آیین نامه اجرایی بند (ج ) ماده (166) تنفیذی قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ، موضوع ماده (115) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
آییننامه اجرایی بند (ج) ماده (166) تنفیذی قانون برنامه سوم
توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، موضوع ماده (115) قانون
برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
شماره : .27903ت33410هـ
تاریخ : 1384.05.08
وزارت کشور ـ سازمان مدیریت وبرنامه ریزی کشور
سازمان میراث فرهنگی و گردشگری
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1384.4.8 بنابه پیشنهاد وزارت کشور و سازمانهای میراث
فرهنگی وگردشگری و مدیریت و برنامه ریزی کشور و به استناد بند (ج) ماده (166)
تنفیذی قانون برنامه سوم توسعهاقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران،
موضوع ماده (115) قانون برنامه چهارم توسعهاقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری
اسلامی ایران ـ مصوب 1383 ـ، آییننامه اجرایی بند یادشده را بهشرح زیر تصویب
نمود:
آییننامه اجرایی بند (ج) ماده (166) تنفیذی قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی،
اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، موضوع ماده (115) قانون برنامه
چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
ماده 1 - وزارتکشور موظفاست حداکثر تا پایان سال دوم برنامه چهارم توسعه، در
تمام شهرهایدارای بافت تاریخی ارزشمند که محدوده آنها و ضوابط حفاظتی و کاربری
آنها به موجب ماده (2) اینآییننامه توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تعیین و
اعلام شده یا میشود، باتوجه به وسعت وویژگیهای بافت و همچنین تعداد و تنوع بناها،
محوطهها و مجموعههای تاریخی - فرهنگی و عرصه آنها واقعدر محدوده قانونی شهر،
ساختار مدیریتی مناسب در ستاد یا مدیریت مناطق شهری با هماهنگی سازمانیادشده
ایجاد نماید.
تبصره 1 - شرح وظایف، اختیارات، مسوولیتها، امکانات و نیروی انسانی لازم برای
اجرای مفاد اینآییننامه، در ساختار تشکیلاتی واحدهای سازمانی یادشده، توسط
وزارت کشور پیش بینی و تعیین خواهدشد.
تبصره 2 - اجرای وظایف مندرج در این آییننامه تا تشکیل و فعالیت واحدهای سازمانی
موضوع اینماده، برعهده شهرداران شهرهای موضوع این آییننامه میباشد.
ماده 2 - واحدهای سازمانی موضوع ماده (1) این آییننامه، اقدامهای زیر را در سطوح
شهر انجامخواهند داد:
1 - برنامه ریزی، تهیه و اجرای طرحها و انجام اقدامهای لازم به منظور تحقق ضوابط
حفاظتی اعلامشدهتوسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در مورد بناها، مجموعهها،
محوطهها و بافتهای تاریخی.
2 - برنامهریزی و انجام اقدامهای لازم به منظور حمایت و مساعدت فنی، کارشناسی،
مالی و اجرایینسبت به مالکان و متصرفان قانونی آثار ارزشمند تاریخی، فرهنگی،
بازشناسی، حفاظت و احیای اماکن وبافتهای تاریخی از قبیل ساماندهی معابر و فضاهای
عمومی همجوار، اولویت در ارایه خدمات شهری و ایجادتناسب در روشهای ارایه آن با
ویژگیهای بافت با محوطه تاریخی، اقدامهای لازم برای مقابله با سوانح طبیعیو آتش
سوزی، جمعآوری و دفع آبهای سطحی و اقدامهای فنی لازم برای عبور تأسیسات شهری
ازقبیل آب،برق، تلفن، گاز و فاضلاب با رعایت اولویت فضاهای فرهنگی - تاریخی
عمومی بویژه بقاع متبرکه، آرامگاهمشاهیر، مساجد، حسینیهها، تکایا، بازارها و
گورستانهای تاریخی.
3 - برنامه ریزی و انجام اقدامهای لازم برای ساماندهی و معرفی محوطهها و تپههای
تاریخی واقع درمحدوده شهر از قبیل تأمین تأسیسات خدمات عمومی، نظافت، تأمین
روشنایی و محوطه سازی آنها براساسطرح و برنامه مصوب و با نظارت سازمان میراث
فرهنگی و گردشگری و همچنین اطلاع رسانی و نصبتابلوهای راهنمای شهری مرتبط با آثار
تاریخی
4 - انجام اقدامها و ایجاد زمینههای لازم برای تسری، تقویت و ارتقای هویت تاریخی
- فرهنگی شهر ازطریق انجام و حمایت از اجرای پژوهشهای موضوعی تاریخی - فرهنگی و
تهیه و اجرای طرحهای مرمت،ساماندهی و احیای ابنیه و بافتهای تاریخی براساس طرح
مصوب و با نظارت سازمان میراث فرهنگیوگردشگری و احداث بناهای مورد نیاز با رعایت
اصول منبعث از هویت تاریخی - فرهنگی شهر.
5 - انجام اقدامها برای آثار تاریخی - فرهنگی موجود در شهر اعم از بناها،
محوطهها، مجموعهها وبافتهای تاریخی از جمله عناصر پایدار شهری که به مثابه
سرمایههای اصلی شهر تلقی شده و در طرحهایتوسعه شهری اعم از جامع و تفصیلی و سایر
طراحیهای شهری با توجه به ضوابط سازمان میراث فرهنگی وگردشگری مورد حفاظت کالبدی
قرار گرفته و شرایط لازم برای تاثیرگذاری آنها در سایر عناصر شهری فراهمآید و از
آنها به عنوان عناصر حیات بخش شهری در طراحیهای شهری استفاده گردد.
6 - صدور هرگونه پروانه ساختمانی وانجام عملیات عمرانی در عرصه و حریم بافتها،
بناها و محوطههایتاریخی براساس ضوابط حفاظتی اعلام شده از سوی سازمان میراث
فرهنگی و گردشگری خواهد بود.
شهرداریها از هرگونه تخریب، تجاوز به حریم، مرمت، تعمیر و تغییر کاربری مغایر
با ضوابط حفاظتیاعلام شده جلوگیری خواهند کرد
7 - حمایت و مساعدت فنی، کارشناسی، مالی و اجرایی نسبت به هنرمندان، صاحبان
مشاغل سنتی وبومی و کارگاههای هنرهای سنتی مستقر در بافتهای تاریخی.
8 ـ تهیه و اجرای طرحهای مرمت و احیای بناهای تاریخی، ابنیه و مجموعهها با
همکاری و نظارتسازمان میراث فرهنگی و گردشگری و اقدامهای لازم جهت تصویب آن توسط
سازمان مذکور.
9 - بررسی و ارایه طرحهای لازم برای اصلاح بافت جمعیت و اقدام برای ارتقای سطح
بهداشت عمومیو شرایط زیست محیطی در بافتهای تاریخی.
10 - بررسی و تعیین مشاغل مضر و انتقال آنها از بافت یا محوطه تاریخی.
11 - معرفی ارزشهای تاریخی.
12 - تهیه و اجرای طرحها و انجام اقدامهای لازم به منظور ایجاد رونق اقتصادی در
بازارها و بافتهایتاریخی با توجه به ویژگیهای تاریخی - فرهنگی آنها و به منظور
حفاظت از بافت تاریخی و هویت تاریخی -فرهنگی شهر با جلب مشارکتهای مردمی.
ماده 3- با تصویب شورای شهر، حداقل دو برابر نسبت سطح بافت تاریخی به سطح
زیرپوششخدماتی شهر، از درآمدهای شهرداری در اختیار مدیریت ذی ربط موضوع ماده (1)
این آییننامه قرار خواهدگرفت.
ماده 4 - سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور علاوه بر اعتبارات در اختیار شهرداریها
که با تصویبشوراهای شهر بدین منظور اختصاص می یابد، سایر اعتبارات لا زم را برای
اجرای این آییننامه بنابهپیشنهاد سازمان میراث فرهنگی وگردشگری و وزارت کشور در
بودجه سالانه دستگاههای ذی ربط پیشبینیخواهد کرد.
ماده 5 - سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به منظور معرفی میراث فرهنگی کشور و
جلبهمکاریهای بینالمللی، برنامههای مشترکی را در سطح بین المللی در قالب
پژوهش، مرمت، حفاظت، احیا ومعرفی آثار و بناهای تاریخی - فرهنگی با سازمانهای
بین المللی و موسسات علمی سایر کشورهای جهاناجرا می نماید.
ماده 6 - سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور اعتبار لازم را برای تهیه پروژههای
امکان سنجی وراهبردی، به منظور توسعه فعالیتها و همکاریهای بین المللی تأمین می
نماید.
تبصره 1 - اعتبارات ریالی برای فراهم کردن زمینههای همکاری بین المللی در آثار و
اماکن معین وایجاد قابلیتهای حقوقی، خدماتی، پژوهشی، مدیریتی و فنی در آنها،
باتوجه به استانداردهای بینالمللی ازسوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تأمین
خواهد شد.
تبصره 2 - سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور امکانات لازم را برای ایجاد ساختار
اداری و نظاممدیریتی و حقوقی متناسب در موارد و موضوعهایی که قابلیت همکاری بین
المللی دارند، فراهم خواهد نمود.
تبصره 3 - در مواردی که حداقل سی درصد از هزینههای مطالعات، طراحی و اجرای
برنامههایموردنظر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در قالب تفاهم نامههای معتبر
از سوی موسسات خارجیتأمین شده باشد، سهم اعتبارات سازمان مذکور از سوی سازمان
مدیریت و برنامه ریزی کشور تأمین خواهدشد.
ماده 7 - تمام دستگاهها، سازمانها و نهادهای دولتی کشور، ایجاد تأسیسات زیربنایی
مانند راههایدسترسی، تأمین آب، برق، گاز و تلفن و دفع فاضلاب اماکن تاریخی -
فرهنگی کشور را که توسط سازمانمیراث فرهنگی و گردشگری به عنوان موضوع همکاریهای
مشترک بین المللی تعیین میگردد، در اولویتاجرایی خود قرار خواهند داد و سازمان
مدیریت و برنامه ریزی کشور اعتبار موردنیاز آنها را تأمین خواهدنمود.
ماده 8 ـ اجرای مفاد این آییننامه مانع وظایف قانونی شرکت عمران و بهسازی شهری
وابسته به وزارتمسکن و شهرسازی نخواهد شد.
ماده 9 - سازمان میراث فرهنگی و گردشگری موظف است گزارش عملکرد این آییننامه را
سالانه بهسازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ارایه نماید.
محمدرضا عارف - معاون اول رییسجمهور
توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، موضوع ماده (115) قانون
برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
شماره : .27903ت33410هـ
تاریخ : 1384.05.08
وزارت کشور ـ سازمان مدیریت وبرنامه ریزی کشور
سازمان میراث فرهنگی و گردشگری
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1384.4.8 بنابه پیشنهاد وزارت کشور و سازمانهای میراث
فرهنگی وگردشگری و مدیریت و برنامه ریزی کشور و به استناد بند (ج) ماده (166)
تنفیذی قانون برنامه سوم توسعهاقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران،
موضوع ماده (115) قانون برنامه چهارم توسعهاقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری
اسلامی ایران ـ مصوب 1383 ـ، آییننامه اجرایی بند یادشده را بهشرح زیر تصویب
نمود:
آییننامه اجرایی بند (ج) ماده (166) تنفیذی قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی،
اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، موضوع ماده (115) قانون برنامه
چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
ماده 1 - وزارتکشور موظفاست حداکثر تا پایان سال دوم برنامه چهارم توسعه، در
تمام شهرهایدارای بافت تاریخی ارزشمند که محدوده آنها و ضوابط حفاظتی و کاربری
آنها به موجب ماده (2) اینآییننامه توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تعیین و
اعلام شده یا میشود، باتوجه به وسعت وویژگیهای بافت و همچنین تعداد و تنوع بناها،
محوطهها و مجموعههای تاریخی - فرهنگی و عرصه آنها واقعدر محدوده قانونی شهر،
ساختار مدیریتی مناسب در ستاد یا مدیریت مناطق شهری با هماهنگی سازمانیادشده
ایجاد نماید.
تبصره 1 - شرح وظایف، اختیارات، مسوولیتها، امکانات و نیروی انسانی لازم برای
اجرای مفاد اینآییننامه، در ساختار تشکیلاتی واحدهای سازمانی یادشده، توسط
وزارت کشور پیش بینی و تعیین خواهدشد.
تبصره 2 - اجرای وظایف مندرج در این آییننامه تا تشکیل و فعالیت واحدهای سازمانی
موضوع اینماده، برعهده شهرداران شهرهای موضوع این آییننامه میباشد.
ماده 2 - واحدهای سازمانی موضوع ماده (1) این آییننامه، اقدامهای زیر را در سطوح
شهر انجامخواهند داد:
1 - برنامه ریزی، تهیه و اجرای طرحها و انجام اقدامهای لازم به منظور تحقق ضوابط
حفاظتی اعلامشدهتوسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در مورد بناها، مجموعهها،
محوطهها و بافتهای تاریخی.
2 - برنامهریزی و انجام اقدامهای لازم به منظور حمایت و مساعدت فنی، کارشناسی،
مالی و اجرایینسبت به مالکان و متصرفان قانونی آثار ارزشمند تاریخی، فرهنگی،
بازشناسی، حفاظت و احیای اماکن وبافتهای تاریخی از قبیل ساماندهی معابر و فضاهای
عمومی همجوار، اولویت در ارایه خدمات شهری و ایجادتناسب در روشهای ارایه آن با
ویژگیهای بافت با محوطه تاریخی، اقدامهای لازم برای مقابله با سوانح طبیعیو آتش
سوزی، جمعآوری و دفع آبهای سطحی و اقدامهای فنی لازم برای عبور تأسیسات شهری
ازقبیل آب،برق، تلفن، گاز و فاضلاب با رعایت اولویت فضاهای فرهنگی - تاریخی
عمومی بویژه بقاع متبرکه، آرامگاهمشاهیر، مساجد، حسینیهها، تکایا، بازارها و
گورستانهای تاریخی.
3 - برنامه ریزی و انجام اقدامهای لازم برای ساماندهی و معرفی محوطهها و تپههای
تاریخی واقع درمحدوده شهر از قبیل تأمین تأسیسات خدمات عمومی، نظافت، تأمین
روشنایی و محوطه سازی آنها براساسطرح و برنامه مصوب و با نظارت سازمان میراث
فرهنگی و گردشگری و همچنین اطلاع رسانی و نصبتابلوهای راهنمای شهری مرتبط با آثار
تاریخی
4 - انجام اقدامها و ایجاد زمینههای لازم برای تسری، تقویت و ارتقای هویت تاریخی
- فرهنگی شهر ازطریق انجام و حمایت از اجرای پژوهشهای موضوعی تاریخی - فرهنگی و
تهیه و اجرای طرحهای مرمت،ساماندهی و احیای ابنیه و بافتهای تاریخی براساس طرح
مصوب و با نظارت سازمان میراث فرهنگیوگردشگری و احداث بناهای مورد نیاز با رعایت
اصول منبعث از هویت تاریخی - فرهنگی شهر.
5 - انجام اقدامها برای آثار تاریخی - فرهنگی موجود در شهر اعم از بناها،
محوطهها، مجموعهها وبافتهای تاریخی از جمله عناصر پایدار شهری که به مثابه
سرمایههای اصلی شهر تلقی شده و در طرحهایتوسعه شهری اعم از جامع و تفصیلی و سایر
طراحیهای شهری با توجه به ضوابط سازمان میراث فرهنگی وگردشگری مورد حفاظت کالبدی
قرار گرفته و شرایط لازم برای تاثیرگذاری آنها در سایر عناصر شهری فراهمآید و از
آنها به عنوان عناصر حیات بخش شهری در طراحیهای شهری استفاده گردد.
6 - صدور هرگونه پروانه ساختمانی وانجام عملیات عمرانی در عرصه و حریم بافتها،
بناها و محوطههایتاریخی براساس ضوابط حفاظتی اعلام شده از سوی سازمان میراث
فرهنگی و گردشگری خواهد بود.
شهرداریها از هرگونه تخریب، تجاوز به حریم، مرمت، تعمیر و تغییر کاربری مغایر
با ضوابط حفاظتیاعلام شده جلوگیری خواهند کرد
7 - حمایت و مساعدت فنی، کارشناسی، مالی و اجرایی نسبت به هنرمندان، صاحبان
مشاغل سنتی وبومی و کارگاههای هنرهای سنتی مستقر در بافتهای تاریخی.
8 ـ تهیه و اجرای طرحهای مرمت و احیای بناهای تاریخی، ابنیه و مجموعهها با
همکاری و نظارتسازمان میراث فرهنگی و گردشگری و اقدامهای لازم جهت تصویب آن توسط
سازمان مذکور.
9 - بررسی و ارایه طرحهای لازم برای اصلاح بافت جمعیت و اقدام برای ارتقای سطح
بهداشت عمومیو شرایط زیست محیطی در بافتهای تاریخی.
10 - بررسی و تعیین مشاغل مضر و انتقال آنها از بافت یا محوطه تاریخی.
11 - معرفی ارزشهای تاریخی.
12 - تهیه و اجرای طرحها و انجام اقدامهای لازم به منظور ایجاد رونق اقتصادی در
بازارها و بافتهایتاریخی با توجه به ویژگیهای تاریخی - فرهنگی آنها و به منظور
حفاظت از بافت تاریخی و هویت تاریخی -فرهنگی شهر با جلب مشارکتهای مردمی.
ماده 3- با تصویب شورای شهر، حداقل دو برابر نسبت سطح بافت تاریخی به سطح
زیرپوششخدماتی شهر، از درآمدهای شهرداری در اختیار مدیریت ذی ربط موضوع ماده (1)
این آییننامه قرار خواهدگرفت.
ماده 4 - سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور علاوه بر اعتبارات در اختیار شهرداریها
که با تصویبشوراهای شهر بدین منظور اختصاص می یابد، سایر اعتبارات لا زم را برای
اجرای این آییننامه بنابهپیشنهاد سازمان میراث فرهنگی وگردشگری و وزارت کشور در
بودجه سالانه دستگاههای ذی ربط پیشبینیخواهد کرد.
ماده 5 - سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به منظور معرفی میراث فرهنگی کشور و
جلبهمکاریهای بینالمللی، برنامههای مشترکی را در سطح بین المللی در قالب
پژوهش، مرمت، حفاظت، احیا ومعرفی آثار و بناهای تاریخی - فرهنگی با سازمانهای
بین المللی و موسسات علمی سایر کشورهای جهاناجرا می نماید.
ماده 6 - سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور اعتبار لازم را برای تهیه پروژههای
امکان سنجی وراهبردی، به منظور توسعه فعالیتها و همکاریهای بین المللی تأمین می
نماید.
تبصره 1 - اعتبارات ریالی برای فراهم کردن زمینههای همکاری بین المللی در آثار و
اماکن معین وایجاد قابلیتهای حقوقی، خدماتی، پژوهشی، مدیریتی و فنی در آنها،
باتوجه به استانداردهای بینالمللی ازسوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تأمین
خواهد شد.
تبصره 2 - سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور امکانات لازم را برای ایجاد ساختار
اداری و نظاممدیریتی و حقوقی متناسب در موارد و موضوعهایی که قابلیت همکاری بین
المللی دارند، فراهم خواهد نمود.
تبصره 3 - در مواردی که حداقل سی درصد از هزینههای مطالعات، طراحی و اجرای
برنامههایموردنظر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در قالب تفاهم نامههای معتبر
از سوی موسسات خارجیتأمین شده باشد، سهم اعتبارات سازمان مذکور از سوی سازمان
مدیریت و برنامه ریزی کشور تأمین خواهدشد.
ماده 7 - تمام دستگاهها، سازمانها و نهادهای دولتی کشور، ایجاد تأسیسات زیربنایی
مانند راههایدسترسی، تأمین آب، برق، گاز و تلفن و دفع فاضلاب اماکن تاریخی -
فرهنگی کشور را که توسط سازمانمیراث فرهنگی و گردشگری به عنوان موضوع همکاریهای
مشترک بین المللی تعیین میگردد، در اولویتاجرایی خود قرار خواهند داد و سازمان
مدیریت و برنامه ریزی کشور اعتبار موردنیاز آنها را تأمین خواهدنمود.
ماده 8 ـ اجرای مفاد این آییننامه مانع وظایف قانونی شرکت عمران و بهسازی شهری
وابسته به وزارتمسکن و شهرسازی نخواهد شد.
ماده 9 - سازمان میراث فرهنگی و گردشگری موظف است گزارش عملکرد این آییننامه را
سالانه بهسازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ارایه نماید.
محمدرضا عارف - معاون اول رییسجمهور