اهداف ، راهبردها و اقدام های لازم برای فعال سازی و توسعه محور ترانزیت و حمل و نقل شرق کشور

اهداف‌، راهبردها و
اقدام‌های لازم برای فعال‌سازی و توسعه محور ترانزیت و حمل و نقل شرق کشور

شماره‌ : .27962ت‌33108هـ

تاریخ : 1384.05.08
وزارت راه و ترابری - وزارت کشور- وزارت امورخارجه - وزارت ارتباطات و فناوری
اطلاعات - وزارت جهاد کشاورزی - وزارت بهداشت‌، درمان و آموزش پزشکی
وزارت نیرو ـ وزارت نفت - وزارت بازرگانی ـ وزارت امور اقتصادی
و دارایی ـ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور - سازمان حفاظت
محیط زیست ـ سازمان میراث فرهنگی و گردشگری
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1384.4.29 بنا به پیشنهاد شماره101.144746 مورخ
1383.8.10سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشورو به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون
اساسی جمهوری اسلامی‌ایران تصویب نمود:
اهداف‌، راهبردها و اقدام‌های لازم برای فعال‌سازی و توسعه محور ترانزیت و حمل و
نقل شرق کشور به‌شرح ذیل تعیین می‌شوند:

بخش اول ـ مشخصات‌، اهداف و راهبردها
ماده 1 ـ منظور از محور ترانزیت و حمل نقل شرق کشور در این تصویبنامه‌، مجموعه
بندری چابهار وشبکه راه‌های زمینی است که از بندر چابهار در استان سیستان و
بلوچستان آغاز شده و بعد از عبور ازشهرهای نیک‌شهر، ایرانشهر، خاش‌، زاهدان‌،
نهبندان‌، سربیشه‌، بیرجند، قائن‌، گناباد، تربت‌حیدریه و مشهد،از یک‌طرف به سرخس
و از طرف دیگر به نقاط مرزی لطف‌آبادباجگیران و پرسه سو در استان‌های خراسان‌رضوی
و شمالی منتهی می‌شود.
خروجی‌های این محور به نقاط مرزی میلک‌، دوغارون‌، میل 73 ویزدان نیز جزء این محور
محسوب‌می‌شوند.
ماده 2 ـ اصلی‌ترین اهدافی که در توسعه محور ترانزیت و حمل نقل شرق کشور مورد نظر
هستند، بهشرح زیر است‌:
1- افزایش نقش و سهم کشور در ترانزیت کالاو حمل و نقل بین‌المللی
2- افزایش سهم بندر چابهار در بازرگانی داخلی و خارجی و ترانزیت کالا
3- ارتقای عملکرد بندرچابهارو تلاش در راستای تبدیل آن به یک کانون فعال منطقه‌ای
4- تقویت پیوندهای اقتصادی‌، اجتماعی‌، فرهنگی و امنیتی با کشورهای همجوار شرق و
شمال شرقی‌5- ارتقای سطح متوسط درآمد و شاخص‌های توسعه در نواحی شرق کشور
6- کاهش فعالیت‌های غیررسمی اقتصادی و جلوگیری از قاچاق کالاو مواد مخدر
7- ارتقای نقش و عملکرد منطقه آزاد چابهار در توسعه ملی و منطقه‌ای
ماده 3 ـ در راستای تحقق اهداف یاد شده‌، راهبردهای زیر مورد نظر می‌باشد:
1- ایجاد مزیت‌های رقابتی در محور چابهار برای فعالیت‌های ترانزیت و حمل و نقل
کالادر سطح منطقه(کشورهای همجوار)
2- تجهیز و تقویت تأسیسات و امکانات بندری چابهارتا حصول به ظرفیت شش میلیون تن
تخلیه وبارگیری سالانه در بلندمدت و ظرفیت عملی دو و نیم میلیون تن تخلیه و
بارگیری تا پایان برنامه چهارم‌توسعه کشور.
3- تقویت شبکه‌های زیربنایی فناوری اطلاعات و ارتباطات و رفاهی مرتبط با ترانزیت و
حمل و نقل درطول محورتا حصول به ظرفیت ترانزیت سالانه سه میلیون تن کالادر بلندمدت
4- تجهیز ناوگان و زمینه‌سازی برای گسترش خدمات حمل و نقل در طول محور
5- تجهیز مراکز عمده جمعیتی در طول محور به امکانات و تأسیسات اقامتی - رفاهی و
فنی- پشتیبانی‌6- تقویت امکانات منطقه آزاد چابهارو استفاده از امکانات آن منطقه
در فعال‌سازی محور
7- تجهیز و تأمین منابع مالی لازم برای تحقق اهداف این تصویبنامه از محل اعتبارات
دولتی‌، جذب‌سرمایه گذاری مستقیم خارجی‌، منابع فاینانس و سرمایه گذاری خصوصی
داخلی
8- بسترسازی برای افزایش میزان مشارکت ساکنان منطقه در فرآیند توسعه منطقه‌ای و
ملی
9- اولویت فعال‌سازی محور ترانزیت چابهارـ میلک به عنوان مزیت اصلی ترانزیتی
چابهار
10- نظارت‌، پایش و ارزیابی مستمر اقدام‌ها و فعالیت‌های انجام‌شده و در دست انجام

بخش دوم ـ اقدام‌های اولویت‌دار
ماده 4ـ وزارت امور خارجه‌، وزارت کشور و وزارت امور اقتصادی و دارایی‌(گمرک
ایران‌) موظفنداقدام‌های لازم را در راستای فعال‌سازی مرز میلک به عنوان مرز
بین‌المللی ظرف شش ماه انجام دهند.
ماده 5 ـ وزارت راه و ترابری موظف است در راستای ارتقای ظرفیت بندرچابهار و همچنین
محورهای‌مواصلاتی منتهی به آن اقدام‌های زیر را در اولویت قرار دهد:
الف ـ در زمینه تجهیز و ارتقای عملکرد بندر چابهار
1ـ تسریع در تکمیل قطعه چهار وپنج موج‌شکن بزرگ چابهار و اتمام آن تا پایان سال
1385
2ـ تسریع در تکمیل اسکله یکصد هزار تنی چند منظوره بندر شهید بهشتی چابهار و اتمام
آن تا پایان‌سال 1384
3ـ اجرای لایروبی حوضچه داخل موج‌شکن بزرگ برای پهلوگیری کشتی‌های بزرگ و نسل
جدیدکانتینربر
4ـ احداث دو پست اسکله و ترمینال کانتینری تا پایان سال 1385
5 ـ تأمین و نصب ماشین‌آلات و تجهیزات مربوط به عملیات بندری (تخلیه و بارگیری‌)
6ـ احداث راه‌سنگی و توقفگاه‌ها تا پایان سال 1384
ب ـ در زمینه تجهیز و ارتقای عملکرد راه‌های مواصلاتی
1- تسریع در تکمیل عملیات اجرایی احداث راه چابهارـ نیک‌شهرـ ایرانشهرو
بهره‌برداری از آن تا پایان‌سال 1385
2- بهسازی راه زابل ـ میلک و بهره‌برداری از آن تا پایان سال 1384
3- پیگیری تسریع در شروع و احداث راه میلک- دلارام از طریق وزارت امور خارجه و
ستاد کمک به‌بازسازی افغانستان
4- تسریع در اتمام عملیات بهسازی راه ایرانشهرـ خاش ـ زاهدان تا پایان سال 1385
5- احداث پایانه مرزی میلک‌، میل 73 و یزدان تا پایان سال 1384
6- ارتقای کیفی ابنیه فنی و علایم راهنما در طول محور تا حد استانداردهای
بین‌المللی
7- تهیه طرح‌های اجرایی مجتمع‌های رفاهی ـ خدماتی و تیرپارک برای ارایه خدمات
اقامتی ـ رفاهی‌،بهداشتی ـ درمانی و اورژانس‌، تعمیرگاهی‌، سوخت‌رسانی و اطفای
حریق با اولویت نقاط چابهار، نیکشهر،بمپور، کارواندر، خاش‌، میرآباد، زاهدان‌،
دشتک‌، میلک‌، میل 73 ویزدان
تبصره 1ـ وزارتخانه‌های نیرو، نفت‌، بهداشت‌، درمان و آموزش پزشکی‌، کشور،
ارتباطات و فناوری‌اطلاعات‌، جهاد کشاورزی و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری موظفند
امکانات لازم را برای تأمین‌نیازهای مجتمع‌های رفاهی ـ خدماتی اشاره شده در بند ب
ـ7 این ماده براساس طرح‌های اجرایی فراهم‌نمایند.
تبصره 2ـ سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای موظف است زمینه‌های لازم را برای جلب
مشارکت‌بخش‌های غیردولتی درساخت و بهره‌برداری از مجتمع‌های رفاهی ـ خدماتی فراهم
نماید.
تبصره 3- وزارت نفت موظف است نسبت به دادن مجوز احداث جایگاه مواد سوختی
درمجتمع‌های‌خدماتی و رفاهی محور ترانزیت و حمل و نقل چابهار در استان‌های سیستان
و بلوچستان‌، خراسان جنوبی‌،خراسان رضوی و خراسان شمالی اقدام نماید.
ج ـ در زمینه عوارض و تعرفه‌ها اعمال تخفیف در عوارض و هزینه‌های وارد شده بر
کالاهای ترانزیتی به‌مقصد افغانستان تا پایان برنامه چهارم توسعه به شرح زیر:
1- تخفیف در عوارض و هزینه‌های وارد بر کالادر بندر چابهار، معادل سی درصد نرخ‌های
مصوب
2- حدف هزینه‌های انبارداری تا ده‌روز پس از تخلیه کالاو اعمال تخفیف سی‌درصدی تا
یک‌ماه پس ازآن
3- تخفیف در عوارض تن - کیلومتر کالا، معادل پنجاه درصد نرخ‌های مصوب
دـ در زمینه خدمات پشتیبانی
1- مطالعه و اجرای طرح استفاده از سیستم‌های نوین اطلاعاتی و مدیریت بندر از قبیل
سیستم خدماتترافیک شناورها (VTS)، سیستم خدمات ترمینال کانتینری (TCTS)و سایر
سیستم‌های مورد نیاز برای‌تسهیل فرآیندهای برنامه‌ریزی‌، نظارت و کنترل عملیات تا
پایان سال 1385
2- ارتقای سطح خدمات دریایی از قبیل راهنمایی شناورها ـ یدک‌کشی‌، علائم کمک
ناوبری و خدماتلجستیکی
3- ایجاد زمینه‌های لازم برای احداث محوطه‌های تعمیر کشتی و کانتینر و انبارهای
لازم برای‌ذخیره‌سازی انواع مختلف کالا
4- مطالعه و اجرای طرح ساختمان تک پنجره و استقرار نمایندگی‌های فعال تمامی
دستگاه‌های ذی‌ربط‌در ترانزیت کالادر آن به منظور تسریع در انجام امور
5 ـ اولویت پهلوگیری و تخلیه محموله کشتی‌هایی که تمام بار آنها کالای ترانزیتی به
مقصد افغانستان‌می‌باشد.
6- ارایه تسهیلات و انجام حمایت‌های لازم برای تجهیز و راه‌اندازی شرکت‌های
توانمند حمل و نقل‌غیردولتی
7- تدارک زمینه‌های لازم برای جذب و نگهداری نیروی انسانی متخصص در فعالیت‌های
مختلف‌بندری‌، انجام تبلیغات مناسب و شناساندن امکانات و مزیت‌های محور ترانزیت و
حمل و نقل شرق کشور به‌صاحبان کالاو شرکت‌های حمل و نقل در سطح بین‌المللی
ماده 6 ـ وزارتخانه‌های نیرو، جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیطزیست موظفند نسبت
به تهیه واجرای طرح تثبیت شن‌های روان و پایداری محیط در طول محور ترانزیتی با
اولویت مسیر زاهدان ـ زابل ـمیلک تا پایان سال 1385 اقدام نمایند.
ماده 7ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی (گمرک ایران‌) موظف است نسبت به تأمین و نصب
تجهیزات‌مدرن لازم برای تشخیص محموله‌های کالا (X - RAY) در بندرچابهار و پایانه
مرزی میلک و میل 73 اقدام‌نماید.
ماده 8 ـ نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران موظف است شرایط لازم را برای عبور
ایمن کالااز این‌مسیر فراهم نموده و با همکاری گمرک ایران و استفاده از تجهیزات
مذکور در ماده (7 ) نسبت به کنترل‌نامحسوس عبور کالاو حذف ایست بازرسی‌های متعدد
در طول محور اقدام نماید.
ماده 9ـ وزارت کشور و وزارت بهداشت‌، درمان و آموزش پزشکی موظفند نسبت به تجهیز و
ارتقای‌سطح خدمات ایمنی‌، اورژانس و اطفای حریق در شهرها و سایر نقاط به گونه‌ای
که هر نقطه از محور حداکثرپنجاه کیلومتر از نزدیکترین ایستگاه آتش‌نشانی و خدمات
اورژانس قرار داشته باشد، اقدام نمایند.
ماده 10ـ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است ضمن ایجاد زیرساخت‌های لا زم
برای‌توسعه فناوری و ارتباطات در بندرچابهار و شهرهای مسیر نسبت به پوشش شبکه تلفن
همراه و ثابت در کل‌مسیر محور ترانزیتی اقدام نماید.
ماده 11ـ تمامی دستگاه‌های ذی‌ربط در امر ترانزیت کالادر این محور موظفند
آیین‌نامه‌ها، مقررات وبخشنامه‌های لازم را به‌صورت شفاف و باثبات تدوین نمایند تا
ریسک سرمایه‌گذاری در طول محور به‌حداقل ممکن کاهش یابد.

بخش سوم ـ سازمان اجرایی و تأمین منابع مالی
ماده 12ـ به منظور پیگیری‌، هماهنگی و نظارت بر اجرای این تصویبنامه‌، ستادی تحت
عنوان ستادپیگیری تصویبنامه محور ترانزیت و حمل و نقل شرق کشور به ریاست وزیر راه
و ترابری و متشکل ازمعاونان وزارت بازرگانی‌، وزارت امور اقتصادی و دارایی‌، رییس
دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی‌، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و
استاندار سیستان و بلوچستان تشکیل و ضمن انجام‌هماهنگی‌های لازم با دستگاه‌های
ذی‌ربط و پیگیری انجام وظایف تعیین شده‌، گزارش نظارتی از عملکرددستگاه‌ها و
پیشرفت امور مربوط به اجرای وظایف تعیین شده را هر شش ماه یک‌بار از طریق وزیر راه
وترابری به هیأت وزیران ارایه می‌نماید.
تبصره - استانداران ذی ربط حسب مورد به ستاد یادشده دعوت خواهند شد.
ماده 13ـ چگونگی تأمین منابع مورد نیاز برای اجرای این تصویبنامه بر اساس جدول
پیوست تعیینمی‌گردد و هر یک از دستگاه‌های اجرایی موظفند اقدام‌ها و عملیات پیش
بینی شده در جدول مزبور را درتخصیص منابع فصل مربوط در اولویت قراردهند.
ماده 14ـ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور موظف است تسهیلات لازم را برای انجام
اقدام‌هایمربوط به این تصویبنامه براساس جدول موضوع ماده (13) فراهم نماید.

بخش چهارم ـ سایر اقدام‌ها
ماده 15ـ وزارت راه و ترابری موظف است پس از تکمیل و بهره‌برداری از محورهای اشاره
شده درقسمت‌ "ب‌" ماده (5) این تصویبنامه‌، نسبت به انجام عملیات زیر تا پایان
برنامه چهارم توسعه اقدام نماید:
1- احداث باند دوم راه سنگ بست ـ فریمان ـ تربت جام
2- بهسازی راه تربت جام ـ تایباد ـ دوغارون
3- بهسازی راه قاین ـ ابراهیم آبادـ تایباد
4- بهسازی راه تربت‌حیدریه ـ خواف ـ تایباد
5- پیگیری تکمیل راه هرات ـ اسلام‌قلعه (در کشور افغانستان‌) در چارچوب توافق‌های
موجود
6- تکمیل بهسازی مسیر ترانزیتی مشهدـ سرخس
7- بهسازی راه قاین - حاجی‌آباد- یزدان
8- بهسازی راه بیرجند- میل 73
9- ایجاد مسیر ترانزیتی بجنورد- پرسه سو
ماده 16ـ وزارت راه و ترابری موظف است اقدام‌های زیر را تا پایان برنامه چهارم
توسعه انجام دهد:
1- تکمیل مطالعات اجرایی و شروع احداث راه‌آهن چابهار و اتصال آن به شبکه ریلی
کشور از طریق‌مشارکت‌
2- مطالعه احداث فرودگاه چابهار با مشارکت سازمان منطقه آزاد چابهار
ماده 17- وزارتخانه‌های راه و ترابری و بازرگانی موظفند برنامه ریزی لازم را برای
استفاده از ظرفیت‌بندر چابهار معمول و برنامه اجرایی را اعلام نمایند.
محمدرضا عارف - معاون اول رییس‌جمهور