ابطال دستورالعملهای شماره 5000/110474 مورخ 27/12/1380 و 5001/36826 مورخ 25/4/1381 و 5000/117395 مورخ 28/12/1381 سازمان تأمین اجتماعی

ابطال دستورالعملهای
شماره 5000/110474 مورخ 27/12/1380 و 5001/36826 مورخ 25/4/1381 و 5000/117395
مورخ 28/12/1381 سازمان تأمین اجتماعی

تاریخ: 28/8/84 شماره دادنامه: 444 کلاسه پرونده: 82/115
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.
شاکی: کانون کارگران بازنشسته استان اصفهان و کمیته بیمه و درمان خانه کارگر کانون
شوراها.
موضوع شکایت و خواسته: ابطال دستورالعملهای شماره 110474/5000 مورخ 27/12/1380 و
36826/5001 مورخ 25/4/1381 و 117395/5000 مورخ 28/12/1381 سازمان تأمین اجتماعی.
مقدمه: شکات به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشته‎اند، در ماده 58 قانون تأمین
اجتماعی آمده است « افراد خانواده بیمه شده که از کمکهای مقرر در ماده 54 این
قانون استفاده می‎نماید …» بند 3 اعلام می‎دارد که فرزندان بیمه شده که دارای یکی
از شرایط زیر باشند … و قانون فرزندان اناث مصوب 2/10/1363 مجلس شورای اسلامی و
بخشنامه‎های 564 و 567 و بخشنامه 11 مستمری‎ها بوده که معاونت فنی درآمد و عضو
هیأت مدیره با صدور دستورالعملهای اداری شماره 36826/5001 مورخ 25/4/1381 و 110474
/5000 مورخ 27/12/1380 و 117395/5000 مورخ 28/12/1381 به ترتیب در پاسخ به سؤال 2
و سؤال 9 و بند الف قسمت سوم صفحه آخر دستور اداری خلاف مقررات قانونی بخشنامه
صادر گردیده که به این ترتیب موجب تضییع حق عده‎ای از افراد واجد شرایط مستمری
بگیر گردید. با توجه به مراتب برای جلوگیری از این بی‎توجهی به قانون تقاضای
رسیدگی و لغو بخشنامه‎های مورد شکایت را دارد. مدیرکل دفتر امور حقوقی و دعاوی
سازمان تأمین اجتماعی در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 24646/7100 مورخ 19/7/
1384 اعلام داشته‎اند، از جمع بین مواد 54 و 58 قانون تأمین اجتماعی این نتیجه
حاصل می‎گردد که حمایتهای درم
انی سازمان تأمین اجتماعی در مرحله اول شخص بیمه شده (بیمه شده اصلی) و در مرحله
دوم بیمه شدگان تبعی را که خانواده بیمه شده اصلی می‎باشند در برمی‎گیرد.
قانونگذار در خصوص شخص بیمه شده اصلی هیچ‎گونه شرطی جهت برخورداری از حمایتهای
درمانی مقرر در قانون تأمین اجتماعی پیش‎بینی ننموده است لیکن بیمه شدگان تبعی
(همسر و فرزندان و پدر و مادر بیمه شده) را صرفاً در صورت دارا بودن شرایط خاصی
مشمول حمایت درمانی سازمان می‎داند که در بندهای مختلف ماده 58 قانون تأمین
اجتماعی این شرایط به صراحت بیان گردید است. سازمان تأمین اجتماعی به عنوان تنها
دستگاه مجری قانون تأمین اجتماعی بوده و باید به گونه‎ای عمل نماید که نه اجحافی
در حق بیمه شدگان روا دارد و نه منابع و منافع سازمان که حاصل حق بیمه‎ های قشر
مولد و زحمتکش جامعه است مورد تهدید قرار گیرد. بدین منظور و به منظور جلوگیری از
تشتت اجرای قانون در سطح کشور بعضاً ابهامات و سؤالات مطروحه در ستاد مرکزی به صورت
یک مکاتبه ارشادی به واحدها ابلاغ می‎گردد. از جمله این مکاتبات، ابهامات پیش آمده
در خصوص نحوه اجرای بندهای ماده 58 قانون تأمین اجتماعی بوده است، بدین توضیح که
چنانچه یکی از بیمه شدگا
ن تبعی برای مدتی شرط مندرج در ماده 58 قانون تأمین اجتماعی را دارا بوده و از
دفترچه درمانی سازمان استفاده می‎نموده است و بعداً فاقد آن شرط گردیده باشد و
حمایت مذکور را از دست بدهد و پس از مدتی مجدداً شرط مذکور را به دست آورد آیا
مجدداً می‎تواند دارای دفترچه درمانی شده و از حمایت درمانی سازمان برخوردار گردد
یا خیر؟ این سؤال و ابهامات در خصوص فرزندان ذکور و اناث بیمه شدگان به کراتمطرح
گردیده است که در نهایت پاسخ منفی به صورت مکتوب به واحدهای سازمان در کل کشور
اعلام شده و شکات همین پاسخها را به عنوان دستور اداری تلقی و خواستار ابطال آنها
گردیده‎اند. علیرغم اینکه تصمیمات قبلی سازمان در خصوص عدم برقراری مجدد حمایت
درمانی از فرزندان بیمه شدگان که شرایط مندرج در ماده 58 قانون تأمین اجتماعی را
از دست داده و مجدداً واجد گردیده‎اند خلاف ماده قانونی مذکور نبوده است لیکن تأکید
ارکان تصمیم‎گیری سازمان در سالهای اخیر بر توسعه و گسترش روزافزون سیاستهای
حمایتی از بیمه شدگان اصلی و تبعی به عنوان اقشار زحمتکش مولد جامعه موجب گردید
تأمین اجتماعی در تاریخ 5/5/1384 به موجب دستور اداری شماره 38764/5030 دستورات
اداری سابق را که در خ
صوص موضوع مانحن فیه صادر گردیده بود لغو نموده و برقراری مجدد حمایتهای درمانی را
در خصوص فرزندان بیمه شدگان که به هر دلیل شرایط مقرر در ماده 58 قانون تأمین
اجتماعی را از دست داده و سپس مجدداً شرایط مذکور در آن ماده را کسب نموده‎اند تقبل
گردد. و در حال حاضر چنانچه فرزند بیمه شده پس از قطع حمایت درمانی سازمان به دلیل
از دست دادن شرایط مندرج در ماده 58 قانون تأمین اجتماعی دوباره واجد آن شرایط
گردد مجدداً از حمایتهای درمانی مقرر در قانون تأمین اجتماعی برخوردار خواهند شد.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور رؤسای شعب بدوی و رؤسا و
مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء
به شرح آتی مبادرت به صدور رأی می‏نماید.
رأی هیات عمومی
نظر به اینکه سازمان تأمین اجتماعی با تنظیم و صدور بخشنامه شماره 38764/5030 مورخ
5/5/84 تحت عنوان نحوه ارائه تعهدات قانونی به فرزندان اناث و ذکور نسبت به انجام
درخواستهای شاکیان اقدام نموده و به شرح قسمت اخیر آن بخشنامه کلیه بخشنامه‎ها و
دستورالعملهای مغایر را لغو و بلااثر اعلام داشته و با این کیفیت موضوع
بخشنامه‎های مورد اعتراض منتفی گردیده است، بنابراین موردی برای رسیدگی و اتخاذ
تصمیم در زمینه اعتراض شاکی نسبت به به بخشنامه‎های منسوخه فوق‎الذکر باقی نیست./

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضائی دیوان عدالت اداری
مقدسی‎فرد