتیبات لازم برای بهرهگیری طرف ترکمنی
ازظرفیتها و امکانات مناطق آزاد تجاری و مناطق ویژه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران
بهصورت تأسیس دفاتر و شعبات سازمانهای اقتصادی ترکمنستان، مشارکت در
تأسیسشرکتهای حمل و نقل، مراکز دائمی نمایشگاهها و نیز تأسیس شرکتهای مستقل و یا
مشترکسرمایهگذاری ترکمنستان در زمینه فعالیتهای تولیدی، تجاری و خدماتی در مناطق
مذکوررا فراهم آورد.
6 - به منظور افزایش میزان عرضه کالا در بازارچه مرزی باجگیران - گودان
طرفینعلاقمندی متقابل خود را در رابطه با برطرفکردن موانع تعرفهای و
غیرتعرفهای درفعالیتهای بازرگانی اعلام نمودند. بدین منظور طرفین اسناد موردنیاز
را بررسی و تنظیمخواهند نمود.
7 - طرفین موضوع تشکیل گروه کاری دائمی مشترک بازرگانی را در چارچوبکمیسیون مشترک
همکاریهای اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان موردبررسی قرار خواهند داد.
8 - بهمنظور افزایش مبادلات کالا فیمابین دو کشور و نیز ایجاد شرایط مناسببرای
فعالیت شرکت دولتی باجگیران - گودان (شهر مشهد) و شرکت شاهد خراسان
(شهرعشقآباد)، طرفین لازم دانستند کلیه مسائل موجود را حل نمایند.
نفت و گاز :
طرفین با تأکید بر امکانات و توانمندیهای موجود در دو کشور، آمادگی خود رابرای
گسترش همکاریها در زمینه نفت و گاز اعلام و در موارد ذیل توافق نمودند :
1 - طرفین علاقمندی خود را درخصوص همکاری بیشتر براساس منافع متقابل درزمینههای
نفت و گاز دو کشور ابراز نمودند.
2 - طرفین مسیرهای مختلف صادرات نفت و فرآوردههای نفتی ترکمنستان ازطریق خاک
جمهوری اسلامی ایران به کشورهای دیگر را بررسی خواهند نمود.
3 - با درنظرگرفتن طرح امکان سنجی تهیه شده از سوی شرکتهای عامل طرفیندرخصوص طرح
خط لوله نفت تا پالایشگاه تهران (مرحله اول) و تا خلیج فارس (مرحلهدوم)، طرفین
گروه کاری مشترک درخصوص تنظیم اقدامات بعدی اجرای این طرح،تشکیل خواهند داد.
4 - در چارچوب ترتیبات به عمل آمده (یادداشتهای تفاهم و موافقتنامهها)،طرفین
اقدامات بعدی را برای توسعه و اجرای طرح خط لوله گاز سراسری ایران برایصدور گاز
طبیعی ترکمنستان به جمهوری ترکیه و متعاقباً به اروپا با مشارکت شرکتهایعلاقمند
خارجی مورد بررسی قرار خواهند داد.
5 - طرفین امکانات بهرهبرداری مشترک از میادین نفت و گاز آیندهدار را
بررسیخواهند نمود.
6 - طرفین براساس قوانین ملی خود امکانات توسعه همکاری متقابل مفید درزمینه عرضه
تجهیزات و لوازم صنعت نفت و گاز را بررسی خواهند نمود.
برق :
به منظور حصول اطمینان از صدور برق از ترکمنستان به بازارهای جهانی
بهصورتترانزیت از قلمرو جمهوری اسلامی ایران و اجرای طرح مذکور، طرفین درخصوص
انجامموارد ذیل به توافق رسیدند :
1 - گسترش همکاری در چارچوب موافقتنامه مورخ 1372.10.6 برابر با 6 ژانویه1994 بین
جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان درخصوص صدور برق از ترکمنستان بهکشورهای ثالث به
صورت ترانزیت از قلمرو جمهوری اسلامی ایران.
2 - همکاری در زمینه تأمین و نگهداری تجهیزات و فناوری موردنیاز در صنعتبرق.
3 - بررسی مبادله فصلی برق بین دو کشور.
4 - مطالعه امکانات ارائه خدمات متقابل فنی - مهندسی برای طرحهای برق
وبهرهبرداری از این امکانات.
5 - مطالعه امکانات مشارکت متقابل پیمانکاران و متخصصان دو کشور در اجرایطرحهای
صنعت برق.
حمل و نقل:
طرفین توافق نمودند در زمینه حمل و نقل در موارد زیر همکاری نمایند :
الف - حمل و نقل ریلی:
1 - طرف ترکمنی براساس یادداشت تفاهم امضاءشده در ملاقات مورخ 9 خرداد1375 مطابق
با 14 مه 1996 توسط سران سه کشور جمهوری اسلامی ایران، ترکمنستان وقزاقستان در
باره همکاری جهت اجرای پروژه راهآهن یرالیو - ترکمنباشی - بندر ترکمن،ظرف مدت سه
ماه نسخهای از تحقیق امکانسنجی خود را درخصوص طرح ساختراهآهن یرالیو -
ترکمنباشی - بندر ترکمن، به طرف ایرانی ارائه خواهد نمود.
2 - دو طرف با تأکید بر ضرورت اجرای موافقتنامه بین دولتین جمهوری اسلامیایران و
ترکمنستان درخصوص ارتباطات بینالمللی راهآهن مورخ 1375.11.24 برابر با12 فوریه
1997 آمادگی خود را برای گسترش همکاریها در چارچوب موافقتنامه مذکوراعلام نمودند.
3 - طرفین تلاش خواهند نمود حجم کالاهای ترانزیتی در مسیر تجن - سرخس -مشهد و
بالعکس افزایش یابد.
ب - حمل و نقل جادهای :
1 - دو طرف تلاش خواهند نمود با رعایت اصول و قواعد بینالمللی وموافقتنامههای
حمل و نقل بینالمللی جادهای فیمابین، مساعدت لازم جهت افزایشحمل جادهای کالا،
ترانزیت کالا و همچنین افزایش تردد مسافران بین دو کشور را به عملآورند.
2 - طرفین تأکید نمودند جهت ترانزیت محمولات از طریق جمهوری اسلامی ایرانو
ترکمنستان با درنظر گرفتن موافقتنامههای دو و سه جانبه، موارد ذیل موردنیاز است:
- توسعه همکاریها در چارچوب موافقتنامه بین جمهوری اسلامی ایران وترکمنستان
درخصوص حمل و نقل بینالمللی جادهای مورخ 1372.8.2 برابر با 24 اکتبر1993 و از
جمله افزایش حجم و کیفیت خدمات در مسیرهای مسافربری بین دو کشور،
- افزایش جابجایی مسافران در مسیرهای عشقآباد - مشهد ، عشقآباد - گرگان،مرو-
مشهد، ترکمنآباد - مشهد و بالکان آباد - گرگان،
- توسعه حمل و نقل ترانزیتی از قلمرو جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستانبراساس
موافقتنامههای منعقده دوجانبه و چند جانبه،
- افزایش ظرفیت تردد در نقاط مرزی جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان و بهبودکیفیت
ارائه خدمات توسط ارگانهای مختلف ذیصلاح در نقاط مرزی دو کشور.
ج - حمل و نقل هوایی:
طرفین در زمینه توسعه همکاریهای حمل و نقل هوایی بین دو کشور، موارد ذیل رامورد
توافق قرار دادند :
1 - بررسی امکان تهیه موافقتنامههای اینترلاین و موافقتنامه خدمات آژانسی،
2 - افزایش تعداد پروازها در مسیرهای هوایی توافق شده تا شش پرواز در هفته ونیز
افزایش ظرفیت هواپیماها،
3 - بررسی امکان اعطای متقابل حق آزادی پنجم برای شرکتهای هواپیمایی تعیینشده در
مسیرهای جداگانه توسط مقامات هواپیمایی دو کشور،
4 - برقراری ارتباط مستقیم تلفنی بین مراکز کنترل پرواز تهران - عشقآباد،
5 - انجام مشاوره مستمر سالانه درخصوص آموزش متخصصان هواپیمایی،
6 - سازماندهی دیدارهای سالانه متخصصان هواپیمایی کشوری دو کشور بهمنظور مذاکره
درباره بهبود مقررات ترافیک هوایی.
د - حمل و نقل دریایی :
در زمینه حمل و نقل دریایی، طرفین در موارد زیر توافق نمودند :
1 - گسترش همکاری در کلیه زمینههای ممکن حمل و نقل دریایی،
2 - افزایش حمل و نقل کالا بین بنادر جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستانبدینمنظور
افزایش تردد کشتیها بین بنادر دو کشور و نیز بازسازی بندر ترکمنباشی، به اینامر
کمک خواهد کرد،
3 - سازماندهی حمل و نقل ترکیبی بار با استفاده از انواع وسایل نقلیه به
کشورهایثالث از طریق بنادر دو کشور.
هـ- خدمات فنی - مهندسی:
طرفین توافق نمودند در زمینه مطالعات، طراحی و احداث پروژههای بخش حملو نقل در
موارد ذیل همکاری و اقدام نمایند :
1 - معرفی شرکتهای معتبر راهسازی و پیمانکاران پروژههای حمل و نقلی،
2 - تبادل تجربیات علمی در زمینههای احداث پل، تونل و راهسازی،
3 - تعیین و مطلع نمودن یکدیگر از اصول و چارچوبهای حقوقی و قانونی لازمدرخصوص
نحوه همکاری شرکتهای ساختمانی و مهندسان مشاور دو کشور در زمینههایحمل و نقل،
4 - طراحی و ساخت پلهای جدید و بازسازی پلهای موجود،
5 - مبادله اطلاعات بین طرفین در زمینه تجهیزات فنی امنیتی، آلودگی محیطزیست
(گازهای مختلف، آلودگیهای صوتی و غیره) و زیرساختهای حاشیه جادهها.
ارتباطات :
طرفین توافق نمودند در زمینه ارتباطات، همکاریهای ذیل را گسترش دهند:
1 - گسترش همکاری فنی و مبادله اطلاعات و برگزاری سمینارها درخصوص تبادلتجربه در
ارتباط با تسریع در ارسال مرسولات پستی،
2 - همکاری در زمینه بهرهبرداری از سیستمهای مخابراتی و پستی جمهوریاسلامی
ایران و ترکمنستان براساس مفاد اسناد اتحادیه جهانی پست و پیشنهادات
اتحادیهبینالمللی ارتباط الکترونیکی،
3 - همکاری در زمینه بهرهبرداری از بخشهای ملی TAE (خط فیبرنوری) جمهوریاسلامی
ایران و ترکمنستان.
4 - همکاری در زمینه مخابرات، نصب و راهاندازی سیستمهای مخابراتیبادرنظرگرفتن
همکاری تنگاتنگ قبلی ایجاد شده بین دو کشور و از طریق تأسیس شرکتمشترک.
5 - تشکیل گروههای مشترک کاری درخصوص :
- مطالعه و تبادلنظر در زمینه راههای ارتقای سطح کیفی سیستمهای مخابراتی وپستی
جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان،
- بررسی مسائل مربوط به استفاده از دیاپازونهای فرکانسهای رادیویی در مناطقمرزی
دو کشور،
- مطالعه نیازهای مربوط به تعداد کانالهای ارتباطی بین دو کشور و نیزمشخصنمودن
برنامه ترانزیت مخابرات،
- مطالعه و تبادلنظر به منظور افزایش حجم مبادلات پستی بین دو کشور و نیزترانزیت
مرسولات پستی به کشورهای ثالث.
کشاورزی و آب :
طرفین درخصوص همکاری در بخش کشاورزی و آب، در موارد ذیل توافق نمودند:
1 - انجام اقدامات مشترک برای مبارزه با آفات کشاورزی و همکاری در زمینهقرنطینه
نباتات،
2 - انجام کارهای مشترک برای مبارزه با بیابانزدایی و توسعه مراتع،
3 - ادامه احداث مشترک سد «دوستی» مطابق موافقتنامه بین جمهوری اسلامیایران و
ترکمنستان مورخ 28 مهر 1378 برابر با 20 اکتبر 1999 درخصوص احداث وبهرهبرداری از
سد دوستی،
4 - احداث مشترک تأسیسات تقسیم آب در رودخانه اترک در منطقه داشلیبرونبراساس
پروتکل امضاءشده درخصوص احداث مشترک سد دوستی در رودخانه هریرود(تجن) فیمابین
وزارت نیروی جمهوری اسلامی ایران و وزارت کشاورزی و آبترکمنستان در مورخ 4-3
اردیبهشت 1379 مطابق با 23-22 آوریل 2000 میلادی.
علمی، فرهنگی و آموزشی :
طرفین توافق نمودند براساس موافقتنامه همکاریهای فرهنگی، علمی و آموزشیمنعقده
در تاریخ 10 اسفند 1371 مطابق با مارس 1993 میلادی، هر دو سال یکبار یکبرنامه
مبادلات فرهنگی، آموزشی و علمی فیمابین دو کشور، گسترش همکاری در زمینهرسانه
رادیو و تلویزیون، هنری، باستان شناسی، نسخ خطی، ادبیات و توسعه زبانهایملی،
جهانگردی، ورزشی و برگزاری کنفرانسهای منطقهای و بینالمللی ذیربط را
تدویننمایند.
محیط زیست :
طرفین با تأکید بر اهمیت حفظ محیط زیست، درخصوص موارد ذیل توافق نمودند:
1 - گسترش همکاری در زمینه حفاظت محیط زیست و ارائه مساعدت در اجرایبرنامههای
موردپذیرش عمومی منطقهای و جهانی مربوط به فعالیتهای حفاظت ازطبیعت،
2 - همکاری در زمینه تأمین حفاظت از تنوع گیاهی،
3 - متحدنمودن تلاشها در مورد ایجاد سیستم امنیت و حفاظت از محیط زیست،
4 - همکاری در مسائل نگهداری و گسترش محدوده جنگلها و حفاظت آنها ازآتشسوزی،
آفات طبیعی (حشرههای مضر) و بیماریها.
جهانگردی و ورزش :
1 - با اشاره به همسایگی، موقعیت خاص جغرافیایی و نیز میراث تاریخی، طرفینتمایل
خود را برای گسترش همکاریها در زمینه جهانگردی و ورزش از جمله مبادلهگروهها و
هیأتهای توریستی، برنامهریزی و برگزاری انواع مسابقات ورزشی، تربیت ومبادله
متخصصان و مربی، مشارکت در سمینارها و کنفرانسهای مربوط اعلام نمودند.
2 - در چارچوب یادداشت تفاهم بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولتترکمنستان
درخصوص همکاری در زمینه جهانگردی مورخ 2 فروردین 1376 مطابق با 22مارس 1997 و
پروتکل جلسه کاری مورخ 12 اسفند 1378 مطابق با 3 مارس 2000 درمورد اجرای یادداشت
تفاهم بین دو کشور، طرفین علاقمندی خود را جهت تشکیلگروههای کاری ذیل اعلام
نمودند :
- در مورد تسهیلات و بازاریابی.
- در مورد سرمایهگذاری.
- در مورد آموزش و تحقیقات.
3 - طرفین تمایل خود را برای ایجاد نمایندگی رسمی جهانگردی در کشور مقابل برطبق
توافقاتی که به دست خواهد آمد، اعلام نمودند.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن موافقتنامه شامل مقدمه و هفتماده و
یک ضمیمه در جلسه علنی روز سهشنبه مورخ بیست و سوم اردیبهشت ماه یکهزارو سیصد و
هشتاد و دو مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 1382.2.31 به تأییدشورای نگهبان
رسیده است.
مهدی کروبی
رئیس مجلس شورای اسلامی