آیین نامه اجرایی ماده (156) تنفیذی قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ، موضوع ماده (105) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
آییننامه اجرایی ماده (156) تنفیذی قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی،
اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، موضوع ماده (105) قانون برنامه چهارم
توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
شماره : .27885ت 33407هـ
تاریخ : 1384.05.08
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ـ وزارت کشور ـ سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور
سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ـ سازمان تربیت بدنی سازمان تبلیغات اسلامی
بنیاد شهید و امور ایثارگران
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1384.4.8 بنا به پیشنهاد وزارتخانههای فرهنگ و ارشاد
اسلامی و کشور،سازمان تبلیغات اسلامی و سازمان تربیت بدنی و به استناد ماده (156)
تنفیذی قانون برنامه سوم توسعهاقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران،
موضوع ماده (105) قانون برنامه چهارم توسعهاقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری
اسلامی ایران ـ مصوب 1383 ـ، آییننامه اجرایی ماده یاد شده را بهشرح زیر تصویب
نمود:
آییننامه اجرایی ماده (156) تنفیذی قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و
فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، موضوع ماده (105) قانون برنامه چهارم توسعه
اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
ماده 1- شوراهای اسلامی شهر و روستا حسب شرایط و موقعیت جغرافیایی، جمعیتی،
تاریخی و بافتفرهنگی و اجتماعی هر شهر و یا روستا موظفند با همکاری دستگاههای
دولتی و با استفاده از امکاناتشهرداریها و دهیاریها، سازمانهای غیردولتی و کمکهای
مردمی و نیز توانمندیهای حوزه تحت پوشش خوداقدامهای ذیل را انجام دهند:
1- مطالعه، شناخت و بررسی مشکلات، مسایل، نیازها و توانمندیهای فرهنگی، هنری،
آموزشی، ورزشیو میراث فرهنگی شهر و روستای مربوط جهت ارایه راهکارهای مناسب به
سازمانها و دستگاههای ذی ربط.
2- بررسی نیازها و اولویتهای ورزشی، فرهنگی و آموزشی شهر یا روستای مربوط و اعلا
م به دستگاههایذی ربط.
3- مساعدت و همکاری در جهت حفظ، نگهداری و تعیین حریم بافت تاریخی، آثار و ابنیه
تاریخی وگلزار شهدا.
4- آشنایی با برنامهها، اعتبارات و سیاستهای سازمانها و دستگاههای اجرایی مرتبط
درخصوص مسایلفرهنگی، ورزشی، هنری، آموزشی و میراث فرهنگی به منظور اطلاع و
همکاری با دستگاههای اجرایی.
5- پیشنهاد میزان اعتبارات مورد نیاز فعالیتهای فرهنگی، هنری، آموزشی، ورزشی و
حفظ میراثفرهنگی شهر و روستا به دستگاههای مربوط.
6- پیشنهاد برنامههای سالیانه در امور دینی، فرهنگی، ورزشی، آموزشی و هنری
همچون برپاییجشنوارهها، نمایشگاهها، مسابقههای علمی، فرهنگی و هنری و
گرامیداشت ایام ا..براساس سیاستها، اولویتهاو ارزیابیهای انجام شده به دستگاههای
ذی ربط..
تبصره - پیشنهادها و مصوبات شوراها برای دستگاهها در زمینههای یاد شده یکی از
مبانی تصمیمگیریو برنامهریزی محسوب میگردد و دستگاههای اجرایی حسب مورد
پیشنهادها و مصوبات شوراهای اسلامیشهر و روستا را که با وظایف و ماموریتهای آنها
مرتبط باشد، براساس امکانات و اعتبارات در برنامههایاجرایی خود منظور مینمایند.
ماده 2- شوراها موظفند تسهیلات و شرایط مناسب جهت بهرهمندی اقشار مختلف از
امکاناتفرهنگی، هنری، آموزشی و میراث فرهنگی نظیر کتابخانهها، نمایشگاهها،
فرهنگسراها، خانههای فرهنگ،سینماها، سالنهای نمایش، مجموعههای ورزشی، مراکز
آموزشی، موزهها و آثار و ابنیه تاریخی را از طریقاتخاذ روشهای مناسب محلی و
منطقهای با هماهنگی دستگاههای اجرایی ذی ربط فراهم نمایند.
ماده 3- مساعدت و مشارکت در نحوه اداره، نگهداری و بهرهبرداری از کلیه مراکز
فرهنگی، آموزشی،هنری و میراث فرهنگی با موافقت دستگاههای ذی ربط، به عهده
شوراهای اسلامی شهر و روستا میباشد.
ماده 4 - نظارت بر اجرای ضوابط حفاظتی بناها، مجموعهها، محوطهها و بافتهای
تاریخی که به هرنحوی مشمول ضوابط میراث فرهنگی کشور میشوند، به عهده شوراهای
اسلامی شهر و روستا میباشد.
ماده 5 - به منظور افزایش بهرهوری و مشارکت عمومی، شوراها موظفند راههای جلب
مشارکتسازمانها و تشکلهای غیردولتی را در زمینه شناخت مشکلات و مسایل فرهنگی،
هنری، ورزشی، آموزشی وحفاظت از آثار و ابنیه تاریخی و فرهنگی بررسی و در صورت
لزوم با هماهنگی دستگاههای ذی ربط ادارهاین مراکز را در چارچوب سیاستهای دولت بر
عهده این سازمانها قرار دهند.
ماده 6 - مساعدت و مشارکت در زیباسازی و ایمنی فضاهای فرهنگی، بافتها و آثار
تاریخی و دفاعمقدس، بقاع متبرکه، آرامگاه مشاهیر، مساجد، حسینیهها، تکایا،
بازارها و گورستانها با رعایت تناسب باویژگیهای بافتهای تاریخی و اولویت در ارایه
خدمات شهری (از قبیل محوطهسازی، کف سازی، روشناییمناسب، جمعآوری و دفع آبهای
سطحی، تأمین آب آشامیدنی، برق، تلفن، گاز و ایمن سازی در برابر سوانحطبیعی و
آتش سوزی و نصب تابلوهای راهنمایی) با بهرهگیری از تکنیکهای فنی با همکاری
دستگاههایذیربط به عهده شوراهای اسلامی شهر و روستا میباشد.اجرای تصمیمات شورا
در موارد فوق به عهدهشهرداریها و دهیاریها میباشد.
ماده 7- شوراهای اسلامی شهر و روستا براساس امکانات خود میتوانند حمایت و مساعدت
مالی بهسازمانهای غیردولتی و اشخاص در جهت معرفی میراث فرهنگی و ایجاد موزه،
مساجد، نمایشگاه،آموزشگاه، ورزشگاه و کارگاههای هنرهای سنتی، جشنوارهها،
کتابخانه و مجتمعهای فرهنگی - هنری را درچارچوب ضوابط دستگاههای اجرایی عهدهدار
شوند شورا میتواند از مالکان و متصرفان قانونی آثارارزشمند تاریخی و فرهنگی،
حمایت مالی نماید.
ماده 8- حمایت و مساعدت از هنرمندان هنرهای سنتی در رشتههای موسیقی، هنرهای
نمایشی وتجسمی بویژه هنرمندان برگزیدهای که نسبت به تولید آثار اصیل اقدام
میکنند یا در رشتههای هنری رو بهاضمحلال فعالیت دارند و نیز حمایت و مساعدت از
قهرمانان ملی، پیشکسوتان ورزشی و متخصصانورزشی از وظایف شوراهای اسلامی شهر و
روستا میباشد.
ماده 9- حمایت از تشکیل و توسعه فعالیت انجمنهای میراث فرهنگی، انجمنهای ورزشی،
هنری،فرهنگی، آموزشی دوستداران میراث فرهنگی و تشکلهای صنفی حرفهها و مشاغل
مرتبط، از وظایفشوراهای اسلامی شهر و روستا میباشد.
ماده 10- شوراهای اسلامی شهر و روستا می توانند در جهت حمایت و مساعدت مالی و
اجرایی ازپژوهشگران، فرهیختگان علمی و فرهنگی و موسسان پایگاهها و موسسات پژوهشی
در زمینه میراثفرهنگی، ورزشی و هنر اقدام کنند.
ماده 11- شوراهای اسلامی شهر و روستا می توانند از صاحبان مشاغل سنتی و بومی که
بیانگر هویت وممیزههای تاریخی و فرهنگی شهر یا روستا است، حمایت و مساعدت مالی و
اجرایی نمایند.
ماده 12- همکاری با سازمانهای مربوط برای اتخاذ تدابیر لازم به منظور جلوگیری از
تخریب، سرقت،حفاری غیرمجاز و سایر جرایم علیه میراث فرهنگی و ایجاد هماهنگی بین
دستگاههای اجرایی، انتظامی وقضایی به منظور مبارزه با وقوع جرایم یادشده از وظایف
شوراهای اسلامی شهر و روستا میباشد.
ماده 13- شوراها موظفند در زمینه تنظیم و تغییر طرحهایهادی، تفصیلی و جامع مربوط
به بافتقدیمی شهرها و روستاها با سازمانهای ذی ربط هماهنگی لازم را به عمل آورند.
ماده 14 - سازمان میراث فرهنگی وگردشگری حدود عرصه و حریم و ضوابط حفاظتی و
کاربردیبناها، مجموعهها و بافتهای تاریخی شهر یا روستا را به شوراهای شهر یا
روستا اعلام و حسب مورد خدماتکارشناسی و فنی لازم را در کلیه زمینههای مرتبط با
میراث فرهنگی اعم از حفاظت، پژوهش و معرفی میراثفرهنگی ارایه خواهد نمود.
تبصره - سازمان میراث فرهنگی و گردشگری جهت آشنایی اعضای شوراهای اسلامی شهر و
روستا باقوانین و ضوابط میراث فرهنگی کشور، اقدامهای آموزشی لازم را به عمل آورد.
ماده 15 ـ کلیه سازمانها و دستگاههای اجرایی ملی و محلی مکلفند در اجرای ماده
(156) تنفیذی قانونبرنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی
ایران در دریافت پیشنهادها و برنامههایشوراهای اسلامی شهر و روستا با شوراهای
یادشده همکاری نمایند.
ماده 16- نظارت بر حسن اجرای این آییننامه در سطح روستا، بخش، شهر و شهرستان به
عهدهشورای اسلامی فرادست میباشد.
محمدرضا عارف - معاون اول رییسجمهور
اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، موضوع ماده (105) قانون برنامه چهارم
توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
شماره : .27885ت 33407هـ
تاریخ : 1384.05.08
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ـ وزارت کشور ـ سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور
سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ـ سازمان تربیت بدنی سازمان تبلیغات اسلامی
بنیاد شهید و امور ایثارگران
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1384.4.8 بنا به پیشنهاد وزارتخانههای فرهنگ و ارشاد
اسلامی و کشور،سازمان تبلیغات اسلامی و سازمان تربیت بدنی و به استناد ماده (156)
تنفیذی قانون برنامه سوم توسعهاقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران،
موضوع ماده (105) قانون برنامه چهارم توسعهاقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری
اسلامی ایران ـ مصوب 1383 ـ، آییننامه اجرایی ماده یاد شده را بهشرح زیر تصویب
نمود:
آییننامه اجرایی ماده (156) تنفیذی قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و
فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، موضوع ماده (105) قانون برنامه چهارم توسعه
اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
ماده 1- شوراهای اسلامی شهر و روستا حسب شرایط و موقعیت جغرافیایی، جمعیتی،
تاریخی و بافتفرهنگی و اجتماعی هر شهر و یا روستا موظفند با همکاری دستگاههای
دولتی و با استفاده از امکاناتشهرداریها و دهیاریها، سازمانهای غیردولتی و کمکهای
مردمی و نیز توانمندیهای حوزه تحت پوشش خوداقدامهای ذیل را انجام دهند:
1- مطالعه، شناخت و بررسی مشکلات، مسایل، نیازها و توانمندیهای فرهنگی، هنری،
آموزشی، ورزشیو میراث فرهنگی شهر و روستای مربوط جهت ارایه راهکارهای مناسب به
سازمانها و دستگاههای ذی ربط.
2- بررسی نیازها و اولویتهای ورزشی، فرهنگی و آموزشی شهر یا روستای مربوط و اعلا
م به دستگاههایذی ربط.
3- مساعدت و همکاری در جهت حفظ، نگهداری و تعیین حریم بافت تاریخی، آثار و ابنیه
تاریخی وگلزار شهدا.
4- آشنایی با برنامهها، اعتبارات و سیاستهای سازمانها و دستگاههای اجرایی مرتبط
درخصوص مسایلفرهنگی، ورزشی، هنری، آموزشی و میراث فرهنگی به منظور اطلاع و
همکاری با دستگاههای اجرایی.
5- پیشنهاد میزان اعتبارات مورد نیاز فعالیتهای فرهنگی، هنری، آموزشی، ورزشی و
حفظ میراثفرهنگی شهر و روستا به دستگاههای مربوط.
6- پیشنهاد برنامههای سالیانه در امور دینی، فرهنگی، ورزشی، آموزشی و هنری
همچون برپاییجشنوارهها، نمایشگاهها، مسابقههای علمی، فرهنگی و هنری و
گرامیداشت ایام ا..براساس سیاستها، اولویتهاو ارزیابیهای انجام شده به دستگاههای
ذی ربط..
تبصره - پیشنهادها و مصوبات شوراها برای دستگاهها در زمینههای یاد شده یکی از
مبانی تصمیمگیریو برنامهریزی محسوب میگردد و دستگاههای اجرایی حسب مورد
پیشنهادها و مصوبات شوراهای اسلامیشهر و روستا را که با وظایف و ماموریتهای آنها
مرتبط باشد، براساس امکانات و اعتبارات در برنامههایاجرایی خود منظور مینمایند.
ماده 2- شوراها موظفند تسهیلات و شرایط مناسب جهت بهرهمندی اقشار مختلف از
امکاناتفرهنگی، هنری، آموزشی و میراث فرهنگی نظیر کتابخانهها، نمایشگاهها،
فرهنگسراها، خانههای فرهنگ،سینماها، سالنهای نمایش، مجموعههای ورزشی، مراکز
آموزشی، موزهها و آثار و ابنیه تاریخی را از طریقاتخاذ روشهای مناسب محلی و
منطقهای با هماهنگی دستگاههای اجرایی ذی ربط فراهم نمایند.
ماده 3- مساعدت و مشارکت در نحوه اداره، نگهداری و بهرهبرداری از کلیه مراکز
فرهنگی، آموزشی،هنری و میراث فرهنگی با موافقت دستگاههای ذی ربط، به عهده
شوراهای اسلامی شهر و روستا میباشد.
ماده 4 - نظارت بر اجرای ضوابط حفاظتی بناها، مجموعهها، محوطهها و بافتهای
تاریخی که به هرنحوی مشمول ضوابط میراث فرهنگی کشور میشوند، به عهده شوراهای
اسلامی شهر و روستا میباشد.
ماده 5 - به منظور افزایش بهرهوری و مشارکت عمومی، شوراها موظفند راههای جلب
مشارکتسازمانها و تشکلهای غیردولتی را در زمینه شناخت مشکلات و مسایل فرهنگی،
هنری، ورزشی، آموزشی وحفاظت از آثار و ابنیه تاریخی و فرهنگی بررسی و در صورت
لزوم با هماهنگی دستگاههای ذی ربط ادارهاین مراکز را در چارچوب سیاستهای دولت بر
عهده این سازمانها قرار دهند.
ماده 6 - مساعدت و مشارکت در زیباسازی و ایمنی فضاهای فرهنگی، بافتها و آثار
تاریخی و دفاعمقدس، بقاع متبرکه، آرامگاه مشاهیر، مساجد، حسینیهها، تکایا،
بازارها و گورستانها با رعایت تناسب باویژگیهای بافتهای تاریخی و اولویت در ارایه
خدمات شهری (از قبیل محوطهسازی، کف سازی، روشناییمناسب، جمعآوری و دفع آبهای
سطحی، تأمین آب آشامیدنی، برق، تلفن، گاز و ایمن سازی در برابر سوانحطبیعی و
آتش سوزی و نصب تابلوهای راهنمایی) با بهرهگیری از تکنیکهای فنی با همکاری
دستگاههایذیربط به عهده شوراهای اسلامی شهر و روستا میباشد.اجرای تصمیمات شورا
در موارد فوق به عهدهشهرداریها و دهیاریها میباشد.
ماده 7- شوراهای اسلامی شهر و روستا براساس امکانات خود میتوانند حمایت و مساعدت
مالی بهسازمانهای غیردولتی و اشخاص در جهت معرفی میراث فرهنگی و ایجاد موزه،
مساجد، نمایشگاه،آموزشگاه، ورزشگاه و کارگاههای هنرهای سنتی، جشنوارهها،
کتابخانه و مجتمعهای فرهنگی - هنری را درچارچوب ضوابط دستگاههای اجرایی عهدهدار
شوند شورا میتواند از مالکان و متصرفان قانونی آثارارزشمند تاریخی و فرهنگی،
حمایت مالی نماید.
ماده 8- حمایت و مساعدت از هنرمندان هنرهای سنتی در رشتههای موسیقی، هنرهای
نمایشی وتجسمی بویژه هنرمندان برگزیدهای که نسبت به تولید آثار اصیل اقدام
میکنند یا در رشتههای هنری رو بهاضمحلال فعالیت دارند و نیز حمایت و مساعدت از
قهرمانان ملی، پیشکسوتان ورزشی و متخصصانورزشی از وظایف شوراهای اسلامی شهر و
روستا میباشد.
ماده 9- حمایت از تشکیل و توسعه فعالیت انجمنهای میراث فرهنگی، انجمنهای ورزشی،
هنری،فرهنگی، آموزشی دوستداران میراث فرهنگی و تشکلهای صنفی حرفهها و مشاغل
مرتبط، از وظایفشوراهای اسلامی شهر و روستا میباشد.
ماده 10- شوراهای اسلامی شهر و روستا می توانند در جهت حمایت و مساعدت مالی و
اجرایی ازپژوهشگران، فرهیختگان علمی و فرهنگی و موسسان پایگاهها و موسسات پژوهشی
در زمینه میراثفرهنگی، ورزشی و هنر اقدام کنند.
ماده 11- شوراهای اسلامی شهر و روستا می توانند از صاحبان مشاغل سنتی و بومی که
بیانگر هویت وممیزههای تاریخی و فرهنگی شهر یا روستا است، حمایت و مساعدت مالی و
اجرایی نمایند.
ماده 12- همکاری با سازمانهای مربوط برای اتخاذ تدابیر لازم به منظور جلوگیری از
تخریب، سرقت،حفاری غیرمجاز و سایر جرایم علیه میراث فرهنگی و ایجاد هماهنگی بین
دستگاههای اجرایی، انتظامی وقضایی به منظور مبارزه با وقوع جرایم یادشده از وظایف
شوراهای اسلامی شهر و روستا میباشد.
ماده 13- شوراها موظفند در زمینه تنظیم و تغییر طرحهایهادی، تفصیلی و جامع مربوط
به بافتقدیمی شهرها و روستاها با سازمانهای ذی ربط هماهنگی لازم را به عمل آورند.
ماده 14 - سازمان میراث فرهنگی وگردشگری حدود عرصه و حریم و ضوابط حفاظتی و
کاربردیبناها، مجموعهها و بافتهای تاریخی شهر یا روستا را به شوراهای شهر یا
روستا اعلام و حسب مورد خدماتکارشناسی و فنی لازم را در کلیه زمینههای مرتبط با
میراث فرهنگی اعم از حفاظت، پژوهش و معرفی میراثفرهنگی ارایه خواهد نمود.
تبصره - سازمان میراث فرهنگی و گردشگری جهت آشنایی اعضای شوراهای اسلامی شهر و
روستا باقوانین و ضوابط میراث فرهنگی کشور، اقدامهای آموزشی لازم را به عمل آورد.
ماده 15 ـ کلیه سازمانها و دستگاههای اجرایی ملی و محلی مکلفند در اجرای ماده
(156) تنفیذی قانونبرنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی
ایران در دریافت پیشنهادها و برنامههایشوراهای اسلامی شهر و روستا با شوراهای
یادشده همکاری نمایند.
ماده 16- نظارت بر حسن اجرای این آییننامه در سطح روستا، بخش، شهر و شهرستان به
عهدهشورای اسلامی فرادست میباشد.
محمدرضا عارف - معاون اول رییسجمهور