ابطال دستورالعملهای شماره 2020/85011 مورخ 15/9/1379 و 57041 مورخ 18/6/1382 سازمان تأمین اجتماعی

ابطال دستورالعملهای شماره 2020/85011 مورخ 15/9/1379 و
57041 مورخ 18/6/1382 سازمان تأمین اجتماعی

تاریخ: 27/9/84 شماره دادنامه: 478 الی 500
کلاسه پرونده: 83/175، 47، 421، 544، 545، 573، 574، 658، ـ 84/123، 223، 224،
239، 262، 330، 332، 338، 346، 354، 357، 371، 409، 411، 623
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.
شکات: آقایان و خانمها 1- عباس پورآقاجان 2- محمود جوینده 3- محمدمهدی محمدی‎کشتلی
4- ابراهیم رجب‎ زاده 5- شعبانعلی نیک‎پور 6- محمود جرجانی 7- حسن مازندرانی 8-
اسماعیل جعفری ماهر 9- علیرضا خروهک 10- محمدتقی غنی‎نیا طبرستانی 11- غلامرضا
ثباتی 12- حمزه نیک قلب کورنده 13- علی‎اکبر عظامی 14- حیدر گودرزی 15- علی حسن
پور آهنگری 16- مظفر محمدزاده 17- مسیب مجتبایی 18- صلاح‎الدین قهرمانی 19- رضا
میرزاخانی 20- فاطمه مکانی 21- زهرا بیگم بهفر 22- سهیلا مؤمن 23- سکینه علیزاده
24- صدیقه نوبخت نژاد 25- زهرا ظفرجو 26- والیه شهامت آرین 27- عالیه آشتیانی 28-
نادره علی اشرف جودت 29- مهین تاج بختیاری صفقلی.
موضوع شکایت و خواسته: ابطال دستورالعملهای شماره 85011/2020 مورخ 15/9/1379 و
57041 مورخ 18/6/1382 سازمان تأمین اجتماعی.
مقدمه: برابر دستور اداری شماره 85011/2020 مورخ 15/9/1379 و 57041 مورخ 18/6/1382
معاون اداری و مالی سازمان تأمین اجتماعی برای کارکنانی که بعد از تاریخ 10/1/1379
بازنشسته شده‎اند در مقابل کلیه سوابق خدمت مفید به ازای هر سال سابقه خدمت معادل
یک ماه از آخرین حقوق و فوق‎العاده شغل و فوق‎ العاده جذب محاسبه و پرداخت می‎شود.
این در حالی است که ماده 10 قانون اصلاح پاره‎ای از مقررات مربوط به حقوق
بازنشستگی، بانوان شاغل، خانواده‎ها و سایر کارکنان مقرر می‎دارد «این قانون در
مورد کلیه مشمولین مندرج در ماده یک قانون نظام هماهنگ بازنشستگی و وظیفه و
تبصره‎های آن مصوب 23/6/1373 که بازنشسته، فوت و یا از کارافتاده می‎شوند از تاریخ
1/1/1379 لازم الاجرا می‎باشد و هرگونه قوانین ومقررات مغایر از تاریخ تصویب این
قانون لغو می‎گردد.» تبصره «قسمت اول ماده 7 موضوع پاداش پایان خدمت در مورد
کارکنانی که از 1/1/1379 بازنشسته، فوت و یا از کار افتاده می‎شوند لازم الاجراء
می‎باشد.» در ماده 7 قانون مذکور نیز آمده است «به کارکنان شاغل مذکور در قوانین
فوق الاشاره هنگام بازنشستگی از کارافتادگی یا فوت در مقابل کلیه سوابق خدمت دولتی
به ازای هر سال خد
مت معادل یک ماه آخرین حقوق و فوق‎العاده‎های دریافتی که ملاک کسور بازنشستگی است
به عنوان پاداش پایان خدمت پرداخت می‎شود.» سازمان تأمین اجتماعی به استناد ماده
12 قانون نظام هماهنگ پرداخت مصوب 3/6/1370 اینجانبان را از تاریخ 1/1/1371 و به
استناد ماده یک قانون نظام هماهنگ حقوق بازنشستگی مصوب 23/6/1373 اینجانبان و سایر
مشمولین قانون تأمین اجتماعی را از تاریخ 1/1/1373 با قانونهای مذکور تطبیق داده
است. بنابمراتب در نحوه پرداخت پاداش پایان خدمتی اینجانبان باید تجدیدنظر شده و
مابه‎التفاوت پاداش پایان خدمت به موجب صراحت مواد 7 و 10 و تبصره ماده 10 قانون
اصلاح پاره‎ای از مقررات مربوط به حقوق بازنشستگی، بانوان شاغل،خانواده‎ها و سایر
کارکنان مصوب 1379 مجلس شورای اسلامی براساس یک ماه آخرین حقوق و فوق‎العاده‎های
دریافتی که ملاک کسور بازنشستگی می‎باشد پرداخت شود. بدین لحاظ ابطال بند 2 دستور
اداری شماره 85011/2020 مورخ 15/9/1379 و بند ب دستور اداری شماره 57041 مورخ 18/6
/1382 معاون اداری و مالی سازمان تأمین اجتماعی مبنی بر پرداخت پاداش پایان خدمتی
بر اساس آخرین حقوق و فوق‎العاده شغل و فوق العاده جذب مورد تقاضا است. مدیرکل
دفتر
امور حقوقی و دعاوی سازمان تأمین اجتماعی در پاسخ به شکایات مذکور طی نامه‎های
شماره 22821/7100- 3/7/84 و 22943/7100-3/7/84 و 22936/7100-3/7/84 و 22945/7100-3
/7/84 و 22946/7100-3/7/84 و 22947 -7100-3/7/84 اعلام داشته‎اند، تنها مستند شکات
عبارت است از مادتین 7 و 10 قانون اصلاح پاره‎ای از مقررات مربوط به حقوق
بازنشستگی، بانوان شاغل، خانواده‎ها و سایر کارکنان مصوب 1379 مجلس شورای اسلامی.
استناد به مادتین 7 و 10 مذکور بر این مبنای توجیهی استوار است که چون طبق ماده 10
مذکور احکام قانون یاد شده نسبت به کلیه مشمولین قانون نظام هماهنگ بازنشستگی و
وظیفه و تبصره‎های آن مصوب 1373 مجری می‎باشد و کارکنان سازمان تأمین اجتماعی نیز
مشمول قانون اخیرالذکر هستند لذا بالتبع مشمول مقررات قانون اصلاح پاره‎ای از
مقررات مربوط به حقوق بازنشستگی … مصوب 1379 نیز می‎باشد که به موجب ماده 7 آن به
ازای هر سال خدمت معادل یک ماه آخرین حقوق و فوق‎العاده‎های دریافتی (کلیه
فوق‎العاده‎ها نه فقط فوق‎العاده جذب و شغل) باید پرداخت شود. این موضوع که عبارت
ترکیبی «فوق‎العاده‎های دریافتی که ملاک کسور بازنشستگی است» عام بوده و شامل کلیه
فوق‎العاده‎ها می‎شو
د، قابل انکار نمی‎باشد اما حقیقت این است که شکایت از جهت اصل شمول ماده 7 مذکور
نسبت به کارکنان سازمان قابل خدشه است. در واقع شاکی به استناد ماده 10 قانون
مذکور شمول حکم ماده 7 را نسبت به کارکنان سازمان مفروغ‎عنه تصور نموده است. این
در حالی است که اصل موضوع قابل مناقشه می‎باشد زیرا، اولاً، ماده 7 نسبت به ماده 10
قانون اصلاح پاره‎ای از مقررات… مصوب 1379 یک حکم خاص محسوب می‎شود و ماده 10
نمی‎تواند حکم ماده 7 را که مختص کارکنان بخصوص است، تعمیم یا تسری بدهد. زیرا هر
چند ماده 10 به طور کلی راجع به مشمولین قانون 1379 بحث می‎نماید، اما کلیت ماده
10 مانع از این نیست که پاره‎ای از مزایای مقرر در قانون مذکور فقط به پاره‎ای از
کارکنان (مشمولین قوانین سالهای 1375 و 1376) اختصاص یابد. ثانیاً : صدر ماده 7
مذکور که مقرر می‎دارد «به کارکنان شاغل مذکور در قوانیـن فوق‎الاشاره حـق سنوات
بر مبنـای کلیه فوق‎العاده‎های دریافتی که ملاک کسور بازنشستگی است پرداخت
می‎شود،» صرفاً مختص کارکنان مذکور در قوانین اشاره شده مـی‎باشد. منظور از قوانین
فوق ‎الاشاره نیز قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و بخشی از هزینه‎های ضروری به
کارکنان دولت مصوب
1375 و قانون اصلاح قانون مذکور مصوب 1376 می‎باشد. همانگونه که با رجوع به ماده 7
مذکور به وضوح معلوم می‎شود، اساساً ماده 7 در صدد برقراری حق سنوات نسبت به کلیه
مستخدمین قانون نظام هماهنگ نبوده است. بلکه ماده 7 عهده‎دار اصلاح ماده یک ماده 3
قانون پرداخت پاداش … مصوب 1375 و اصلاحیه آن بوده است و اصلاً در مقام وضع حکم کلی
نسبت به کلیه مستخدمین مشمولین نظام هماهنگ نبوده است لذا شکایت از این حیث که حکم
ماده 7 را به خارج از موضوعات آن تسری می‎دهد فاقد محمل قانونی است. ثالثاً، با
رجوع به قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و بخشی از هزینه‎های ضروری به کارکنان دولت
مصوب 1375 و قانون اصلاح آن مصوب 1376، به روشنی می‎توان فهمید که مشمولین قانون
یاد شده (که تنها مشمولین ماده 7 قانون 1379 نیز می‎باشند.) صرفاً عبارتند از
کارکنان رسمی و دارای عناوین مشابه وزارتخانه‎ها، مؤسسات دولتی و شرکتهای دولتی
بدیهی است هیچکدام از این عناوین شامل سازمان تأمین اجتماعی نمی‎باشد و این موضوع
با مراجعه به قانون محاسبات عمومی کشور مصوب 1366 به ویژه مواد 2 تا 4 آن به وضوح
قابل درک می‎باشد، علاوه بر آن سازمان تأمین اجتماعی به تصریح قانون فهرست نهادها
و مؤسسات عمومی غیر دولتی مصوب 1372 جزو نهادها و مؤسسات عمومی غیر دولتی موضوع
ماده 5 قانون محاسبات عمومی فوق‎الذکر می‎باشد فلذا معلوم است که احکام ناظر به
کارکنان واحدهای دولتی سه‎گانه مذکور شامل حال کارکنان سازمان (به عنوان مؤسسه
عمومی غیر دولتی) نخواهد شد مگر اینکه قانون صریحاً حکم نموده باشد. رابعاً، جمع بین
دو ماده 10 و 7 جز این نخواهد بود که بگوئیم قانون سال 1379 شامل کلیه مشمولین
قانون نظام هماهنگ می‎باشد مگر اینکه خود قانون حکمی را مختص پاره‎ای از مشمولین
آن ( مشمولین ماده 7) قرار داده باشد. در مانحن فیه نیز چون مواجه با حکم خاص
(ماده 7 و مشمولین اختصاصی آن) می‎باشیم لذا استناد به عام (ماده 10) تجویز قانونی
و اصولی ندارد. خامساً، توجه به سایر مواد قانون سال 1379 نیز خود مؤید این مطلب
است که قلمرو اجرائی هر یک از مواد آن را می‎باید براساس مفاد آن تعیین نمود. مواد
یک، 2، 4، 5، 8 و 9 قانون سال 1379، مواد خاصی از قانون استخدام کشوری و یا قوانین
دیگر را اصلاح نموده است. با عنایت به اینکه مفاد قوانین مذکور در مورد همه
دستگاههای مشمول قانون نظام هماهنگ پرداخت موضوعیت ندارد و هر یک مشمولین خاصی را
شامل می‎شوند
نمی‎توان بر این باور بود که با توجه به ماده 10 قانون سال 1379، می‎بایست مقررات
اصلاحی مندرج در این قانون در مورد همه دستگاههای مشمول قانون نظام هماهنگ اجراء
گردد. در مورد ماده 7 قانون سال 1379 نیز با توجه اینکه در مقام اصلاح ماده یک،
بند یک ماده 3 قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و بخشی از هزینه‎های ضروری به
کارکنان دولت (مصوب 26/2/1375 و اصلاحی 6/8/1376) بوده است، می‎بایست براساس قانون
اخیرالذکر، مشمولین آن را نیز شناسایی کرد که همانگونه که اشاره شد مشمولین قانون
پرداخت پاداش پایان خدمت سال 1375 و 76 کارکنان رسمی و دارای عناوین مشابه
وزارتخانه‎ها، مؤسسات دولتی و شرکتهای دولتی می‎باشد و سازمان تأمین اجتماعی را
شامل نمی‎شود. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تـاریخ فوق با حضـور رؤسای شعب
بدوی و رؤسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره
بـا اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی می‏نماید.
رأی هیات عمومی
به موجب ماده 7 قانون اصلاح پاره‎ای از مقررات مربوط به حقوق بازنشستگی، بانوان
شاغل، خانواده‎ها و سایر کارکنان مصوب 1379ملاک محاسبه و پرداخت پاداش پایان خدمت
کارکنان دولت، یک ماه آخرین حقوق و فوق العاده‎های دریافتی مشمول کسور بازنشتستگی
به ازاء هر سال خدمت قرار گرفته است و مطابق ماده 10 قانون حکم مقنن به شرح
فوق‎الذکر در مورد کلیه مشمولین مندرج در ماده یک قانون نظام هماهنگ بازنشستگی و
وظیفه و تبصره‎های آن مصوب 23/6/1373 که بازنشسته، فوت و یا از کارافتاده می‎شوند
از تاریخ 1/1/1379 لازم‎الاجراء بوده و قوانین و مقررات مغایر با آن نسخ گردیده
است. نظر به اینکه مستخدمین مشمول قانون تأمین اجتماعی نیز به شرح مقرر در قانون
نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت و ماده یک قانون نظام هماهنگ حقوق بازنشستگی و
وظیفه مصوب 1373 تابع مقررات فوق‎الذکر می‎باشند، دستورالعملهای شماره 85011/2020
مورخ 15/9/1379 و 57041 مورخ 18/6/1382 سازمان تأمین اجتماعی از جهت اینکه ملاک
احتساب پاداش پایان خدمت را منحصراً آخرین حقوق و فوق‎العاده شغل و حق جذب اعلام
داشته و با این کیفیت دایره شمول حکم مقنن را در مقایسه با لزوم احتساب مطلق
فوق‎العاده‎های دریا
فتی مشمول کسور بازنشستگی محدود ساخته است، مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات
سازمان مزبور در وضع مقررات دولتی تشخیص داده می‎شود و مستنداً به قسمت دوم ماده 25
قانون دیوان عدالت اداری ابطال می‎گردد. /
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضائی دیوان عدالت اداری
مقدسی‎فرد