موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامههای شماره 58457/10482/56 مورخ 16/10/1381 و 31144/6870/56 مورخ 11/6/1382 معاون هزینه و خزانهدار کل کشور.
تاریخ: 5/6/
85 شماره دادنامه: 367 کلاسه پرونده: 710/82
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.
شاکی: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان زنجان.
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامههای شماره 58457/10482/56 مورخ 16/10/1381 و
31144/6870/56 مورخ 11/6/1382 معاون هزینه و خزانهدار کل کشور.
مقدمه: شاکی به شرح دادخواست تقدیمی و لایحه تکمیلی اعلام داشته است، معاون هزینه
و خزانهدار کل کشور طی بخشنامههای موضوع شکایت، دانشگاههای علوم پزشکی کشور را
ملزم کرده است وجوه حاصل از فروش اتومبیلهای زاید خود را به درآمد عمومی کشور
واریز نمایند. در صورت عدم واریز وجوه مذکور به درآمد عمومی، در تبدیل پلاک
خودروهای فروخته شده دانشگاهها و خریداران را با مشکل مواجه و موجبات سرگردانی
آنها را فراهم میآورد. این اقدام بر خلاف قوانین موضوعه کشوری است. بنابمراتب ذیل
الذکر ابطال بخشنامه های یاد شده را دارد. 1- مستند وزارت امور اقتصادی و دارائی
ماده 28 آییننامه اجرائی لایحه قانونی نحوه استفاده از اتومبیلهای دولتی و فروش
اتومبیلهای زائد مصوب 1358 میباشد در حالی که ماده قانونی مذکور به علت مغایرت با
ماده 84 آییننامه مالی معاملاتی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی وابسته به وزارت
بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در خصوص دانشگاهها لغو شده است. چرا که آییننامه
مالی معاملاتی دانشگاهها به تجویز ماده 9 قانون تشکیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش
پزشکی مصوب 1366 مجلس شورای اسلامی تصویب شده است. ماده 17 قانون اخیرالذکر صراحتاً
کلیه قوانین
و مقررات مغایر با این قانون را از تاریخ تصویب لغو کرده است. طبق ماده 84
آییننامه مالی معاملاتی دانشگاهها وجوه حاصل از فروش اتومبیلهای دانشگاهها به
درآمد اختصاصی دانشگاه واریز میشود نه به درآمد عمومی کشور. 2- بر خلاف نظر وزارت
طرف شکایت که تنها آییننامه مورد استناد خود را قانون خاص میشناسد قانون مالی
معاملاتی دانشگاهها نیز قانون خاص میباشد. قانون مربوط به اتومبیلها از نظر موضوع
خاص میباشد و از نظر مخاطب عام. قانون مالی معاملاتی دانشگاهها از نظر مخاطب خاص
میباشد و از نظر موضوع عام. بناء علیهذا از دیدگاه اصول مسلم حقوقی نیز قانون خاص
مؤخر (قانون مالی معاملاتی دانشگاهها مصوب 1366) قانون خـاص (قانون نحوه استفـاده
از اتومبیلها 1358) را لغـو یا تخصیص میدهد و وجوه مختلف فیه باید به درآمد
خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری تلفن 8-5609031
اختصاصی دانشگاهها واریز شود. بخشنامههای مورد شکایت الف- مغایر با ماده 9 قانون
نحوه انجام امور مالی و معاملاتی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی مصوب
18/10/1369 مجلس شورای اسلامی در ماده 9 قانون مذکور اختیار تهیه و تصویب
آییننامههای اجرائی قانون مذکور به هیأت امنای مؤسسات مربوطه و وزراء فرهنگ و
آموزش عالی و بهداشت و درمان و آموزش پزشکی محول شده است. هیأت امنای دانشگاهها
نیز در تاریخ 11/1/1370 آییننامه مالی و معاملاتی دانشگاه را تهیه و به تصویب
وزراء مرقوم در قانون رساند. و در کل دانشگاهها به اجراء میگذارد. طبق ماده 84
آییننامه مالی معاملاتی فوق الذکر، دانشگاهها، عواید حاصل از فروش اموال و لوازم
مازاد بر احتیاج و اثاث فرسوده و از جمله خودروهای خود را به حساب درآمد اختصاصی
دانشگاه واریز مینمایند. ب- بخشنامه مورد خواسته به همان ترتیب با قانون تشکیل
هیأتهای امناء و دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی مصوب 23/12/1367 شورای
عالی انقلاب فرهنگی است در تضاد است. ج- بخشنامههای مورد شکایت با ماده 103 قانون
تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب27/11/1380 نیز در تضاد است، در این ماده به
صراحت دانشگاهها را ا
ز رعایت سایر قوانین و مقررات عمومی کشور استثناء کرده است. بنابراین ابطال
بخشنامههای مورد شکایت را تقاضا دارد. نماینده قضائی وزارت امور اقتصادی و دارائی
در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 9710-91 مورخ 29/11/1382 مبادرت به ارسال
تصویر نامه شماره 57431/14476/56 مورخ 2/11/1382 معاون هزینه و خزانهدار کل کشور
نموده است. در این نامه آمده است، اتومبیلهای دولتی جزء اموال عمومی و اموال دولت
هستند که به منظور انجام امور اداری و خدماتی در اختیار وزارتخانهها و مؤسسات
دولیت قرار دارند و دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی دولتی نیز به مفهوم ماده 3
قانون محاسبات عمومی کشور، مؤسسات دولتی هستند و شخصیت مستقل از دولت ندارند،
بنابراین اتومبیلهایی که در اختیار آنها است متعلق به این مؤسسات نبوده و به دولت
تعلق دارد و دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی نیز مانند سایر وزارتخانهها و مؤسسات
دولتی صرفاً حق استفاده از اتومبیلهای در اختیار خود را دارند. در مورد نحوه
استفاده و فروش اتومبیهای زاید دولتی قانون خاص مصوب 1358 شورای انقلاب وجود دارد
که بنابه صراحت متن آن شامل کلیه اتومبیلهای دولتی در اختیار وزارتخانهها و
مؤسسات دولتی غیر از اتومب
یلهای در اختیار ارتش جمهوری اسلامی ایران و نیروی انتظامی میگردد، طبق اصل 53
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، کلیه دریافتیهای
خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری تلفن 8-5609031
وزارتخانهها و مؤسسات دولتی بابت فروش اموال از جمله اتومبیلهای زاید مورد بحث که
بخشی از کل دریافتی های دولت محسوب میشود، میبایست در حسابهای خزانهداری کل
متمرکز شود. احکام پیشبینی شده در آییننامه مالی و معاملاتی دانشگاهها و مؤسسات
آموزش عالی در مورد اموال دولتی در اختیار مؤسسات مزبور قابل تامل جدی بوده و در
مورد آنها شبهه مغایرت با قانون اساسی وجود دارد. نکته دیگری که میتوان به آن
استناد نمود، دقت در متن ماده 84 آییننامه مورد استناد خواهان میباشد به طوری که
ملاحظه میشود حکم قسمت اول ماده مذکور، شامل (اموال) و (لوازم) مازاد بر احتیاج و
(اثاث فرسوده) مؤسسات موضوع آییننامه است. لکن حکم قست اخیر همان ماده صرفاً ناظر
به عواید حاصل از فروش (لوازم) مازاد بر احتیاج میباشد. علیهذا با عنایت به اینکه
در عرف اداری و با توجه به تعاریف مندرج در آییننامه اموال دولتی، بین اموال
منقول غیر مصرفی نظیر اتومبیل یا لوازم یا ملزومات اداری تفاوت ماهوی وجود دارد،
نمیتوان حکم قسمت اخیر آییننامه را که صرفاً در مورد عواید حاصل از فروش (لوازم)
میباشد به کلیه اموال مؤسسات مذکور تعمیم داد. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در
تاری
خ فوق با حضور رؤسای شعب بدوی و رؤسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و
بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی مینماید.
رأی هیأت عمومی
طبق ماده یک لایحه قانونی نحوه استفاده از اتومبیلهای دولتی و فروش اتومبیلهای
زائد مصوب 1358 وزارتخانهها و موسسات و شرکتهای دولتی مکلفند اتومبیلهای زائد خود
را طبق آییننامهای که از طرف وزارت امور اقتصاد و دارائی ابلاغ خواهد شد به فروش
برسانند وجوه حاصله از فروش آنها را پس از وضع هزینههای مربوط حسب مورد به درآمد
عمومی خزانه یا به حساب شرکت و مؤسسه دولتی مزبور منتقل نمایند و به صراحت ماده 7
لایحه قانونی مزبور منحصراً اتومبیلهای نیروهای نظامی و انتظامی از شمول قانون
مزبور مستثنی گردیدهاند. بنابراین مفاد بخشنامههای مورد اعتراض از حیث لزوم
واریز بهاء حاصل از فروش اتومبیلهای دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی به حساب درآمد
عمومی کشور مغایرتی با قانون ندارد./
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضائی دیوان عدالت اداری
مقدسیفرد
خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری تلفن 8-5609031
85 شماره دادنامه: 367 کلاسه پرونده: 710/82
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.
شاکی: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان زنجان.
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامههای شماره 58457/10482/56 مورخ 16/10/1381 و
31144/6870/56 مورخ 11/6/1382 معاون هزینه و خزانهدار کل کشور.
مقدمه: شاکی به شرح دادخواست تقدیمی و لایحه تکمیلی اعلام داشته است، معاون هزینه
و خزانهدار کل کشور طی بخشنامههای موضوع شکایت، دانشگاههای علوم پزشکی کشور را
ملزم کرده است وجوه حاصل از فروش اتومبیلهای زاید خود را به درآمد عمومی کشور
واریز نمایند. در صورت عدم واریز وجوه مذکور به درآمد عمومی، در تبدیل پلاک
خودروهای فروخته شده دانشگاهها و خریداران را با مشکل مواجه و موجبات سرگردانی
آنها را فراهم میآورد. این اقدام بر خلاف قوانین موضوعه کشوری است. بنابمراتب ذیل
الذکر ابطال بخشنامه های یاد شده را دارد. 1- مستند وزارت امور اقتصادی و دارائی
ماده 28 آییننامه اجرائی لایحه قانونی نحوه استفاده از اتومبیلهای دولتی و فروش
اتومبیلهای زائد مصوب 1358 میباشد در حالی که ماده قانونی مذکور به علت مغایرت با
ماده 84 آییننامه مالی معاملاتی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی وابسته به وزارت
بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در خصوص دانشگاهها لغو شده است. چرا که آییننامه
مالی معاملاتی دانشگاهها به تجویز ماده 9 قانون تشکیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش
پزشکی مصوب 1366 مجلس شورای اسلامی تصویب شده است. ماده 17 قانون اخیرالذکر صراحتاً
کلیه قوانین
و مقررات مغایر با این قانون را از تاریخ تصویب لغو کرده است. طبق ماده 84
آییننامه مالی معاملاتی دانشگاهها وجوه حاصل از فروش اتومبیلهای دانشگاهها به
درآمد اختصاصی دانشگاه واریز میشود نه به درآمد عمومی کشور. 2- بر خلاف نظر وزارت
طرف شکایت که تنها آییننامه مورد استناد خود را قانون خاص میشناسد قانون مالی
معاملاتی دانشگاهها نیز قانون خاص میباشد. قانون مربوط به اتومبیلها از نظر موضوع
خاص میباشد و از نظر مخاطب عام. قانون مالی معاملاتی دانشگاهها از نظر مخاطب خاص
میباشد و از نظر موضوع عام. بناء علیهذا از دیدگاه اصول مسلم حقوقی نیز قانون خاص
مؤخر (قانون مالی معاملاتی دانشگاهها مصوب 1366) قانون خـاص (قانون نحوه استفـاده
از اتومبیلها 1358) را لغـو یا تخصیص میدهد و وجوه مختلف فیه باید به درآمد
خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری تلفن 8-5609031
اختصاصی دانشگاهها واریز شود. بخشنامههای مورد شکایت الف- مغایر با ماده 9 قانون
نحوه انجام امور مالی و معاملاتی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی مصوب
18/10/1369 مجلس شورای اسلامی در ماده 9 قانون مذکور اختیار تهیه و تصویب
آییننامههای اجرائی قانون مذکور به هیأت امنای مؤسسات مربوطه و وزراء فرهنگ و
آموزش عالی و بهداشت و درمان و آموزش پزشکی محول شده است. هیأت امنای دانشگاهها
نیز در تاریخ 11/1/1370 آییننامه مالی و معاملاتی دانشگاه را تهیه و به تصویب
وزراء مرقوم در قانون رساند. و در کل دانشگاهها به اجراء میگذارد. طبق ماده 84
آییننامه مالی معاملاتی فوق الذکر، دانشگاهها، عواید حاصل از فروش اموال و لوازم
مازاد بر احتیاج و اثاث فرسوده و از جمله خودروهای خود را به حساب درآمد اختصاصی
دانشگاه واریز مینمایند. ب- بخشنامه مورد خواسته به همان ترتیب با قانون تشکیل
هیأتهای امناء و دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی مصوب 23/12/1367 شورای
عالی انقلاب فرهنگی است در تضاد است. ج- بخشنامههای مورد شکایت با ماده 103 قانون
تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب27/11/1380 نیز در تضاد است، در این ماده به
صراحت دانشگاهها را ا
ز رعایت سایر قوانین و مقررات عمومی کشور استثناء کرده است. بنابراین ابطال
بخشنامههای مورد شکایت را تقاضا دارد. نماینده قضائی وزارت امور اقتصادی و دارائی
در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 9710-91 مورخ 29/11/1382 مبادرت به ارسال
تصویر نامه شماره 57431/14476/56 مورخ 2/11/1382 معاون هزینه و خزانهدار کل کشور
نموده است. در این نامه آمده است، اتومبیلهای دولتی جزء اموال عمومی و اموال دولت
هستند که به منظور انجام امور اداری و خدماتی در اختیار وزارتخانهها و مؤسسات
دولیت قرار دارند و دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی دولتی نیز به مفهوم ماده 3
قانون محاسبات عمومی کشور، مؤسسات دولتی هستند و شخصیت مستقل از دولت ندارند،
بنابراین اتومبیلهایی که در اختیار آنها است متعلق به این مؤسسات نبوده و به دولت
تعلق دارد و دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی نیز مانند سایر وزارتخانهها و مؤسسات
دولتی صرفاً حق استفاده از اتومبیلهای در اختیار خود را دارند. در مورد نحوه
استفاده و فروش اتومبیهای زاید دولتی قانون خاص مصوب 1358 شورای انقلاب وجود دارد
که بنابه صراحت متن آن شامل کلیه اتومبیلهای دولتی در اختیار وزارتخانهها و
مؤسسات دولتی غیر از اتومب
یلهای در اختیار ارتش جمهوری اسلامی ایران و نیروی انتظامی میگردد، طبق اصل 53
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، کلیه دریافتیهای
خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری تلفن 8-5609031
وزارتخانهها و مؤسسات دولتی بابت فروش اموال از جمله اتومبیلهای زاید مورد بحث که
بخشی از کل دریافتی های دولت محسوب میشود، میبایست در حسابهای خزانهداری کل
متمرکز شود. احکام پیشبینی شده در آییننامه مالی و معاملاتی دانشگاهها و مؤسسات
آموزش عالی در مورد اموال دولتی در اختیار مؤسسات مزبور قابل تامل جدی بوده و در
مورد آنها شبهه مغایرت با قانون اساسی وجود دارد. نکته دیگری که میتوان به آن
استناد نمود، دقت در متن ماده 84 آییننامه مورد استناد خواهان میباشد به طوری که
ملاحظه میشود حکم قسمت اول ماده مذکور، شامل (اموال) و (لوازم) مازاد بر احتیاج و
(اثاث فرسوده) مؤسسات موضوع آییننامه است. لکن حکم قست اخیر همان ماده صرفاً ناظر
به عواید حاصل از فروش (لوازم) مازاد بر احتیاج میباشد. علیهذا با عنایت به اینکه
در عرف اداری و با توجه به تعاریف مندرج در آییننامه اموال دولتی، بین اموال
منقول غیر مصرفی نظیر اتومبیل یا لوازم یا ملزومات اداری تفاوت ماهوی وجود دارد،
نمیتوان حکم قسمت اخیر آییننامه را که صرفاً در مورد عواید حاصل از فروش (لوازم)
میباشد به کلیه اموال مؤسسات مذکور تعمیم داد. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در
تاری
خ فوق با حضور رؤسای شعب بدوی و رؤسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و
بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی مینماید.
رأی هیأت عمومی
طبق ماده یک لایحه قانونی نحوه استفاده از اتومبیلهای دولتی و فروش اتومبیلهای
زائد مصوب 1358 وزارتخانهها و موسسات و شرکتهای دولتی مکلفند اتومبیلهای زائد خود
را طبق آییننامهای که از طرف وزارت امور اقتصاد و دارائی ابلاغ خواهد شد به فروش
برسانند وجوه حاصله از فروش آنها را پس از وضع هزینههای مربوط حسب مورد به درآمد
عمومی خزانه یا به حساب شرکت و مؤسسه دولتی مزبور منتقل نمایند و به صراحت ماده 7
لایحه قانونی مزبور منحصراً اتومبیلهای نیروهای نظامی و انتظامی از شمول قانون
مزبور مستثنی گردیدهاند. بنابراین مفاد بخشنامههای مورد اعتراض از حیث لزوم
واریز بهاء حاصل از فروش اتومبیلهای دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی به حساب درآمد
عمومی کشور مغایرتی با قانون ندارد./
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضائی دیوان عدالت اداری
مقدسیفرد
خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری تلفن 8-5609031