تقاضای حذف تبصره های 3 و 4 بند (و) بخش 2-2 دفترچه راهنمای آزمون ورودی تحصیلات تکمیلی سال 1383 و بند یک قسمت ب بند 4 دستورالعمل آیین نامه اجرائی قانون اعطای مدرک به حافظان کل قرآن مجید و چگونگی حافظ کل قرآن بودن

تقاضای حذف تبصره‌های
3 و 4 بند (و) بخش 2-2 دفترچه راهنمای آزمون ورودی تحصیلات تکمیلی سال 1383 و بند
یک قسمت ب بند 4 دستورالعمل آیین‌نامه اجرائی قانون اعطای مدرک به حافظان کل قرآن
مجید و چگونگی حافظ کل قرآن بودن

تاریخ: 22/6/1383 شماره دادنامه: 233
کلاسه پرونده: 1028/82
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای حبیب‌الله عزیزی
طرف شکایت: سازمان سنجش آموزش کشور
موضوع شکایت و خواسته: تقاضای حذف تبصره‌های 3 و 4 بند (و) بخش 2-2 دفترچه راهنمای
آزمون ورودی تحصیلات تکمیلی سال 1383 و بند یک قسمت ب بند 4 دستورالعمل آیین‌نامه
اجرائی قانون اعطای مدرک به حافظان کل قرآن مجید و چگونگی حافظ کل قرآن بودن.
مقدمه:
شاکی طی دادخواست تقدیمی اعلام داشته است، 1- براساس متن قانون اعطای مدرک
کارشناسی و بالاتر به حافظان کل قرآن مجید مصوب 1375 وزارت علوم و تحقیقات و
فناوری و حافظان کل قرآن که در آزمون ترجمه، تفسیر و علوم قرآنی و دروس اختصاصی
کارشناسی علوم قرآن و حدیث شرکت نموده و حد نصاب لازم را کسب نمایند، مدرک رسمی
کارشناسی این رشته را اعطاء نماید. سازمان سنجش آموزش کشور به عنوان مجری قانون،
آزمون مذکور را در قالب آزمون ورودی کارشناسی ارشد دانشگاه‌ها برگزار می‌نماید.
سازمان مذکور در تبصره 3 بند (و) بخش 2-2 دفترچه راهنمای آزمون ورودی تحصیلات
تکمیلی سال 1383 داشتن دیپلم نظام قدیم، مدرک پیش‌دانشگاهی یا فوق دیپلم را به
عنوان شرط شرکت در آزمون اعلام نموده است. از آنجا که این شرط برخلاف اطلاق عنوان
حافظ کل قرآن و خارج از شرایط مقرر در قانون می‌باشد، لذا تقاضا دارد تبصره مذکور
ملغی گردد. 2- براساس تبصره 2 قانون فوق‌الذکر درخصوص حافظان قرآن مدرک کارشناسی
علوم قرآنی و به تصریح رأی دادنامه 291 و 292 مورخ 4/9/80 هیأت عمومی آن دیوان،
کسب مدرک کارشناسی ارشد علوم قرآنی منوط به تحقق و اجتماع دو شرط «موفقیت در آزمون
ویژه کلیه دروس کارشناسی ا
رشد مصوب علوم قرآنی و ارائه یک رساله تحقیقی در علوم قرآنی» می‌باشد. لکن سازمان
سنجش آموزش کشور به استناد بند یک قسمت ب بند 4 دستورالعمل در تبصره 4 بند (و) بخش
2-2 دفترچه راهنمای آزمون ورودی تحصیلات تکمیلی، شرکت در آزمون دروس دوره کارشناسی
(آزمون ورودی کارشناسی ارشد) و کسب حد نصاب در آن را به شرایط قانون اضافه نموده
است. ضمن این‌که آزمون ویژه مذکور در تبصره دو قانون تاکنون برگزار نگردیده و
سازمان سنجش آموزش کشور این گروه از حافظان را براساس تبصره دو آیین‌نامه اجرائی
قانون برای تحصیل به دانشگاه‌های مجری کارشناسی ارشد علوم قرآنی معرفی نموده است و
این روال در سال گذشته نیز اعمال گردیده است. در حالی که تبصره مذکور با رأی آن
دیوان در مورخ 4/9/80 ابطال گردیده است. بنا به مراتب درخواست رسیدگی و ابطال
موارد شکایت را دارد. معاون اجرائی سازمان سنجش آموزش کشور در پاسخ به شکایت مذکور
طی نامه شماره 1806/1 مورخ 12/2/83 اعلام داشته‌اند، 1- همان‌طور که مستحضرید در
نظام آموزش عالی کشور در کلیه رشته‌های دانشگاهی داوطلبان مدرک کارشناسی لزوماً
می‌بایست دوره آموزش متوسطه را به پایان برسانند، یعنی می‌بایستی دارای دیپلم نظام
قدیم یا
مدرک پیش‌دانشگاهی یا مدرک کاردانی باشند تا بتوانند در دوره‌های آموزش عالی شرکت
و موفق به کسب مدرک کارشناسی یا بالاتر شوند. در واقع این رویه‌ای است معمول که از
بدو تأسیس نظام آموزش عالی کشور نیز متداول بوده است. در ماده واحده قانون اعطاء
مدرک کارشناسی و بالاتر به حافظان قرآن مجید مصوب 1375 مقرر شده که وزارت علوم هر
ساله برای حافظان کل قرآن که آشنا با ترجمه و تفسیر و علوم قرآنی و دروس اختصاصی
در سطح کارشناسی این رشته باشند آزمون ویژه برگزار نموده به قبول‌شدگان مدرک رسمی
کارشناسی رشته علوم قرآنی و حدیث اعطاء نماید. در این ماده واحده هر چند به طور
اطلاق به عبارت حافظان کل قرآن کریم اشاره شده است ولی مفهوم این عبارت لزوماً
حافظان کل قرآن بدون مدرک تحصیلی آموزش متوسطه را نمی‌رساند به عبارت دیگر صریحاً
تصریح نشده است که حافظان کل قرآن کریم بدون مدرک دیپلم یا مدرک پیش‌دانشگاهی یا
کاردانی می‌توانند مدرک کارشناسی دریافت نمایند. بلکه اصولاً اطلاق عبارت به اصل
منصرف می‌شود که همان داشتن مدرک پایان آموزش متوسطه یا کاردانی برای کلیه
متقاضیان مدرک رسمی کارشناسی است یعنی این اصل نظر به اطلاق عبارت برای حافظان کل
قرآن کریم نی
ز لازم‌الرعایه است. بنابراین توضیحات، روش اجرائی سازمان سنجش آموزش کشور و وزارت
علوم، تحقیقات و فناوری در این خصوص دقیقاً بر مبنای اصول علمی و ضوابط قانونی
می‌باشد. 2- در خصوص برگزاری آزمون ویژه برای کلیه دروس کارشناسی ارشد حافظان
داوطلب ورود به دوره کارشناسی ارشد دارای مدرک مصوب علوم قرآنی لازم به ذکر است که
این سازمان دقیقاً منطبق با تبصره 2 ماده واحده مذکور عمل می‌نماید و این آزمون
ویژه هم زمان با برگزاری آزمون کارشناسی ارشد برای داوطلبان موصوف برگزار می‌گردد
و موضوع حد نصاب نیز از آزمون سال گذشته برای این دسته از داوطلبان منتفی است و
اعمال نمی‌شود. 3- همان‌طور که در تبصره 2 ماده واحده مورد بحث عنوان شده است،
داوطلبان کسب مدرک کارشناسی ارشد رشته علوم قرآنی و حدیث پس از موفقیت در آزمون
ویژه مکلف به ارائه یک رساله تحقیقی در زمینه علوم قرآنی می‌باشند. پر واضح است که
انجام تحقیقات علمی لزوماً می‌بایست زیر نظر اساتید مجرب و حتی‌المقدور دانشگاهی
صورت پذیرد. با عنایت به اینکه اساتید علوم قرآنی در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی
کشور مشغول فعالیت می‌باشند. لذا داوطلبان مدرک کارشناسی ارشد علوم قرآنی نیز برای
انجام این
تکلیف به دانشگاههای مرتبط معرفی می‌شوند تا پس از انجام تحقیق و ارائه آن و
ارزیابی توسط اساتید مجرب و تأیید آنها اقدام مناسب برای اعطاء مدرک صورت گیرد.
ضمناً خاطرنشان می‌سازد، مطابق ماده 5 آیین‌نامه اجرائی قانون مزبور مدرک
پذیرفته‌شدگان توسط معاونت دانشجوئی و فرهنگی وزارت علوم‏، تحقیقات و فناوری صادر
می‌شود و این سازمان در این خصوص وظیفه‌ای ندارد. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در
تاریخ فوق به ریاست حجت‌الاسلام والمسلمین رازینی و با حضور رؤسای شعب بدوی و رؤسا
و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء
بشرح آتی مبادرت بصدور رأی می‌نماید.
رأی هیأت عمومی
قانونگذار به منظور گسترش فرهنگ حفظ قرآن توأم با درک مفاهیم قرآن مجید و در مقام
تشویق و ترغیب اشخاص در جهت نیل به اهداف والای مقنن و ارج نهادن به تلاش و توفیق
‌آنان در این امر عظیم وزارت فرهنگ و آموزش عالی را مکلف کرده است که همه‌ساله یک
دوره آزمون ویژه برای حافظان کل قرآن منحصراً به شرط آشنایی با ترجمه و تفسیر علوم
قرآنی و دروس اختصاصی در سطح کارشناسی این رشته فارغ از هر گونه قید و شرط دیگری
از جمله میزان تحصیلات آنان براساس نظام آموزشی کشور برگزار کند و به قبول‌شدگان
مدرک رسمی کارشناسی رشته علوم قرآنی و حدیث اعطاء نماید. نظر به اینکه مقررات و
نظامات دولتی و دستورالعملهای اجرائی قانون منحصراً باید متضمن شیوه‌های اجرائی
مطلوب در قلمرو هدف و حکم مقنن باشد و موجبات توسعه و یا تضییق دایره شمول قانون
را فراهم نسازد. تبصره 3 بند (و) بخش 2-2 دفترچه راهنمای آزمون ورودی تحصیلات
تکمیلی سال 1383 که برخورداری حافظان کل قرآن مجید را برای استفاده از قانون مذکور
و اخذ مدرک تحصیلی کارشناسی مقید و مشروط به داشتن یکی از مدارک تحصیلی دیپلم نظام
قدیم، گواهینامه دوره پیش‌دانشگاهی و مدرک کاردانی قبل از تاریخ 31/6/83 نموده و
همچنین
تبصره 4 آن که با وضع قواعد آمره استفاده از مزایای قانون مزبور را برای حافظان
دارای مدرک تحصیلی کارشناسی علوم قرآنی منوط به شرایط خاصی کرده و با این کیفیت
موجبات تضییق اطلاق حکم مقنن و دایره شمول آن را فراهم ساخته است، خلاف قانون و
خارج از حدود اختیارات تشخیص داده و به استناد قسمت دوم ماده 25 قانون دیوان عدالت
اداری ابطال می‌شود.