آیین نامه اجرایی بند (11) ماده (121) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
آییننامه
اجرایی بند (11) ماده (121) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی
جمهوری اسلامی ایران
شماره : .19454ت33260هـ
تاریخ : 1384.04.22
سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور ـ وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1384.4.8 بنا به پیشنهاد شماره 101.55749 مورخ
1384.3.31سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور و به استناد بند (11) ماده (121) قانون
برنامه چهارم توسعه اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب 1383ـ
آییننامه اجرایی بند یاد شده را به شرح ذیلتصویب نمود:
آییننامه اجرایی بند (11) ماده (121) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی،
اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
ماده 1ـ در این آییننامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط بکار برده میشوند:
الف ـ پدافند غیرعامل: مجموعه اقدامات غیرمسلحانهای که موجب کاهش آسیب پذیری
نیروی انسانی ،ساختمانها و تاسیسات، تجهیزات و شریانهای کشور در مقابل عملیات
خصمانه و مخرب دشمن میگردد.
ب ـ مراکز تحت پوشش: کلیه تزیربنایی، ساختمانهای حساس و شریانهای اصلی و حیاتی
کشور اعم ازآنکه در دست مطالعه، اجرا و یا در حال بهرهبرداری میباشند و احتمال
حملات نظامی دشمن علیه آنها وجوددارد به شرح زیر سطح بندی میشود:
1 ـ اصلی و حیاتی: مراکزی که دارای گستره فعالیت ملی میباشند و وجود و استمرار
فعالیت آنها برایکشور حیاتی است و آسیب یا تصرف آنها بوسیله دشمن باعث اختلال کلی
در اداره امور کشور میگردد.
2 ـ مراکز حساس: مراکزی که دارای گستره فعالیت منطقهای میباشند و وجود و
استمرار فعالیت آنها برایمناطقی از کشور ضروری است و آسیب یا تصرف آنها بوسیله
دشمن باعث بروز اختلال در بخشی از کشورمیگردد.
3 ـ مراکز مهم: مراکزی که دارای گستره فعالیت محلی میباشند و وجود و استمرار
فعالیت آنها برایبخشی از کشور دارای اهمیت است و آسیب یا تصرف آنها بوسیله دشمن
باعث بروز اختلال در بخشی ازکشور میگردد.
ج ـ کمیته دائمی: کمیته دائمی پدافند غیرعامل کشور متشکل از نمایندگان ستاد کل
نیروهای مسلح، دولتو قرارگاه پدافند هوایی خاتمالانبیاء (ص) که براساس فرمان
رهبری تشکیل گردیده است.
د ـ دبیرخانه کمیته دائمی: دبیرخانه کمیته دائمی پدافند غیرعامل مستقر در ستاد کل
نیروهای مسلح.
هـ ـ سازمان مدیریت: سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور
و ـ وزارت دفاع: وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
ز ـ قرارگاه پدافند: قرارگاه پدافند هوایی خاتمالانبیاء (ص)
ح ـ کمیته دستگاه اجرایی: کمیتههای پدافند غیرعامل دستگاههای اجرایی کشور که با
مسؤولیت بالاترینمقام دستگاه یا یکی از معاونین وی با اختیارات کافی تشکیل
میگردد.
ماده 2ـ وظایف و اختیارات کمیته دائمی عبارتند از:
1ـ تصویب سیاستها و خط مشیهای پدافند غیر عامل کشور
2ـ ایجاد زمینههای مناسب فرهنگی به منظور ارتقای آگاهی درخصوص پدافند غیرعامل
3ـ تصویب ضوابط و دستور العملهای (عمومی و اختصاصی) مرتبط با این آییننامه
4ـ تعیین مصادیق تأسیسات زیربنایی، ساختمانهای حساس و شریانهای اصلی و حیاتی کشور
5 ـ تصویب سطح بندی و اولویت بندی مراکز تحت پوشش براساس پیشنهاد دستگاه مربوط
6ـ تصویب طرحهای پدافند غیرعامل و برآورد اعتبار مورد نیاز آن تبصره ـ کمیته دائمی
میتواند حسبمورد تصویب طرحهای پدافند غیرعامل مراکز مهم را به کمیته پدافند
غیرعامل دستگاههای مشمول تفویضنماید.
7ـ بررسی و تایید نتایج ارزیابیها از اجرای طرحهای پدافند غیرعامل به منظور اصلاح
و بهینهسازیطرحها و روشها
8 ـ نظارت بر اجرای صحیح آییننامه موجود
9ـ ایجاد هماهنگی لازم در دستگاههای اجرایی به منظور توسعه، ارتقای آگاهی و رعایت
پدافندغیرعامل.
ماده 3ـ دبیرخانه کمیته دائمی وظایف و اختیارات زیر را برعهده دارد:
1ـ تهیه پیش نویس سیاستها و خط مشیها به منظور ارایه به کمیته دائمی
2ـ بررسی دستورالعملهای پیشنهادی و تنظیم دستور جلسات کمیته دائمی
3ـ تنظیم اولویت موضوعات جهت طرح در جلسات کمیته دائمی
4ـ ابلاغ ضوابط و دستورالعملهای مصوب کمیته دائمی به دستگاههای مشمول
ماده 4 ـ وزارت دفاع دارای وظایف و اختیارات زیر است:
1ـ پیگیری اجرای طرحهای پدافند غیرعامل
2ـ تهیه و تدوین ضوابط و مقررات عمومی در زمینه پدافند غیرعامل و پیشنهاد آن به
کمیته دائمی
3ـ انجام پژوهشهای نظری و کاربردی عمومی در زمینه پدافند غیرعامل با استفاده از
ظرفیتهای بخشدفاع
4ـ برنامهریزی و اجرای آموزشهای کوتاه مدت پدافند غیرعامل
5 ـ ارزیابی فنی طرحهای پدافند غیرعامل تهیه شده توسط کمیته دستگاههای اجرایی
6ـ تهیه گزارش نظارت بر اجرای پدافند غیرعامل دستگاههای اجرایی و ارایه آن به
کمیته دائمی
ماده 5 ـ سازمان مدیریت مسؤول لحاظ نمودن مصوبات فنی کمیته دائمی در تهیه، تدوین
و ابلاغ ضوابطو معیارهای فنی به دستگاههای اجرایی میباشد.
ماده 6ـ قرارگاه پدافند دارای وظایف و اختیارات زیر است:
1ـ تبیین و برآورد تهدیدات و شناسایی دقیق تسلیحات دشمن از نظر زمان، حجم و منطقه
عمل جهتارایه به کمیته دائمی
2ـ هماهنگ سازی برنامههای پدافند عامل و غیرعامل با توجه به میزان اثربخشی پدافند
در هر نقطه وارایه پیشنهاد به کمیته دائمی
3ـ ارزیابی عملیاتی اولویت بندی مراکز تحت پوشش با توجه به برآورد تهدیدات و
پیشنهاد به کمیتهدائمی
ماده 7ـ وظایف و اختیارات کمیتههای دستگاههای اجرایی عبارتند از:
1ـ بررسی و پیشنهاد سطح بندی و اولویت بندی مراکز دستگاه مربوط
2ـ پیگیری تهیه و اجرای طرح پدافند غیرعامل مراکز موجود براساس مصوبات کمیته دائمی
و نظام فنی واجرایی کشور به نحوی که در طول برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی
و فرهنگی جمهوری اسلامیایران ـ مصوب 1383ـ حداقل مراکز حیاتی و حساس کشور ایمن
سازی شوند.
3ـ نظارت بر اعمال ضوابط و مقررات پدافند غیرعامل در طرحهای دستگاه مربوط
4ـ انجام پژوهشها و آموزشهای تخصصی و عمومی در زمینه پدافند غیرعامل مرتبط با
موضوعاتتخصصی دستگاه مربوط
ماده 8 ـ در مورد طرحهای مصوب و در دست اجرا یا در دست مطالعه که اعتبار آنها از
محل بودجهعمومی کشور تأمین میگردد، دستگاه اجرایی موظف است اعتبار مربوط به
رعایت اجرای ضوابط و مقرراتپدافند غیرعامل را ضمن اعتبار سالانه آن دستگاه
پیشبینی نماید.
ماده 9ـ سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور با توجه به مصوبات کمیته دائمی در مورد
تأمین اعتبارمراکز در حال بهرهبرداری، مربوط به دستگاههایی که از محل بودجه
عمومی کشور تأمین اعتبار میگردند،براساس پیشنهاد هریک از دستگاههای اجرایی و با
رعایت مفاد ماده (32) قانون برنامه چهارم توسعه اعتبارمورد نیاز برای اجرای طرحهای
پدافند غیرعامل مراکز مذکور را ضمن لایحه بودجه سالیانه کشور پیشبینیمینماید.
ماده 10ـ کلیه شرکتهای دولتی موظفند اعتبار مورد نیاز برای طرحهای پدافند غیرعامل
مربوط به مراکزدر حال بهرهبرداری، در دست اجرا و یا در دست مطالعه مربوط را از
محل منابع داخلی پیشبینیتأمین نمایند.
محمدرضا عارف - معاون اول رئیس جمهور
اجرایی بند (11) ماده (121) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی
جمهوری اسلامی ایران
شماره : .19454ت33260هـ
تاریخ : 1384.04.22
سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور ـ وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1384.4.8 بنا به پیشنهاد شماره 101.55749 مورخ
1384.3.31سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور و به استناد بند (11) ماده (121) قانون
برنامه چهارم توسعه اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب 1383ـ
آییننامه اجرایی بند یاد شده را به شرح ذیلتصویب نمود:
آییننامه اجرایی بند (11) ماده (121) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی،
اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
ماده 1ـ در این آییننامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط بکار برده میشوند:
الف ـ پدافند غیرعامل: مجموعه اقدامات غیرمسلحانهای که موجب کاهش آسیب پذیری
نیروی انسانی ،ساختمانها و تاسیسات، تجهیزات و شریانهای کشور در مقابل عملیات
خصمانه و مخرب دشمن میگردد.
ب ـ مراکز تحت پوشش: کلیه تزیربنایی، ساختمانهای حساس و شریانهای اصلی و حیاتی
کشور اعم ازآنکه در دست مطالعه، اجرا و یا در حال بهرهبرداری میباشند و احتمال
حملات نظامی دشمن علیه آنها وجوددارد به شرح زیر سطح بندی میشود:
1 ـ اصلی و حیاتی: مراکزی که دارای گستره فعالیت ملی میباشند و وجود و استمرار
فعالیت آنها برایکشور حیاتی است و آسیب یا تصرف آنها بوسیله دشمن باعث اختلال کلی
در اداره امور کشور میگردد.
2 ـ مراکز حساس: مراکزی که دارای گستره فعالیت منطقهای میباشند و وجود و
استمرار فعالیت آنها برایمناطقی از کشور ضروری است و آسیب یا تصرف آنها بوسیله
دشمن باعث بروز اختلال در بخشی از کشورمیگردد.
3 ـ مراکز مهم: مراکزی که دارای گستره فعالیت محلی میباشند و وجود و استمرار
فعالیت آنها برایبخشی از کشور دارای اهمیت است و آسیب یا تصرف آنها بوسیله دشمن
باعث بروز اختلال در بخشی ازکشور میگردد.
ج ـ کمیته دائمی: کمیته دائمی پدافند غیرعامل کشور متشکل از نمایندگان ستاد کل
نیروهای مسلح، دولتو قرارگاه پدافند هوایی خاتمالانبیاء (ص) که براساس فرمان
رهبری تشکیل گردیده است.
د ـ دبیرخانه کمیته دائمی: دبیرخانه کمیته دائمی پدافند غیرعامل مستقر در ستاد کل
نیروهای مسلح.
هـ ـ سازمان مدیریت: سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور
و ـ وزارت دفاع: وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
ز ـ قرارگاه پدافند: قرارگاه پدافند هوایی خاتمالانبیاء (ص)
ح ـ کمیته دستگاه اجرایی: کمیتههای پدافند غیرعامل دستگاههای اجرایی کشور که با
مسؤولیت بالاترینمقام دستگاه یا یکی از معاونین وی با اختیارات کافی تشکیل
میگردد.
ماده 2ـ وظایف و اختیارات کمیته دائمی عبارتند از:
1ـ تصویب سیاستها و خط مشیهای پدافند غیر عامل کشور
2ـ ایجاد زمینههای مناسب فرهنگی به منظور ارتقای آگاهی درخصوص پدافند غیرعامل
3ـ تصویب ضوابط و دستور العملهای (عمومی و اختصاصی) مرتبط با این آییننامه
4ـ تعیین مصادیق تأسیسات زیربنایی، ساختمانهای حساس و شریانهای اصلی و حیاتی کشور
5 ـ تصویب سطح بندی و اولویت بندی مراکز تحت پوشش براساس پیشنهاد دستگاه مربوط
6ـ تصویب طرحهای پدافند غیرعامل و برآورد اعتبار مورد نیاز آن تبصره ـ کمیته دائمی
میتواند حسبمورد تصویب طرحهای پدافند غیرعامل مراکز مهم را به کمیته پدافند
غیرعامل دستگاههای مشمول تفویضنماید.
7ـ بررسی و تایید نتایج ارزیابیها از اجرای طرحهای پدافند غیرعامل به منظور اصلاح
و بهینهسازیطرحها و روشها
8 ـ نظارت بر اجرای صحیح آییننامه موجود
9ـ ایجاد هماهنگی لازم در دستگاههای اجرایی به منظور توسعه، ارتقای آگاهی و رعایت
پدافندغیرعامل.
ماده 3ـ دبیرخانه کمیته دائمی وظایف و اختیارات زیر را برعهده دارد:
1ـ تهیه پیش نویس سیاستها و خط مشیها به منظور ارایه به کمیته دائمی
2ـ بررسی دستورالعملهای پیشنهادی و تنظیم دستور جلسات کمیته دائمی
3ـ تنظیم اولویت موضوعات جهت طرح در جلسات کمیته دائمی
4ـ ابلاغ ضوابط و دستورالعملهای مصوب کمیته دائمی به دستگاههای مشمول
ماده 4 ـ وزارت دفاع دارای وظایف و اختیارات زیر است:
1ـ پیگیری اجرای طرحهای پدافند غیرعامل
2ـ تهیه و تدوین ضوابط و مقررات عمومی در زمینه پدافند غیرعامل و پیشنهاد آن به
کمیته دائمی
3ـ انجام پژوهشهای نظری و کاربردی عمومی در زمینه پدافند غیرعامل با استفاده از
ظرفیتهای بخشدفاع
4ـ برنامهریزی و اجرای آموزشهای کوتاه مدت پدافند غیرعامل
5 ـ ارزیابی فنی طرحهای پدافند غیرعامل تهیه شده توسط کمیته دستگاههای اجرایی
6ـ تهیه گزارش نظارت بر اجرای پدافند غیرعامل دستگاههای اجرایی و ارایه آن به
کمیته دائمی
ماده 5 ـ سازمان مدیریت مسؤول لحاظ نمودن مصوبات فنی کمیته دائمی در تهیه، تدوین
و ابلاغ ضوابطو معیارهای فنی به دستگاههای اجرایی میباشد.
ماده 6ـ قرارگاه پدافند دارای وظایف و اختیارات زیر است:
1ـ تبیین و برآورد تهدیدات و شناسایی دقیق تسلیحات دشمن از نظر زمان، حجم و منطقه
عمل جهتارایه به کمیته دائمی
2ـ هماهنگ سازی برنامههای پدافند عامل و غیرعامل با توجه به میزان اثربخشی پدافند
در هر نقطه وارایه پیشنهاد به کمیته دائمی
3ـ ارزیابی عملیاتی اولویت بندی مراکز تحت پوشش با توجه به برآورد تهدیدات و
پیشنهاد به کمیتهدائمی
ماده 7ـ وظایف و اختیارات کمیتههای دستگاههای اجرایی عبارتند از:
1ـ بررسی و پیشنهاد سطح بندی و اولویت بندی مراکز دستگاه مربوط
2ـ پیگیری تهیه و اجرای طرح پدافند غیرعامل مراکز موجود براساس مصوبات کمیته دائمی
و نظام فنی واجرایی کشور به نحوی که در طول برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی
و فرهنگی جمهوری اسلامیایران ـ مصوب 1383ـ حداقل مراکز حیاتی و حساس کشور ایمن
سازی شوند.
3ـ نظارت بر اعمال ضوابط و مقررات پدافند غیرعامل در طرحهای دستگاه مربوط
4ـ انجام پژوهشها و آموزشهای تخصصی و عمومی در زمینه پدافند غیرعامل مرتبط با
موضوعاتتخصصی دستگاه مربوط
ماده 8 ـ در مورد طرحهای مصوب و در دست اجرا یا در دست مطالعه که اعتبار آنها از
محل بودجهعمومی کشور تأمین میگردد، دستگاه اجرایی موظف است اعتبار مربوط به
رعایت اجرای ضوابط و مقرراتپدافند غیرعامل را ضمن اعتبار سالانه آن دستگاه
پیشبینی نماید.
ماده 9ـ سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور با توجه به مصوبات کمیته دائمی در مورد
تأمین اعتبارمراکز در حال بهرهبرداری، مربوط به دستگاههایی که از محل بودجه
عمومی کشور تأمین اعتبار میگردند،براساس پیشنهاد هریک از دستگاههای اجرایی و با
رعایت مفاد ماده (32) قانون برنامه چهارم توسعه اعتبارمورد نیاز برای اجرای طرحهای
پدافند غیرعامل مراکز مذکور را ضمن لایحه بودجه سالیانه کشور پیشبینیمینماید.
ماده 10ـ کلیه شرکتهای دولتی موظفند اعتبار مورد نیاز برای طرحهای پدافند غیرعامل
مربوط به مراکزدر حال بهرهبرداری، در دست اجرا و یا در دست مطالعه مربوط را از
محل منابع داخلی پیشبینیتأمین نمایند.
محمدرضا عارف - معاون اول رئیس جمهور