ابطال ماده 5 آیین نامه نحوه و ترتیب وصول پذیره و اهدائی موضوع تصویب نامه شماره 13087 مورخ 22/2/65 هیأت وزیران

ابطال ماده 5 آیین‌نامه نحوه و ترتیب
وصول پذیره‌ و اهدائی موضوع تصویب‌نامه شماره 13087 مورخ 22/2/65 هیأت وزیران

تاریخ: 3/3/1383 شماره دادنامه: 68
کلاسه پرونده: 408/81
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای عباس آسایش‌ اردکانی.
موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده 5 آیین‌نامه نحوه و ترتیب وصول پذیره‌ و اهدائی
موضوع تصویب‌نامه شماره 13087 مورخ 22/2/65 هیأت وزیران.
مقدمه:
شاکی طی دادخواست تقدیمی اعلام داشته است، زمین موقوفه مورد نظر اوقاف در تاریخ 26
/1/54 با تنظیم سند رسمی با اخذ پذیره و حق تملک اعیانی به اینجانب واگذار و تا
پایان سال 81 مال‌الاجاره عرصه آن پرداخت شده است. اکنون بعد از گذشت 27 سال و 9
ماه اوقاف یزد به استناد ماده 5 آیین‌نامه نحوه و ترتیب وصول پذیره و اهدائی
درخواست 50% سرقفلی را دارند لذا به استناد ماده 13 قانون تشکیلات و اختیارات
سازمان حج و اوقاف و امور خیریه مصوب 63 «وجوهی که از محل پذیره و اهدائی حاصل از
اجاره و استیجار رقبات موقوفه دریافت می‌گردد از عواید همان موقوفه محسوب و به
مصارف مقرره خواهد رسید» اشاره‌ای برای وصول سرقفلی در صورت تبدیل محل مسکونی به
محل کسب نگردیده است. بنابراین ماده 5 آیین‌نامه استنادی برخلاف قانون بوده و قابل
ترتیب اثر نمی‌باشد، درخواست ابطال ماده 5 آیین‌نامه استنادی اوقاف را دارم. معاون
دفتر امور حقوقی دولت در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 12709 مورخ 21/2/82
مبادرت به ارسال تصویرنامه شماره 167/230/2/1 مورخ 17/2/82 سازمان حج و اوقاف و
امور خیریه نموده است. در این نامه آمده است، بموجب قرارداد اجاره منعقده قطعه
زمینی به مساحت 465
متر مربع صرفاً به منظور احداث یک واحد مسکونی به اجاره خواهان واگذار شده است. در
بند 7 شروط سند اجاره تصریح شده که مستاجر حق تغییر و تبدیل محل مسکونی را به محل
کسب ندارد. متأسفانه خواهان بدون اطلاع موجر و در جهت منافع برخلاف شرط صریح مندرج
در سند اجاره قسمتی از عرصه مسکونی مورد اجاره را به تجاری (مغازه) تبدیل نموده
است و به این ترتیب منافع سرشاری را من غیرحق برای خود تأمین نموده است که مطابق
ماده 5 آیین‌نامه نحوه و ترتیب وصول پذیره و اهدائی بایستی 50% سرقفلی محل کسب را
موقوفه پرداخت نماید. شاکی مدعی است در ماده 13 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان
اوقاف و امور خیریه اشاره‌ای برای وصول سرقفلی در صورت تبدیل محل مسکونی به تجاری
نشده است. در حالی که ماده 13 قانون مذکور به هیچ وجه درصدد حصر عواید موقوفات به
پذیره و اهدائی و اجاره بها نبوده و عواید موقوفه منحصر به عواید مندرج در ماده 13
نمی‌باشد. کما اینکه موقوفات عواید دیگری نظیر عواید معادن و غیره که جزء عایدات
موقوفه می‌باشد داراست که در ماده 13 اسمی از آنها برده نشده و سرقفلی معین در
ماده 5 آیین‌نامه نحوه و ترتیب وصول پذیره و اهدائی نیز حکم خاصی است که در مورد
تبد
یل محل اجاره از مسکونی به تجاری در مقابل تخلف از شرط سند قابل مطالبه می‌باشد و
اصولاً بنابر موازین شرعی و قانونی هر مشروطه مستحق مطالبه وجوهی است که از تخلف
طرف حاصل می‌شود بنابراین درخواست شاکی به ابطال ماده 5 در واقع منافی با اصل
استحقاق مشروطه می‌باشد که شرعاً و قانوناً قابل پذیرش نیست. هیأت عمومی دیوان عدالت
اداری در تاریخ فوق به ریاست حجت‌الاسلام والمسلمین دری نجف‌آبادی و با حضور رؤسای
شعب بدوی و رؤسا ومستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره
با اکثریت آراء بشرح آتی مبادرت به‌صدور رأی می‌نماید.
رأی هیأت عمومی
نظر به حکم مقرر در ماده 13 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور
خیریه مصوب 1363 مبنی بر اختصاص عواید حاصل از محل پذیره و اهدائی و اجاره و
استیجار موقوفات به موقوفه مورد اجاره و اینکه سرقفلی حاصل از احداث بنای تجاری در
زمین مسکونی موقوفه برخلاف شرط مندرج در سند اجاره از جمله عواید حاصل از اجاره
زمین موقوفه می‌باشد و علی‌القاعده مقتضای شرط ضمن عقد و لزوم رعایت غبطه و صرفه
موقوفه آن است که بخشی از سرقفلی حاصل در سهم ملک موقوفه مورد اجاره قرار گیرد
ماده 5 آیین‌نامه نحوه و ترتیب وصول پذیره اهدائی که به تجویز ماده 13 قانون
فوق‌الاشعار تصویب شده است مغایرتی با قانون ندارد.