موضوع شکایت و خواسته: ابطال تاریخ فوت (1/1/1379) از بند یک بخشنامه 1/24 سازمان تأمین اجتماعی.

تاریخ: 5/6/85 شماره دادنامه: 361 کلاسه پرونده: 262/82
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.
شاکی: خانم زهرا کرامتی.
موضوع شکایت و خواسته: ابطال تاریخ فوت (1/1/1379) از بند یک بخشنامه 1/24 سازمان
تأمین اجتماعی.
مقدمه: شاکی به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشته‎اند، بعد از فوت همسرم که حدود 11
سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته جهت برقراری مستمری بازماندگان به تأمین اجتماعی
مراجعه کردم و تقاضا نمودم به استناد ماده 39 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی بند
(ج) که مقرر می‎دارد «در صورت فوت بیمه شده‎ای که بین ده تا بیست سال سابقه حق
بیمه داشته باشد به بازماندگان وی به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه بدون الزام به
رعایت ماده 111 قانون تأمین اجتماعی و به نسبت سهام مقرر در ماده 83 همان قانون
مستمری پرداخت می‎گردد.» سازمان تأمین اجتماعی به استناد قانون فوق الذکر مبادرت
به صدور بخشنامه 1/24 به شماره 42591/5000 مورخ 1/5/1379 نموده که در بند 2 و 3
بخشنامه فوق الذکر دو شرط جهت برقراری مستمری قید نموده که خارج از ضوابط قانون
برنامه سوم توسعه اقتصادی می‎باشد و در قانون به آن اشاره نشده است. 1- تاریخ فوت
از 1/1/1379 به بعد باشد. 2- از تاریخ 1/1/1379 به بعد بیمه پرداز باشد. که این
قسمت با عنایت به شکایت اینجانب و دادنامه 171 هیأت عمومی دیوان ابطال شده و شرط
اول یعنی تاریخ فوت از 1/1/79 به بعد در بخشنامه اعمال می‎شود. از آنجائی که در
ماده 39 قانون ب
رنامه سوم توسعه اقتصادی به تاریخ فوت اشاره شده است اما سازمان تأمین اجتماعی
بدون مستندات قانونی تاریخ فوت بیمه شده باید از 1/1/1379 به بعد باشد در بخشنامه
1/24 قید نموده که اینجانب با توجه به اظهارات عنوان شده تقاضای ابطال تاریخ فوت
(1/1/79) را از بخشنامه فوق الذکر جهت برقراری مستمری بازماندگان دارم. مدیرکل
دفتر امور حقوقی و دعاوی سازمان تأمین اجتماعی در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه
شماره 22311/7100 مورخ 4/6/1385 اعلام داشته‎اند، مقررات جدیدی به موجب بند (ج)
ماده 39 قانون برنامه سوم توسعه وضع گردیده است که طبق آن در طول برنامه سوم تبصره
3 ردیف 3 ماده 80 قانون تأمین اجتماعی مصوب 27/7/1376 به شرح ذیل اصلاح شده است.
1- در صورت فوت بیمه شده‎ای که بین ده تا بیست سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته
باشد به بازماندگان وی به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه مستمری پرداخت می‎شود. 2-
بیمه شده‎ای که از تاریخ تصویب این قانون به بعد فوت می‎شود چنانچه سابقه پرداخت
حق بیمه او از یک سال تا ده سال باشد به بازماندگان وی در ازاء هـر سال سابقه
پرداخت حق بیمـه
خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری تلفن 8-5609031
غرامت مقطوعی … پرداخت می‎شود. 3- فوت بیمه شده از اجزاء واقعه حقوقی است که بر
حسب آنکه در چه زمانی رخ داده باشد قانون حاکم بر آن تعیین می‎شود. چنانچه فوت پس
از تصویب ماده 39 قانون برنامه سوم (1/1/79) واقع شود مقررات حاکم بر مستمری یا
غرامت فوت بازماندگان تابع این قانون جدید خواهد بود و اگر فوت بیمه شده در زمان
اعتبار قانون سابق، یعنی ماده 80 قانون تأمین اجتماعی واقع شده باشد، مشمول و تابع
قانون اخیر خواهد بود. 4- این قاعده در شق 2 بند ج قانون برنامه سوم به صراحت مقرر
گردیده و تاریخ اعتبار قانون را از تاریخ تصویب قانون برنامه سوم دانسته است. 5-
بنابراین و با توجه به آن که قاعده یاد شده اعتبار مطلق دارد مگر آنکه در خود
قانون خلاف آن تصریح شود و در موضوع حاضر در بند ج ماده 39 قانون برنامه، نه تنها
خلاف آن قاعده تصریح نگردیده، بلکه برعکس در بند 2 آن به نحو مؤکد مورد حکم واقع
شده است. بنابراین تردیدی باقی نمی‎ماند که مقررات برنامه سوم در خصوص موضوع این
پرونده تنها نسبت به کسانی جریان و اعتبار خواهد داشت که پس از تاریخ تصویب این
قانون (1/1/79) فوت شده باشند. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور
رؤسای شع
ب بدوی و رؤسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره
با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی می‎نماید.
رأی هیأت عمومی
با اصلاح تبصره 3 ردیف 3 ماده واحده قانون تأمین اجتماعی مصوب 27/7/1376 در طول
برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران چنین مقرر داشته
است که در صورت فوت بیمه شده‎ای که بین 10 تا 20 سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته
باشد به بازماندگان وی به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه بدون الزام به رعایت ماده 111
قانون تأمین اجتماعی و به نسبت سهام مقرر در ماده 83 همان قانون مستمری پرداخت
می‎گردد. نظر به اینکه در قانون مزبور اشاره‎ای به تاریخ فوت شخص بیمه شده به عمل
نیامده است قید عبارت «و تاریخ فوت آنان از 1/1/1379 به بعد می‎باشد» خلاف حکم
مقنن و خارج از حدود اختیارات قوه مجریه در وضع مقررات دولتی تشخیص داده می‎شود و
عبارت مذکور به استناد قسمت دوم ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری از متن بند یک
بخشنامه شماره 1/24 مستمریهای سازمان تأمین اجتماعی حذف و ابطال می‎شود./
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضائی دیوان عدالت اداری
مقدسی‎فرد
خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری تلفن 8-5609031