موضوع شکایت و خواسته: ابطال قسمت اخیر ماده 2 آیین نامه فوق العاده روزانه مصوب 24/6/1352 هیأت وزیران.

تاریخ: 21/8/85 شماره دادنامه: 578 کلاسه پرونده: 17/
83
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.
شاکی: آقای کیوان طهماسبی.
موضوع شکایت و خواسته: ابطال قسمت اخیر ماده 2 آیین نامه فوق العاده روزانه مصوب
24/6/1352 هیأت وزیران.
مقدمه: شاکی به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشته است، ماده 2 آیین نامه فوق العاده
روزانه که به استناد ماده 42 قانون استخدام کشوری و جهت اجرای بند (ث) ماده 39
قانون یاد شده تصویب گردیده مقرر داشته است «در صورتی که مستخدم ناچار به توقف
شبانه در محل مأموریت خود نباشد نصف فوق العاده روزانه مذکور در ماده یک به وی
پرداخت می‎شود، مشروط بر اینکه محل مأموریت حداقل 30 کیلومتر با محل خدمت مستخدم
فاصله داشته باشد.» شرط مذکور در قسمت اخیر ماده 2 آیین‎نامه خارج و مغایر با
مدلول بند (ث) ماده 39 قانون پیش گفته می‎باشد زیرا براساس ماده 39 قانون استخدام
کشوری فوق العاده روزانه فقط در قبال روزهائی که مستخدم خارج از محل خدمت انجام
وظیفه می‎کند قابل پرداخت است.» در متن قانون هیچگونه حصر و شرطی غیر از انجام
وظیفه خارج از محل خدمت مشاهده نمی‎شود و مشروط شدن پرداخت فوق العاده روزانه
مذکور در ماده 2 آیین نامه به فاصله خدمت و محل انجام وظیفه به میزان حداقل 30
کیلومتر موجب می‎شود مستخدمینی که جهت انجام وظیفه خارج از محل خدمت با فاصله‎ای
کمتر از 30 کیلومتر اعزام می‎شوند، علیرغم دارا بودن اوضاعی منطبق با بند (ث) ماده
39 قانون از دریافت فوق
العاده روزانه محروم شوند. علیهذا با عنایت به مراتب معروضه درخواست رسیدگی به
موضوع و ابطال قسمت اخیر ماده 2 آیین نامه یاد شده را به دلیل مغایرت با مدلول بند
(ث) ماده 39 قانون استخدام کشوری که خارج از صلاحیت هیأت وزیران در وضع و تصویب
مقررات بوده است. معاون دفتر امور حقوقی دولت در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه
شماره 12938 مورخ 8/4/1383 مبادرت به ارسال تصویر نظریه شماره 34674/1602 مورخ 16/
3/1383 سازمان مدیریت و برنامه‎ریزی کشور نموده است. در این نامه آمده است، 1-
مطابـق ماده 42 قـانون استخدام کشـوری، اختیار تصویب آیین‎نامـه اجرائی ماده 39
قانون استخدام
خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری تلفن 8-5609031
کشوری به هیأت وزیران داده شده و لذا تصویب آیین‎نامه مزبور توسط هیأت وزیران خارج
از حدود اختیارات نبوده است. 2- همانگونه که ملاحظه می‎نمایند، عبارت «خارج از محل
خدمت» مقرر در بند (ث) ماده 39 قانون استخدام کشوری، یک عبارت کلی است و نیاز به
تبیین و تشریح آن در آیین‎نامه اجرایی را داشته است، چرا که مشخص نیست مستخدم
می‎بایست به چه مسافتی از محل خدمت خود خارج شود تا بتوان مقصد او (محل مأموریت)
را خارج از محل خدمت تلقی نمود و به همین لحاظ آیین‎نامه‎نویس برای روشن شدن مفهوم
عبارت « خارج از محل خدمت» مسافت معینی را برای این امر تعیین و در آیین نامه ذکر
نموده است. بدیهی است چنانچه از این جهت محدوده‎ای در آیین‎نامه تعیین نمی‎شد این
سؤال برای دستگاههای اجرائی پیش می‎آمد که مستخدم می‎بایست تا چه مسافتی از محدوده
محل خدمت خود خارج شود تا عرفاً بتوان او را مستحق دریافت فوق‎العاده ماموریت
دانست. 3- با مطالعه مفاد آیین‎نامه فوق العاده روزانه موضوع بند (ث) ماده 39
قانون استخدام کشوری، ملاحظه می‎شود که آیین‎نامه نویس پارامترهای دیگری نظیر
«توقف یا عدم توقف شبانه»، «تعداد روزهای ماموریت»، «هدف از اعزام مامور»، «قرار
گرفتن در شرای
ط عادی و غیر عادی»، «نوع شغل مستخدم»، «بد بودن آب و هوای محل ماموریت» و … را در
پرداخت یا عدم پرداخت فوق العاده روزانه یا میزان آن دخالت داده، در حالی که
قانونگذار هیچ یک از عوامل اخیرالذکر را در متن بند (ث) ماده 39 مورد بحث ذکر
نکرده است و لذا اگر قرار باشد تعیین مسافت مقرر در ماده 2 آیین‎نامه فوق العاده
روزانه (30 کیلومتر) را خلاف نظر قانونگذار تصور نماییم، لاجرم می‎بایست مواد
دیگری از آیین‎نامه مزبور را که عوامل فوق را در پرداخت فوق‎العاده روزانه و تعیین
میزان آن دخیل دانسته است نیز خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات هیأت وزیران
قلمداد نماییم که در این صورت کل آیین‎نامه زیر سؤال خواهد رفت و با فلسفه تدوین
آیین‎ نامه اجرائی، توسط هیأت وزیران منافات خواهد داشت. هیأت عمومی دیوان عدالت
اداری در تاریخ فوق با حضور رؤسای شعب بدوی و رؤسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل
و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی
می‎نماید.
رأی هیأت عمومی
بـه مـوجب بند (ث) مـاده 39 لایحه قـانونی استخـدام کشوری مـوضوع جواز پـرداخت فوق
العاده روزانه به‎
خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری تلفن 8-5609031
مستخدمینی که خارج از محل خدمت انجام وظیفه می‎کنند و عنایت به اینکه طبق ماده 42
قانون مزبور تعیین شرایط و ضوابط و نحوه و میزان پرداخت فوق العاده مزبور به عهده
هیأت وزیران محول شده و هیأت دولت با استفاده از اختیار مقرر در ماده مزبور آیین
نامه فوق العاده روزانه را تصویب کرده‎اند، ماده 2 آیین‎نامه فوق‎الذکر که مقرر
داشته است «در صورتی که مستخدم ناچار به توقف شبانه در محل ماموریت خود نباشد نصف
فوق العاده روزانه مذکور در ماده یک به وی پرداخت می‎شود مشروط بر آنکه محل
ماموریت حداقل 30 کیلومتر با محل خدمت مستخدم فاصله داشته باشد.» مغایرتی با قانون
ندارد و خارج از حدود اختیارات قوه مجریه در وضع مقررات دولتی نمی‎باشد./

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضائی دیوان عدالت اداری
مقدسی‎فرد














خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری تلفن 8-5609031